23 mm armata przeciwlotnicza ZU-23-2 – radziecka podwójnie sprzężona, holowana armata przeciwlotnicza.
Opis
Armata powstała w Związku Radzieckim w 1960 roku. Przeznaczona jest do zwalczana celów nisko lecących w odległości do 2,5 km. Może również razić cele lekko opancerzone lub siłę żywą. Wykorzystywana jest do bezpośredniej osłony wojsk i ważnych obiektów przed atakiem z powietrza. Broń jest używana przez wszystkie kraje byłego Układu Warszawskiego (z wyjątkiem Czechosłowacji) i inne państwa niegdyś współpracujące z ZSRR.
Działanie
Broń działa na zasadzie odprowadzania części gazów prochowych przez boczne otwory w lufach. Każda z armat jest zasilana z taśmy o pojemności 50 nabojów. Celowanie odbywa się za pomocą przyrządów optyczno-mechanicznych. Lufy są szybkowymienne (wymiana trwa teoretycznie ok. 14 sekund), ryglowane przez zamek klinowy o ruchu pionowym. Wyposażona jest w celownik automatyczny ZAP-23, używany podczas strzelania do celów powietrznych o prędkościach do 300 m/s, oraz celownik optyczny T-3.
ZU-23-2 może być przewożony za pomocą różnych nośników, np. samochodów ciężarowych Ural-375D lub Star 266 Hibneryt.
Do strzelania wykorzystuje się amunicję 23×152 mm przeciwpancerno-zapalająco-smugową (188,5 g) (API-T) oraz odłamkowo-zapalająco-smugową (190 g) (HEI-T). W polskich zakładach ZM Mesko powstały nowe typy amunicji: podkalibrowa APDS-T o masie 103 g i FAPDS-T. Masa naboju to 450 g.
Polskie wersje
Armata ZU-23-2 została wprowadzona do produkcji licencyjnej w Zakładach Mechanicznych w Tarnowie w 1972 r. Polscy konstruktorzy prowadzili następnie prace nad zwiększeniem możliwości armaty i w efekcie powstał zestaw artyleryjsko-rakietowy ZUR-23-2S Jod, produkowany od 1987 r., a wprowadzony na uzbrojenie Wojska Polskiego od 1988[1]. Łączy on armatę ZU-23-2 z podwójną wyrzutnią pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu 9K32 Strzała-2M. Wprowadzono także lepszy celownik tachometryczny GP-1R, opracowany w WITU i produkowany przez łódzki Prexer. Obsługa zmniejszyła się z 5 do 4 osób. Zestaw może zwalczać cele oddalające się w odległości do 2800 m, a zbliżające się w odległości do 4200 m, na wysokości od 50 do 2300 m[1].
W latach 90. opracowano armatę ZU-23-2T Jodek z nowszym celownikiem tachometrycznym GP-03/WK, który wszedł na wyposażenie w 1994 roku[2]. Od 2002 r. do produkcji wszedł nowy zestaw artyleryjsko-rakietowy ZUR-23-2KG Jodek-G ze skuteczniejszymi pociskami Grom, elektrycznymi napędami naprowadzania i celownikiem kolimatorowym CKE-2. Wprowadzono też nową amunicję podkalibrową. Zasięg zwalczania celów wzrósł do 5500 m, a przedział wysokości wzrósł od 10 do 3500 m[1]. Wersją celownika kolimatorowego nie współpracującą z pociskami rakietowymi jest celownik CKE-1, który wszedł na wyposażenie w 2002 roku[2]. Za jego pomocą można zwalczać cele o prędkości do 500 m/s[2]. Wersją eksportową zestawu dla Indonezji, przystosowaną do współpracy z zewnętrznymi systemami kierowania ogniem, jest ZUR-23KG-I, z celownikiem CKE-2I[1][2]. Od 2004 roku na wyposażenie weszły celowniki kolimatorowe z noktowizorem pasywnym CKE-1N i CKE-2N, a od 2016 z termowizorem CKE-1T[2]. W 2007 roku opracowano celownik programowalny CP-1 z dalmierzem laserowym i torem noktowizyjnym, opracowany przez Prexer, przy współpracy z WAT, który następnie wszedł na uzbrojenie Wojska Polskiego[2].
| Dane podstawowe | |
| Państwo | ZSRR |
| Rodzaj | samoczynna armata przeciwlotnicza |
| Historia | |
| Produkcja seryjna | od 1960 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber | 23 mm |
| Nabój | 23 × 152B mm |
| Donośność | zasięg skuteczny przeciw celom: powietrznym – 2500 m lądowym – 2000 m |
| Prędkość pocz. pocisku | 970 m/s |
| Długość | 4,57 m |
| Szerokość | 1,83 m |
| Wysokość | 2,87 m |
| Masa | 950 kg |
| Kąt ostrzału | kąt obrotu: 360 stopni ; podniesienia: od −10 do +90 stopni |
| Szybkostrzelność | teoretyczna 2000 strz./min, praktyczna 400 strz./min |
| Obsługa | 5 osób |
Przypisy:
[1] „Dwudziestkitrójki” z Tarnowa, “Nowa Technika Wojskowa” nr 9/2010, s. 76–78
[2] Michał Nita: Celowniki przeciwlotnicze PREXER-a, “Nowa Technika Wojskowa” nr 9/2018, s. 38-44
Źródło:
Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 251–252. ISBN 83-86028-01-7.
W 1972 r. uruchomiono w Zakładach Mechanicznych Tarnów, na podstawie sowieckiej licencji, seryjną produkcję podwójnie sprzężonej armaty przeciwlotniczej ZU-23-2 kal. 23 mm. W Czytaj dalej...
23 mm Przeciwlotniczy Zestaw Artyleryjsko-Rakietowy ZUR 23-2 KG z elektrycznymi układami napędowymi, przeciwlotniczym zestawem rakietowym GROM oraz celownikiem kolimatorowym CKE-2 Czytaj dalej...
Armata przeciwlotnicza wz. 36 Bofors Święto Żołnierza w Poznaniu 1939 - 40 mm armaty przeciwlotnicze Bofors wz. 36 holowane przez Czytaj dalej...
57 mm Protiletadlový kanon vz. ČS Historia konstrukcji Armata przeciwlotnicza produkcji czechosłowackiej. Opracowany przez ŠKODĘ Pilzno, włączany na wyposażenie pułków Czytaj dalej...
