23 mm armata przeciwlotnicza ZU-23-2 – radziecka podwójnie sprzężona, holowana armata przeciwlotnicza.

Opis

Armata powstała w Związku Radzieckim w 1960 roku. Przeznaczona jest do zwalczana celów nisko lecących w odległości do 2,5 km. Może również razić cele lekko opancerzone lub siłę żywą. Wykorzystywana jest do bezpośredniej osłony wojsk i ważnych obiektów przed atakiem z powietrza. Broń jest używana przez wszystkie kraje byłego Układu Warszawskiego (z wyjątkiem Czechosłowacji) i inne państwa niegdyś współpracujące z ZSRR.

Działanie

Broń działa na zasadzie odprowadzania części gazów prochowych przez boczne otwory w lufach. Każda z armat jest zasilana z taśmy o pojemności 50 nabojów. Celowanie odbywa się za pomocą przyrządów optyczno-mechanicznych. Lufy są szybkowymienne (wymiana trwa teoretycznie ok. 14 sekund), ryglowane przez zamek klinowy o ruchu pionowym. Wyposażona jest w celownik automatyczny ZAP-23, używany podczas strzelania do celów powietrznych o prędkościach do 300 m/s, oraz celownik optyczny T-3.

ZU-23-2 może być przewożony za pomocą różnych nośników, np. samochodów ciężarowych Ural-375D lub Star 266 Hibneryt.

Do strzelania wykorzystuje się amunicję 23×152 mm przeciwpancerno-zapalająco-smugową (188,5 g) (API-T) oraz odłamkowo-zapalająco-smugową (190 g) (HEI-T). W polskich zakładach ZM Mesko powstały nowe typy amunicji: podkalibrowa APDS-T o masie 103 g i FAPDS-T. Masa naboju to 450 g.

Polskie wersje

Armata ZU-23-2 została wprowadzona do produkcji licencyjnej w Zakładach Mechanicznych w Tarnowie w 1972 r. Polscy konstruktorzy prowadzili następnie prace nad zwiększeniem możliwości armaty i w efekcie powstał zestaw artyleryjsko-rakietowy ZUR-23-2S Jod, produkowany od 1987 r., a wprowadzony na uzbrojenie Wojska Polskiego od 1988^[1]. Łączy on armatę ZU-23-2 z podwójną wyrzutnią pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu 9K32 Strzała-2M. Wprowadzono także lepszy celownik tachometryczny GP-1R, opracowany w WITU i produkowany przez łódzki Prexer. Obsługa zmniejszyła się z 5 do 4 osób. Zestaw może zwalczać cele oddalające się w odległości do 2800 m, a zbliżające się w odległości do 4200 m, na wysokości od 50 do 2300 m^[1].

W latach 90. opracowano armatę ZU-23-2T Jodek z nowszym celownikiem tachometrycznym GP-03/WK, który wszedł na wyposażenie w 1994 roku^[2]. Od 2002 r. do produkcji wszedł nowy zestaw artyleryjsko-rakietowy ZUR-23-2KG Jodek-G ze skuteczniejszymi pociskami Grom, elektrycznymi napędami naprowadzania i celownikiem kolimatorowym CKE-2. Wprowadzono też nową amunicję podkalibrową. Zasięg zwalczania celów wzrósł do 5500 m, a przedział wysokości wzrósł od 10 do 3500 m^[1]. Wersją celownika kolimatorowego nie współpracującą z pociskami rakietowymi jest celownik CKE-1, który wszedł na wyposażenie w 2002 roku^[2]. Za jego pomocą można zwalczać cele o prędkości do 500 m/s^[2]. Wersją eksportową zestawu dla Indonezji, przystosowaną do współpracy z zewnętrznymi systemami kierowania ogniem, jest ZUR-23KG-I, z celownikiem CKE-2I^[1][2]. Od 2004 roku na wyposażenie weszły celowniki kolimatorowe z noktowizorem pasywnym CKE-1N i CKE-2N, a od 2016 z termowizorem CKE-1T^[2]. W 2007 roku opracowano celownik programowalny CP-1 z dalmierzem laserowym i torem noktowizyjnym, opracowany przez Prexer, przy współpracy z WAT, który następnie wszedł na uzbrojenie Wojska Polskiego^[2].

Przypisy:
^[1] „Dwudziestkitrójki” z Tarnowa, “Nowa Technika Wojskowa” nr 9/2010, s. 76–78
^[2] Michał Nita: Celowniki przeciwlotnicze PREXER-a, “Nowa Technika Wojskowa” nr 9/2018, s. 38-44

Źródło:
Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 251–252. ISBN 83-86028-01-7.

Drukuj

Udostępnij: