30 mm Działko lotnicze NR-30

Działko NR-30, oznaczone jako cyfra 2

Drzonów, Lubuskie Muzeum Wojskowe

Działko lotnicze NR-30 (oznaczenie radzieckiego producenta – 235P) – radziecka lotnicza automatyczna armata kalibru 30 mm systemu A.E. Nudelman i A.A. Richter. Jest to pierwsze działko automatyczne kalibru 30 mm, przyjęte do służby w Związku Radzieckim w 1955 roku.

Historia konstrukcji

Radzieckie automatyczne działko lotnicze kalibru 30 mm, szeroko używane jako uzbrojenie strzeleckie samolotów radzieckich i państw Układu Warszawskiego. Działko skonstruowane przez A. E. Nudelmana i A.A. Richtera jako powiększona wersja działka NR-23 zostało wprowadzone do uzbrojenia w 1954 roku. NR-30 było jednolufowym działkiem kalibru 30 mm przeładowywanym energią gazów prochowych. Mechanicznie konstrukcja ta była identyczna z wcześniejszym NR-23, ale została przeskalowana do kalibru 30 mm. Działko strzelało dwa razy cięższymi pociskami niż NR-23, a siła ognia i potężny odrzut wymagały zastosowania hamulca wylotowego ze zintegrowanym tłumikiem płomieni w celu uchronienia struktury kadłuba przed gorącymi gazami wylotowymi.

Miejsce montażu działka w skrzydle samolotu Suchoj Su-22M4

Produkcja seryjna NR-30 trwała co najmniej do 1993 roku w fabrykach Nr. 2 i Nr. 525. Tak więc w 1954 roku wyprodukowano 17 działek, w 1955 roku – 667 sztuk, a w 1957 roku było to już aż 1756 sztuk.

Wlot powierza chłodzącego działko NR-30, za otworem znajduje się wyrzutnik łusek wystrzelonych pocisków

NR-30 stanowiło uzbrojenie strzeleckie samolotów MiG-19, niektórych modeli MiG-21, Su-7 i Su-17. Własnej wersji działka używało również lotnictwo Chińskiej Republiki Ludowej jako uzbrojenia samolotów będących kopią radzieckiego samolotu myśliwskiego MiG-19. Samoloty chińskie wyposażono w działko krajowej produkcji, które było kopią radzieckiego, oznaczone jako Typ-30. Odrobinę różniło się on od pierwowzoru, ale zasada działania pozostała ta sama. Chociaż relatywnie niska szybkostrzelność działka czyniła je odpowiedniejszym do atakowania celów naziemnych to sprawdzało się ono także jako broń do walk powietrznych, łącząc w sobie wysoką skuteczność i dużą siłę niszczącą pocisków. Planowano w przyszłości instalowanie działek tego typu na bojowych stacjach kosmicznych Ałmaz.

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Drzonów, Lubuskie Muzeum Wojskowe

Parametry taktyczne i techniczne tej broni były bardzo wysokie jak na lata pięćdziesiąte i początek sześćdziesiątych XX wieku. W porównaniu do poprzednich modeli kalibrów 23 mm i 37 mm, posiadał szereg oryginalnych rozwiązań i stał się główną bronią samolotów myśliwskich. Jednak już w latach 70.-tych NR-30 został szybko zastąpiony przez system GSz-23 , a w latach 80.-tych XX wieku przez GSz-30-1 Gryazeva i Shipunowa. Celem było zwiększenie ładunku amunicji, który tradycyjnie przewyższał ładunek krajowych myśliwców w porównaniu z ich zachodnimi odpowiednikami.