FUG

D-442 FUG (Felderítő Úszó Gépkocsi) – węgierski opancerzony wóz rozpoznawczy skonstruowany w latach 60.

Historia konstrukcji

Na początku lat 60. XX wieku konstruktorzy węgierscy opracowali własny model wielozadaniowego opancerzonego samochodu rozpoznawczego FUG – oznaczenie fabryczne typu – D-442. Za punkt wyjścia wzięto konstrukcję radzieckiego samochodu BRDM, jednakże wprowadzono w nim wiele zmian, które miały na celu wprowadzenie całkowicie nowej konstrukcji. Tak powstał całkowicie nowy wóz, w którym zostało wykorzystane wiele elementów konstrukcyjnych, produkowanych przez przemysł WRL (Węgierskiej Republiki Ludowej).Zasadniczą zmianą konstrukcyjną było przemieszczenie silnika na tył kadłuba wozu, w związku z czym zmienił się jego zasadniczy kształt. Zamiast silnika gaźnikowego, został zastosowany silnik dieslowski – wysokoprężny. Dalsze prace dotyczyły samego zawieszenia. Zastosowano w wozie resory spiralne, sprężynowe, zamiast stosowanych wcześniej płaskich), przy czym koła przednie zostały zawieszone niezależnie, co w bardzo istotny sposób poprawiło sam komfort jazdy w trudnym terenie. W opancerzonym samochodzie rozpoznawczym FUG powtórzono szczególną cechę pojazdu BRDM, a mianowicie zastosowano dopełniający układ jazdy umożliwiający większą zdolność do pokonywania przeszkód terenowych (zwłaszcza rowów). Podobnie jak w BRDM, FUG był pojazdem pływającym, lecz w miejsce jednego większego pędnika wodnego, pojazd posiadał dwa mniejsze pędniki, co jednak zwiększał samą manewrowość pojazdu podczas jego pływania. FUG nie posiadał stałego uzbrojenia pokładowego. Załoga wozu mogła prowadzić ogień z broni osobistej poprzez sześć otworów strzelniczych z wnętrza pojazdu. Przewidziano jednak uchwyt zewnętrzny do zamontowania karabinu maszynowego. Aby jednak prowadzić z niego ognień, załoga musiała otworzyć przedział bojowy. Do produkcji seryjnej FUG skierowany został w 1963 roku. Oprócz modelu podstawowego, dodatkowo budowane były wersje specjalistyczne: dowodzenia, rozpoznania chemicznego (FUG-US) oraz inne. Samochód ten stał się standardowym typem samochodu opancerzonego w Węgierskiej Armii Ludowej, ponadto zaś w ramach wielu umów międzynarodowych, wóz ten został dostarczony do Czechosłowackiej Armii Ludowej, gdzie został następnie oznaczony jako OT-65 (z nieco innym wyposażeniem oraz uzbrojeniem, zamontowanym już na terytorium Czechosłowacji), Bułgarskiej Armii Ludowej oraz ówczesnemu Wojsku Polskiemu.

W dalszym rozwoju tej linii konstrukcji, został następnie opracowany udoskonalony model, nazwany PszH-IV (Pancelozott Szallito Harcjarmu, D-944) z uzbrojeniem pokładowym, które zostało umieszczone w obrotowej wieżyczce, produkowany także w kilku różnych wariantach i wersjach specjalistycznych. Ten model nie został już sprowadzony do Polski. W ówczesnym Wojsku Polskim FUG był wykorzystywany od drugiej połowy lat 60. XX wieku, jako pojazd wielozadaniowy: stanowił wyposażenie niektórych pododdziałów rozpoznawczych w Wojsku Polskim.
Jako sprzęt podstawowy, w pododdziałach przeciwpancernych pocisków kierowanych – jako wóz dowódczy oraz pojazd obserwacyjny pola walki. W późniejszych latach z powodu dość istotnego mankamentu, jakim był brak uzbrojenia pokładowego, spowodowało, że dość szybko był wycofywany z pierwszej linii i przekazywany niektórym jednostkom ochrony wewnętrznej. W Wojsku Polskim został zastąpiony przez radziecki opancerzony samochód rozpoznawczy BRDM-2.

Państwo	Węgry
Typ pojazdu	kołowy wóz rozpoznawczy
Trakcja	kołowa
Załoga	6 osób
Dane techniczne
Silnik	4-suwowy, 4-cylindrowy silnik wysokoprężny Csepel D414.44 o mocy 73,55 kW przy 2300 obr./min
Długość	kadłuba: 5790 mm
Szerokość	2500 mm
Wysokość	1910 mm
Prześwit	280 mm
Masa	6300 kg
Osiągi
Prędkość	80 km/h w terenie: 35–45 km/h w wodzie: 9 km/h
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	bez przygotowania: pływający
Rowy (szer.)	1,2 m
Kąt podjazdu	30