82 mm Moździerz obr./wz. 37

Historia konstrukcji

Konstruktorem moździerza był Borys Iwanowicz Szawyrin. Moździerz obr./wz. 1937 ma konstrukcję klasyczną, składa się z czterech podzespołów: lufy, podstawy, płyty oporowej o kształcie kołowym i celownika. Lufa jest gładkościenna z zamkiem i bezpiecznikiem, który zabezpiecza przed podwójnym załadowaniem, a zamocowany jest na zgrubieniu wylotowym lufy. Posiadał zamek wyposażony w iglicę, której grot wystawał na stałe. Miał dwójnóg z mechanizmem kierunkowym, podniesieniowym, poziomującym, dźwigar i osłabiacz odrzutu. Do moździerza był najczęściej stosowany celownik MPM-44. Podczas transportu był rozkładany na trzy części (lufa, podstawa i płyta oporowa) i przenoszony przez obsługę w trzech jukach.

Inscenizacja – “Bitwa Miechowicka 2020”

Eksponat: Muzeum Techniki Wojskowej im. Jerzego Tadeusza Widuchowskiego

Opis techniczny konstrukcji

Klasyczna konstrukcja z gładkościenną lufą z zamkiem iglicowym (z bezpiecznikiem przed podwójnym załadowaniem zamocowany na zgrubieniu wylotowym lufy), dwójnożną podstawą (z mechanizmami: kierunkowym, podniesieniowym, poziomującym, dźwigarem i osłabiaczem odrzutu) oraz płyty oporowej o kształcie kołowym. Osłabiacz podrzutu mocowany do dźwigara dwójnogu ma postać dwóch cylindrów mieszczących po dwie sprężyny (główną i zderzakową). Do kierowania ogniem stosowano prosty celownik przeziernikowy z poziomicą. Obsługa moździerza liczyła 4 osoby.

Do transportu rozkładany na 3 podzespoły przenoszone na plecach żołnierzy obsługi:

– masa juku z lufą 19 kg

– masa juku z dwójnogiem 20 kg

– masa juku z płytą oporową 22 kg

Podstawowe dane techniczne

Kaliber: 82 mm
Masa: na stanowisku 56 kg (bez juków, z celownikiem), w transporcie 61 kg
Długość lufy: z zamkiem 1360 mm (przewód lufy 1225 mm)
Kąt ostrzału w elewacji: od +45° do +85°
Kąt ostrzału w azymucie: od 11° przy kącie podniesienia lufy 45°, do 6° przy kącie podniesienia lufy 85°
Szybkostrzelność: praktyczna do 20 strz./min
Donośność: minimalna 84 m, maksymalna 3040 m

Stosowana amunicja

Granat odłamkowy O-832
Masa pocisku: 3,31 kg
Masa materiału wybuchowego: 0,40 kg
Prędkość wylotowa: od 70 m/s do 202 m/s
Donośność: od 220 m do 3000 m

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Wrocław, Muzeum Historyczne we Wrocławiu

Pocisk stabilizowany w locie za pomocą brzechw. Zaopatrzony w głowicowy zapalnik uderzeniowy M-1. Stosowano 7 ładunków miotających.

Granat odłamkowy O-832D
Masa pocisku: 3,10 kg
Masa materiału wybuchowego: 0,40 kg
Prędkość wylotowa: od 70 m/s do 202 m/s
Donośność: od 220 m do 3000 m

Uproszczona amunicja opracowana podczas wojny. Pocisk stabilizowany w locie za pomocą brzechw. Zaopatrzony w ebonitowy głowicowy zapalnik uderzeniowy MP-82. Stosowano 7 ładunków miotających.

Dymna D-832
Masa pocisku: 3,46 kg
Masa materiału wybuchowego: 0,06 kg
Masa substancji dymotwórczej: 0,46 kg
Prędkość wylotowa: od 70 m/s do 202 m/s
Donośność: od 220 m do 3000 m

Pocisk stabilizowany w locie za pomocą brzechw. Zaopatrzony w ebonitowy głowicowy zapalnik uderzeniowy MP-82. Stosowano 7 ładunków miotających.

W służbie niemieckiej przejęte egzemplarze otrzymały oznaczenie 8,14 cm Granatwerfer 274/2 (r). Przy użyciu standardowej niemieckiej amunicji kalibru 81,4 mm następował wypływ gazów prochowych przed pociskiem (gładka lufa, między pierścieniami uszczelniającymi na pocisku a ścianką lufy odstęp 0,6 mm), co powodowało drastyczny spadek zasięgu i celności prowadzonego ognia.

Bibliografia

Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak „Encyklopedia współczesnej broni palnej” Wydawnictwo WIS, Warszawa 1993
http://www.dws-xip.pl/encyklopedia/82mm-wz1943/
Leszek Szostek, Artyleria polowa Wojska Polskiego 1943-2018, Agencja Wydawnicza CB Andrzej Zasieczny, Warszawa 2018