Granat obronny typu F-1
Radziecki żołnierz z swoim osobistym wyposażeniem, 1944 rok
Historia konstrukcji
Radziecki granat obronny F-1 został opracowany w latach 30.-tych XX wieku. Jego pierwowzorem jest brytyjski granat obronny No.5, tzw. bomba Millsa, wprowadzonego w 1915 roku, podczas trwania w Europie I Wojny Światowej (Wielkiej Wojny).
Rosyjski odpowiednik powstał w 1939 roku i różnił się od swojego pierwowzoru przede wszystkim typem zastosowanego zapalnika, a drobniejsze zmiany dotyczyły sposobu elaboracji oraz technologii odlewania korpusów granatów. Kolejne zmiany zapalnika dokonano w 1942 roku (UZRG), które wraz z unifikacją z produkowanym granatem zaczepnym RG-42. Masywny odlewany korpus granatu charakteryzuje się słabą fragmentacją. Powstaje bowiem około od 100 do 300 odłamków o bardzo zróżnicowanej masie, dlatego też promień skuteczny był stosunkowo niewielki i ogólnie powstająca bardzo nierównomierna ilość odłamków. Zaś niektóre większe odłamki granatu miały większy zasięg i mogły też stanowić zagrożenie dla samego rzucającego.
Dlatego też to właśnie granat F-1 stał się wzorcem nie tylko w Związku Radzieckim, ale też na całym świecie dla rodziny podobnych granatów powstających w okresie między wojennym, jak i po zakończeniu II Wojny Światowej i mimo pojawiania się często o wiele nowocześniejszych modeli granaty te po dziś dzień są używane na niemal całym świecie, również w Wojsku Polskim. Jego żeliwny korpus (odlewany) pozwala na powstanie nawet do 1000 drobniejszych odłamków.
Ręczny granat obronny F-1 był produkowany w Polsce w okresie w kilka lat po zakończeniu II Wojny Światowej, aż do końca lat 80.-tych XX wieku, wzorowane na bazie oryginalnych radzieckich egzemplarzy. W Polsce producentem granatów obronnych F-1 były: Zakłady Sprzętu Precyzyjnego „Niewiadów”, wcześniej także Zakłady Metalowe „Mesko” w Skarżysku-Kamiennej.
Wersje granatów
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Kraków, Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa “Nila”
-
Treningowy – korpus granatu bojowego, bez materiału wybuchowego, przeznaczony do treningu rzutu bez zapalnika lub z zapalnikiem treningowym (korpus malowany na czarno z białym pasem)
-
Szkolny – do nauki budowy i eksploatacji i znakowania (bez materiału wybuchowego, oznaczony białym pasem)
-
Przekrój – do nauki jego budowy
Tytuł i sygnatura instrukcji
-
Instrukcja piechoty. Granaty ręczne Szkol. 161/61
Opis konstrukcji
F-1 jest granatem obronnym, którego głównym elementem jest żeliwna skorupa, wewnątrz której znajduje się materiał wybuchowy (trotyl). Zewnętrzna powierzchnia posiada nacięcia, mające wymusić fragmentację. W górnej części znajduje się otwór gwintowany, w który jest wkręcony zapalnik UZRGM (Uniwersalny Zapalnik Ręcznych Granatów – Modernizowany). Zapalnik ten jest uzbrajany w chwili rzutu.
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Tomasz Mazowiecki, Skansen Rzeki Pilica
Ogólna charakterystyka broni
-
Przeznaczenie: do rażenia siły żywej przeciwnika (zza ukrycia)
-
Typ broni ręczny granat, obronnym
-
Rodzaj działania rażącego: odłamkowe
-
Typ zastosowanego zapalnika: czasowy, ze zwłoką pirotechniczną UZRGM
Podstawowe dane taktyczno-techniczne
-
Wysokość granatu: nieuzbrojonego – 86 mm, uzbrojonego w zapalnik UZRGM – 128 mm
-
Średnica granatu (korpusu): 54 mm
-
Masa granatu: nieuzbrojonego – 650 g, uzbrojonego 700 g
-
Masa zastosowanego materiału wybuchowego: 60 g
-
Rodzaj zastosowanego materiału wybuchowego: trotyl
-
Średnia odległość rzutu granatem: średnio 35-45 metrów
-
Skuteczny promień rażenia granatu: do 30 metrów
-
Promień bezpieczeństwa: do 200 metrów
-
Czas działania zapalnika: 3,2-4 sekundy
Bibliografia
-
Ministerstwo Obrony Narodowej
-
Tomasz Szczerbicki, Broń Strzelecka Wojska Polskiego 1943-2016, Vesper 2016 rok
-
Najnowsze uzbrojenie Wojska Polskiego Siły lądowe, Ministerstwo Obrony Narodowej, wydawnictwo Bellona 2018 rok
-
Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak, Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku), Wydawnictwo „WIS”, Warszawa 1994 rok
-
https://pl.wikipedia.org/wiki/Granat_F-1
