W ostatnim roku trwania I Wojny Światowej na froncie zachodnim w ręce niemieckich żołnierzy trafiło kilka tysięcy sztuk pistoletów maszynowych Maschinenpistole 18 (MP. 18). Siła ognia nowej, szybkostrzelnej broni i stosunkowo niewielkich rozmiarach, strzelającej standardowym niemieckim nabojem pistoletowym, posiadała zdumiewającą szybkostrzelność, co ostatecznie sprawiło, że traktat wersalski zakazał powstałej na gruzach rozpadającego się Cesarstwa Niemieckiego, czyli Republiki Weimarskiej wyposażania swoich oddziałów liniowych w takie (jak wówczas je określano) „miotły okopowe”. Zabroniono nie tylko ich produkcji, ale nawet prowadzenia dalszych badań rozwojowych dla tego typu konstrukcji.
W latach 20.-tych i 30.-tych XX wieku większość produkowanych pistoletów maszynowych miała magazynek dołączany z boku i drewniane łoże i kolbę
Historia konstrukcji
Przodek MP 35/I, pistolet maszynowy BMP.32. Broń jeszcze bezpiecznikiem skrzydełkowym na tylnej ścianie zamka. Ilustracja z instrukcji fabrycznej
W kolejnych latach po zakończeniu I Wojny Światowej niemiecki przemysł zbrojeniowy znajdował się pod stałym nadzorem międzynarodowych komisji kontrolnych. Niektórym firmom udało się uciec z swoimi dalszymi badaniami oraz produkcją do neutralnych krajów lub założyć w nich swoje odziały przemysłowe. Firma Theodora Bergmanna z siedzibą w Suhl, w której powstał pierwszy udany niemiecki pistolet maszynowy, czyli Maschinenpistole 18, również musiał się utrzymać na powierzchni w tych trudnych czasach dla niemieckiego przemysłu. W związku z tym, w 1920 roku przyznała prawa do produkowania pistoletu maszynowemu Maschinenpistole 18 zakładowi Schweizerische Industrie-Gesellschaft (SIG) w Neuhausen. Broń tak była z dużym powodzeniem sprzedawana (często po przeprowadzanych w konstrukcji broni modyfikacjach) do wielu krajów ze Szwajcarii.
9 mm pistolet maszynowy Bergmann-Machinenpistole powstał w 1931 roku i być rozwijany aż do finalnego modelu MP.35/I. Na zdjęciu broń wyprodukowana w 1943 roku, pochodząca ze zbiorów MWL w Bydgoszczy
Nowe pistolety maszynowe z charakterystyczną dźwignią napinania zamka zajęły szczególną pozycję wśród niemieckich pistoletów maszynowych w tamtym okresie. Przed oddaniem pierwszego strzału zamek musiał być pociągnięty do góry i do tyłu, jak w typowej broni powtarzalnej, a następnie ponownie zamknięty poprzez pchnięcie go do przodu i obrócenie. Podczas strzelania zamek pozostawał w pozycji zamkniętej. Nietypowy był również przymocowany po prawej strony magazynek. Dzięki temu położeniu broń można łatwo odróżnić od podobnych pistoletów maszynowych. Specjalna konstrukcja jaka została zastosowana do spustu broni, powodowała, że można było wybrać rodzaj prowadzonego ognia – pojedynczy oraz ciągły. Jeśli strzelec broni tylko lekko nacisnął spust strzelał ogniem pojedynczym, natomiast jeśli strzelec nacisnął mocniej język spustowy, wtedy zamek broni nie byłby już zahaczany przez zaczep i broń strzelałby nieprzerwanie ogniem ciągłym do zakończenia amunicji w magazynku czy zdjęcia palca z języka spustowego. Rozwiązanie choć wydaje się atrakcyjne dla tego typu broni, to jednak powodowało ono skomplikowanie samej konstrukcji i tym samym wzrost ceny jednostkowej pistoletu maszynowego.
Rozłożony zamek BMP.32 z 1932 roku. Ilustracja z fabrycznej instrukcji
Drobne ulepszenia i modyfikacje broni doprowadziły do powstania modelu, który został oznaczony do Maschinenpistole 34/I, ponieważ zakłady produkcyjne Bergmanna były zajęte zamówieniami pistolów maszynowych dla Boliwii i Syjamu, w 1934 roku firma Carl Walther w Zella-Mehlis przejęła pozostałe zamówienia produkcyjne na broń w różnych jego wariantach i kalibrach, takich jak: 7,63 mm Mauser, 7,65 mm Parabellum, 9 mm Mauser Export i amerykańskiego .45 ACP. Umieszczony z tyłu broni celownik krzywiznowy pozwalał na ustawienie odległości od 50 metrów do mocno optymistycznych 1000 metrów (chociaż z tego typu broni strzelanie skuteczne na odległości 500 metrów, wymagało od strzelca broni sprawnego oka i ognia pojedynczego). Po wprowadzeniu kolejnych modyfikacji w konstrukcji broni, została ona przyjęta pod oznaczeniem Maschinenpistole 35 (MP. 35).
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Drzonów, Lubuskie Muzeum Wojskowe
Wymiany magazynka dokonuje się prawą ręką. W tym celu należy nacisnąć na zatrzask magazynka znajdujący się na tylnej ścianie jego gniazda. Tą samą dłonią dokonuje się przeładowania broni, MWL w Bydgoszczy
Po dziś dzień przetrwało jednak stosunkowo niewiele egzemplarzy pistoletów maszynowych Maschinenpistole 35/I i bardzo trudno je znaleźć na otwartym rynku kolekcjonerskim. Dziś atrakcyjność tego typu broni podnosi to, że były one przeznaczone głównie dla oddziałów bojowych Waffen-SS, co jednocześnie podnosi jego cenę. W Stanach Zjednoczonych pistolety maszynowe Bergmanna tej konstrukcji regularnie na rynku osiągają cenę od 20 000 dolarów do nawet ponad 30 000 dolarów za sztukę.
Oznaczenie typu, wytwórcy i roku produkcji na komorze zamkowej. Litery ajf to kod zakładów Junker & Ruh w Karlsruhe
Zastosowana amunicja
Zamek napinany jest jak w karabinie czterotakowym Mausera. Rękojeść przeładowania naśladuje ruch rączki zamka broni powtarzalnej, MWL w Bydgoszczy
1. Zwykła 9 mm Pistolenpatrone 08:
Długość naboju: 29,7 mm
Długość pocisku: 15,7 mm
Masa naboju: 10,90 g (łuska stalowa) lub 12,35 g (mosiężna)
Masa pocisku: 8 g
Masa ładunku miotającego: 0,36 g Nz.Stb.P. n/A. (0,8*0,8)
Prędkość wylotowa: 380 m/s
Donośność: praktyczna 50 m
Pocisk Pistolengeschoß 08 pełnopłaszczowy z ołowianym rdzeniem.
Przebijalność z odległości 25 m wynosi ok. 15 cm drewna sosnowego lub z odległości 15 m ok. 25 cm worek z piaskiem.
2. Zwykła 9 mm Pistolenpatrone 08 mit Eisenkern:
Długość naboju: 29,7 mm
Długość pocisku: 15,7 mm
Masa naboju: 10,79 g
Masa pocisku: 6,4 g
Masa ładunku miotającego: 0,38 g Nz.Stb.P. n/A. (0,8*0,8)
Prędkość wylotowa: 400 m/s
Donośność: praktyczna 50 m
Pocisk Pistolengeschoß 08 m. E. pełnopłaszczowy z rdzeniem z żelaza.
3. Szkolna Exerzier-Pistolenpatrone 08:
Amunicja używana do celów szkoleniowych.
Opis konstrukcji
Maschinenpistole 35 to pistolet maszynowy z selektywnym ogniem i systemem odrzutu swobodnego, strzelający z otwartego zamka. Broń miała nieruchomy uchwyt naciągu umieszczony z tyłu komory zamkowej, który był obsługiwany w podobny sposób jak zamek ślizgowo-obrotowy w karabinie systemu Mauser. Wymagało to od nosiciela broni ręcznego podniesienia uchwytu, pociągnięcia do tyłu, pchnięcia do przodu i zablokowania z powrotem. Gdy broń została wystrzelona, uchwyt naciągu pozostawał nieruchomy.
Przyjęty sposób napinania zamka MP 35/I spowodował, że w porównaniu z większością pistoletów maszynowych działających na zasadzie odrzutu zamka swobodnego ma on dość złożona konstrukcję
W przeciwieństwie do wielu innych pistoletów maszynowych tamtego okresu magazynek Maschinenpistole 35 był wkładany z prawej strony broni. Wczesne wersje używały magazynków firmowych, Maschinenpistole 35 używał magazynków zgodnych z Schmeisser od pistoletu maszynowego Maschinenpistole 28. Lufa była zamknięta w rurowym płaszczu z gniazdami chłodzącymi i hamulcem wylotowym/kompensatorem z przodu.
Bezpiecznik MP 35/I został przeniesiony z tylnej ściany zamka na lewy bok komory zamkowej. Ma dwa położenia do przodu S (zabezpieczony) i do tyłu F (odbezpieczony)
Użytkownicy Maschinepistole 35
Boliwia
Brazylia – Maschinenpistole 35 przyjęto w policji Bahia, w 1938 roku jeden z karabinów został pożyczony przez policję Alagoas i użyty w akcji, w której zginął Lampião
Dania – Znany jako MP 32, gdy został przyjęty przez armię duńską w kalibrze 9 mm × 23 mm Bergmann
Imperium Etiopskie
Królestwo Węgier
Włoscy partyzanci – używane przykłady zdobyte na niemieckich żołnierzach
Niemcy nazistowskie – przyjęte przez Waffen-SS
Hiszpania frankistowska
Szwecja – Oznaczony jako k-pist m/39
Królestwo Jugosławii/Jugosławia – zarówno partyzanci, jak i czetnicy używali zdobycznych niemieckich pistoletów maszynowych Maschinenpistole 35
Nastawny celownik krzywkowy MP 35/I z podziałką odległości na ramieniu wyskalowany w zakresie 50-1000 m ze znakami celowniczymi co 50 m w zakresie 50-500 m i co 100 m w zakresie 500-1000 m
Podstawowe Dane taktyczno-techniczne: Maschinenpistole 35/35/I dla oddziałów SS
Kraj pochodzenia – Niemcy (III Rzesza Niemiecka)
Typ broni – pistolet maszynowy
Lata produkcji – 1935-1944
Lata służby – 1935-1945
Liczba wyprodukowanych egzemplarzy – około 40 000 sztuk
Masa broni – własna 4050 g
Masa broni – załadowana – 4730 g
Zastosowany nabój – 9 mm x 19 mm Parabellum
Sposób działania broni – strzelanie przez zamek otwarty
Efektywny zasięg – do 200 metrów
System ładowania – wyjmowany magazynek pudełkowy o pojemności 32 nabojów
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Witoszów Dolny, gmina Świdnica – Muzeum Broni i Militariów
Bibliografia
Michael Heidler, MP-35/I – pistolet maszynowy Bergmanna dla Waffen-SS, Czasopismo Militaria Nr. 3/2024, KAGERO, Lublin
Leszek Erenfeicht, Bergmann – ale ten drugi: MP.35/I (Bgm), Czasopismo Strzał Nr. 7-8/2012, Magnum-X, Warszawa
