7,65 mm Pistolet maszynowy MAS 38
Powstanie Warszawskie: Grupa żołnierzy batalionu „Czata 49” na Woli dokonuje inspekcji angielskiej broni przeciwpancernej „PIAT” . Andrzej Maringe „Andrzej” stoi trzeci od lewej, a Stanisław Potworowski „Potwór” siedzi pośrodku. Na zdjęciu widoczny pistolet maszynowy MAS 38
Historia konstrukcji
Choć łamana linia między lufą, a kolbą nadawała pistoletowi maszynowemu MAS 38 (rozwojowa wersja eksperymentalnego pistoletu maszynowego MAS 35) dość niezgrabny wygląd, w rzeczywistości była to udana konstrukcja w francuskim arsenale. Jednakże sama konstrukcja nie podbiła rynków Europejskich, a konstrukcja choć celna (na odległości do 50 metrów), to jednak wadą okazał się nabój w niej stosowany, czyli 7,65 x 20 mm French Long, który nie posiadał odpowiedniej siły na odległościach powyżej 50-100 metrów. Był także wytwarzany jedynie w Francji. W wykorzystującym energię odrzutu swobodnego zamka pistolet maszynowy MAS 38, pocisk miał stosunkowo długą drogę do pokonania, a sprężyna powrotna rozciągała się na całej długości drewnianej kolby. Odrzut broni nie był jednak zbyt silny, ponieważ siła zastosowanego naboju była mała, a nietypowe ustawienie kolby broni, względem lufy peemu niwelowało odrywanie broni podczas strzelania. Użytecznymi rozwiązaniami była rączka napinająca, oddzielająca się od zamka w czasie oddania strzału i zamocowania na zawiasach klapka zamykająca się po usunięciu magazynka.
Dwa egzemplarze MAS 38 z Muzeum Wojska Polskiego, Warszawa
Pistolet maszynowy MAS 38 był indywidualną bronią samoczynną. Zasada działania automatyki oparta o odrzut swobodny zamka. Strzelanie z zamka otwartego seriami. Oś zamka i sprężyny powrotnej odchylona od osi lufy. Zasilanie z magazynków pudełkowych o pojemności 32 naboi. Broń była zabezpieczana przez przesunięcie języka spustowego do przodu. Lufa wkręcona w komorę zamkową zakończona podstawą muszki. Łoże i chwyt pistoletowy z bakelitu. Kolba drewniana, stała.
Pomimo przyjęcia do uzbrojenia w 1938 roku produkcję rozpoczęto w dopiero w 1939 roku. Do ataku niemieckiego w czerwcu 1940 wyprodukowano ich niewiele, dostarczono jeszcze mniej na wyposażenie francuskiej armii. Po zajęciu Saint-Étienne przez Niemców produkcję wznowiono. Pistolet maszynowy MAS 38 otrzymał niemieckie oznaczenie 7,65 mm MP. 722(f). Po wyzwoleniu Saint-Étienne przez aliantów produkcję pistoletów maszynowych MAS 38 kontynuowano do 1946 roku. Po II Wojnie Światowej MAS 38 był używany przez wojska francuskie w czasie I Wojny Indochińskiej.
Poznań, Park Cytadela – Muzeum Uzbrojenia – Oddział Wielkopolskie Muzeum Niepodległości
Opis konstrukcji
Pistolet maszynowy MAS 38 był indywidualną bronią samoczynną. Zasada działania automatyki oparta o odrzut swobodny zamka. Strzelanie z zamka otwartego seriami. Oś zamka i sprężyny powrotnej odchylona od osi lufy. Zasilanie z magazynków pudełkowych o pojemności 32 naboi. Broń była zabezpieczana przez przesunięcie języka spustowego do przodu. Lufa wkręcona w komorę zamkową zakończona podstawą muszki. Łoże i chwyt pistoletowy z bakelitu. Kolba drewniana, stała.
1956 rok, Algieria, na jednym zdjęciu dewa pistolety maszynowe: po lewej MAS 38 oraz MAT 49
Pistolet maszynowy miał opinię broni celnej, ale zastosowany nabój (7,65 Long) sprawiał że był mało skuteczny. Dlatego zarówno Francuzi jak i Niemcy używali go głównie do samoobrony. Francuzi zastąpili go pistoletem maszynowym MAT 49 (kalibru 9 x 19 mm Parabellum).
Podstawowe dane taktyczno-techniczne
- Kraj produkcji: Francja
- Kaliber: 7,65 mm
- Nabój: 7,65 x 20 mm French Long
- Produkcja: lata 1938-1949
- Długość broni: 734 mm
- Masa: załadowanej broni 2,87 kg
- Lufa: 224 mm, cztery bruzdy prawoskrętne
- Sposób zasilania: 32 nabojowy magazynek pudełkowy, dołączany
- Zasada działania: odrzut zamka swobodnego
- Szybkostrzelność teoretyczna: do 600 strz./min.
- Prędkość wylotowa pocisku: 351 m/s
- Zasięg skuteczny: według danych do 150 metrów
Bibliografia
- Karabiny karabinki i pistolety maszynowe Encyklopedia długiej broni wojskowej XX wieku – Żuk Aleksandr B.
- Witold Głębowicz, Roman Matuszewski, Tomasz Nowakowski: Indywidualna broń strzelecka II wojny światowej, Warszawa 2010
- Muzeum Wojska Polskiego
- https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:MAS-38
Żeby trochę zgłębić temat… Opieram się głównie na artykule Stéphane’a Ferrarda numér 66 w Gazette des armes, uzupełniam je w niewielkim stopniu tekstem Jeana Huona. Trudno rozróżnić SE MAS 35 i MAS 38. O ile pierwszą wersję SE MAS 35, z numerami seryjnymi bez prefiksu, można wyraźnie odróżnić od MAS 38 po dźwigni demontażu widocznej u góry chwytu pistoletowego, po lewej stronie, o tyle w przypadku drugiej serii sytuacja jest inna. Ten ostatni, poza oznaczeniem komory zamkowej, w żaden sposób nie różni się od MAS 38. Możliwe jest również, że numery seryjne drugiej wersji PM MAS 35 i MAS 38 były ze sobą powiązane. Zamówienie na MAS 38 złożono 19 stycznia 1939 r. Produkcja miała się rozpocząć dopiero 6 czerwca 1940 r. Nie czekając, rozpoczęto produkcję SE MAS 35, numery seryjne F, które były dostarczane od maja 1940 r. Podczas rozejmu w 1940 r. PM SE MAS 35 „opuściły MAS”. Część z nich mogła być wcześniej przydzielona do jednostek bojowych, w roli, jaka była im wówczas przypisywana: broń obronna dla niektórych członków załóg jednostek zmechanizowanych (wzmiankowano o 347. CACC). PM w kalobrze 7,65 Long, dane z dnia 23-06-40: – PM MAS 35: 100 nienumerowanych egzemplarzy – PM MAS 35 seria F: 980 egzemplarzy (pierwsza dostawa 13 maja 1940) – PM MAS 38: 878 (pierwsze dostawy początek czerwca 40) Spośród 19 500 egzemplarzy zamówionych 19 stycznia 1940 r. Vichy wznowiło produkcję w 1942 roku i ponownie zwiększyło liczbę egzemplarzy do sn F 10 000. Do końca listopada 1942 roku całkowita produkcja osiągnęła sn ponad F 14 000 F. Dlatego prawdopodobne jest, że wyprodukowano dla Vichy od 10 000 do 24 000 sztuk broni. Nie wszystkie zostały przechwycone po wojnie, ponieważ większość tej broni została wysłana do AFN (Ferrard). Przykład: F 13645 z czerwca 1942 r. Ta znana broń była tematem co najmniej trzech artykułów w różnych czasopismach. W latach 1943–44 kontynuowano produkcję na potrzeby Niemiec. Przykład: F 262XX, broń ta nie ma żadnych stempli Waffenamtu, ale otrzymała znany stempel na kolbie „LK5”. Czy jest to faktycznie broń wyprodukowana dla Niemiec, czy też broń zdobyczna (być może pochodząca z linii produkcyjnej?) Warto zauważyć, że polskie Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie posiada 2 egz. MAS 38 w dobrym stanie, a Muzeum Uzbrojenia w Poznaniu, Park Cytadela 1 egz. niekompletny– pochodzące z czasów okupacji. W listopadzie 1944 r. wznowiono produkcję na potrzeby Francji i wojsk walczących na wschodzie, podejmując się także renowacji broni odzyskanej z różnych miejsc. Pod koniec 1944 roku całkowita liczba wyprodukowanych egzemplarzy broni wynosiła 30 000 (Ferrard), w związku z czym numery seryjne wynosiły około F 40 000. Rok 1945 był rokiem największej produkcji (39 000 egzemplarzy): od F 40 000 do F 79 000. Można tu wspomnieć o broni F 488XX z kwietnia 1945 r. i F 582XX z czerwca 1945 r. Najwyższy znany numer seryjny MAS 38 to F 890XX (data jego produkcji nie jest jednak znana). Seria F zakończyła się w sierpniu 1947 roku. Seria G była produkowana od września 1947 do sierpnia 1949. Najwyższy numer seryjny: G 681XX, na lufie tej broni widnieje rok 1948. Należy zauważyć, że datowanie lufy nie wydaje się poprzedzać 1945 roku. Seria H była produkowana od września do grudnia 1949 roku: według Huona 3000 sztuk broni. Seria FH pochodzi z roku 1950 i według Ferrarda oznaczałaby koniec jej produkcji. Huon podał, że produkcja zakończyła się w lutym 1951 r., podaje także numery rejestracyjne FG i GH i podaje, że łączna liczba wyprodukowanych egzemplarzy wyniosła 203 000. https://www.tircollection.com/t4093-pistolet-mitrailleur-mas-modele-1938
Dowody rzeczowe (broń) ze śledztwa w sprawie rtm. Witolda Pileckiego. Cztery pistolety maszynowe, od lewej: Sten Mk II, Błyskawica i Mitraillette MAS 38. Być może to re które są w zbiorach MWP w Warszawie.