30 mm Szybkostrzelna armata morska AK-630

Gdynia, Muzeum Marynarki Wojennej

Zestaw artyleryjski AK-630 – radziecka morska armata systemu ang. CIWS. W pełni zautomatyzowane sześciolufowe szybkostrzelne działko kalibru 30 mm zbudowane w oparciu o system Gatlinga.

Rys historyczny

AK-630

System wykorzystuje sześciolufową armatę GSz-6-30 konstrukcji W. Griaziewa, ale o dłuższej lufie (54 kalibry) i wodnym chłodzeniu bloku luf, dzięki czemu osiągnięto szybkostrzelność do 5000 strz./min. i możliwość oddania ciągłej serii 400 wystrzałów. Samo działko, dzięki przeładowaniu energią gazów prochowych jest lekkie, waży 205 kg, ale cała wieża ma masę 1800 kg; do tego dochodzi zapas gotowej amunicji (2000 nabojów) o masie 1918 kg. Większe jednostki mogą przenosić dodatkowy zapas 1000 nabojów, które można ręcznie doładować do magazynu wieży.

Głównym zadaniem armaty jest zwalczanie kierowanych pocisków rakietowych, samolotów, śmigłowców oraz zwalczanie niewielkich celów nawodnych. Może także służyć do niszczenia środków ogniowych na brzegu oraz rozstrzeliwaniu min morskich.

AK-630M-2

Armata AK-630 była jedną z pierwszych systemu CIWS. Prototyp powstał w 1964 roku, produkcję dział rozpoczęto w 1969 roku, a systemów radarowego naprowadzania – rok później, jednak testy całości trwały aż do 1976 roku, kiedy system został przyjęty do służby. W sumie wyprodukowano ponad 1000 zestawów AK-630 i zmodernizowanych wersji AK-630M i uzbrojono w nie ponad 400 okrętów. W 1979 roku wprowadzono zmodernizowaną wersję AK-630M, w którym płaski magazyn amunicji zastąpiono bębnowym.

Kolejną wersją systemu był AK-630M1-2 Roj wyposażony w dwa szybkostrzelne działka 30 mm, o łącznej szybkostrzelności 10 tys. strz./min., ale nie został przyjęty na uzbrojenie. AK-630M-2 Duet jest modernizacją pomysłu Roj, Duet jest uzbrojeniem okrętów projektu 11711, okrętów projektu 21631.

Zastosowanie zestawu w Polskiej Marynarce Wojennej

Antena SKO MR-123

korwety rakietowe projektu 1241RE
okręty rakietowe projektu 660M
niszczyciel ORP „Warszawa”

Ciekawostka historyczna

30 mm armata morska AK-630

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Gdynia, Muzeum Marynarki Wojennej

W 1987 roku w czasie ćwiczeń ORP Górnik i Hutnik doszło do przypadkowego ostrzelania okrętu Bundesmarine A-66 Neckar. Niemiecka jednostka wpłynęła w strefę rażenia pocisków z działek AK-630. Na okręcie doliczono się 220 uszkodzeń od pocisków kalibru 30 mm, pięciu marynarzy zostało rannych. Najprawdopodobniej Niemcy za bardzo zbliżyli się do mieszanego polsko-wschodnioniemieckiego zespołu prowadzącego ćwiczenia. Enerdowskie okręty strzelały rakietami P-15, natomiast polskie Tarantule zwalczały je przy pomocy środków artyleryjskich. Neckar został wówczas namierzony przez radar ORP Górnik lub Hutnik i jedna seria, zamiast w rakietę, przeszła po okręcie.

AK-630M na korwetach rakietowych projektu 1241RE, ORP „Metalowiec”

AK630 na korwetach rakietowo-artyleryjskich projektu 660

ORP „Warszawa” był uzbrojony w 4 działka szybkostrzelne AK-630M kalibru 30 mm

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

Państwo – Związek Radziecki
Producent broni – OAO Tulskij Maszynostroitielnyj Zawod (TMZ)
Rodzaj broni – szybkostrzelne działko systemu GSz-6-30
Powstanie pierwszego prototypu – 1964 rok
Produkcja seryjna – od 1976 roku
Wyprodukowano – powyżej 1000 sztuk
Kaliber armaty – 30 mm
Liczba luf – 6 sztuk
Zastosowany nabój – 30 mm x 165 mm
Długość każdej z luf – 1620 mm
Donośność: zasięg skuteczny przeciwko celom nawodnym – do 4000 m
Donośność: zasięg skuteczny przeciwko celom powietrznym – do 3000 m
Prędkość początkowa wystrzelonego pocisku – 875 m/s
Masa całego zestawu – 1800 kg
Masa działka – 205 kg
Kąty ostrzału: w płaszczyźnie poziomej pełne 360 stopni, w płaszczyźnie pionowej od -12 stopni do +88 stopni
Jednostka ognia – 2000 sztuk naboi
Szybkostrzelność teoretyczna – do 5000 strz./min.

Bibliografia

Tomasz Szulc. Rosyjskie, okrętowe kompleksy obrony bezpośredniej Cz. I, Czasopismo Nowa Technika Wojskowa Nr. 5/2003, Magnum-X, Warszawa
Tomasz Szulc. Rosyjskie, okrętowe kompleksy obrony bezpośredniej Cz. II, Czasopismo Nowa Technika Wojskowa Nr. 6/2003, Magnum-X, Warszawa
https://pl.wikipedia.org/wiki/AK-630