Samolot szkolno-treningowy WSK SBLim-2
Egzemplarz: WSK SBLim-2 1A0601B (018) – II Klucz, 1. Eskadra Rozpoznawcza 7. Pułk Lotnictwa Szturmowego Marynarki Wojennej, Siemirowice 1980 – Muzeum Lotnictwa Polskiego (Kraków)
Historia
W 1952 r. została podjęta w WSK-1 w Mielcu produkcja licencyjna radzieckiego samolotu myśliwskiego Mikojan MiG-15, pod oznaczeniem Lim-1. Polski przemysł nie produkował jednak wersji treningowych. Ponieważ Wojska Lotnicze dysponowały znikomą ilością samolotów treningowych UTI MiG-15, przystąpiono więc w Polsce do modernizacji jednomiejscowych samolotów Lim-1 i Lim-2. W ten sposób powstawały samoloty szkolno-bojowe, znane jako SBLim-1 i SBLim-2.
Eksploatacja Lim-1 i Lim-2 w polskich jednostkach lotniczych pokazała, że zapotrzebowanie na maszyny szkolno-bojowe jest znaczne i z tego powodu w Lotniczych Zakładach Remontowych Nr 2 (LZR-2) w Bydgoszczy rozpoczęto przerabianie Lim-1 na SBLim-1 (SB-szkolno-bojowy). Wybór padł na samoloty Lim-1 gdyż wypierane one były stopniowo przez nowsze wersje Lim-2 (MiG-15 bis). Seryjną przeróbkę podjęto w 1957 r. i do 1960 r. dostarczono ok. 200 egz. W 1966 r. w LZR-2 powstała następna wersja, dzięki połączeniu przedniej części kadłuba UTI MiG-15 z tylną częścią kadłuba Lim-2 i zastosowaniu silnika Lis-2 (licencyjny WK-1). Ta hybryda otrzymała oznaczenie SBLim-2 i eksploatowana była z dwoma wariantami uzbrojenia strzeleckiego. Rok później zmodyfikowano dalszych 11 samolotów tego typu i przekazano je do jednostki lotniczej celem próbnej eksploatacji. Wykazała ona, że SBLim-2 spełnia wymagania samolotu szkolno-bojowego i 8.12.1967 r. wprowadzony został na uzbrojenie lotnictwa sił zbrojnych jako równorzędny samolotowi UTI MiG-15 (SBLim-1). Oba samoloty posiadały stałe uzbrojenie strzeleckie w postaci jednego działka NR-23 lub karabinu A-12,7. W Polsce SBLim-2 był szkolno-bojowym samolotem dla Lim-2, Lim-5 i Lim-6bis, używano go także w pułkach eksploatujących Suchoj Su-7 i Suchoj Su-20.
W związku z ochroną środowiska naturalnego oraz zagrożeniem spowodowanym awarią elektrowni atomowej w Czarnobylu, a także wciąż realizowanymi eksperymentalnymi wybuchami jądrowymi, w Polsce od 1973 r. rozpoczęto badania atmosfery do wysokości 15000 m. Zajmowało się tym Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej. Do zbierania informacji o skażeniu promieniotwórczym górnych warstw atmosfery wykorzystywano zasobnik UPP-1. Początkowo jako nosiciela używano samolot SBLim-2. Podczas prac nad samolotem szkolno-bojowym PZL I-22 wykorzystany był SBLim-2 jako kołujące laboratorium dla prób fotela katapultowego.
W związku z wprowadzeniem na uzbrojenie nowych typów samolotów, SBLim-2A nie były już wykorzystywane do zadań artyleryjskich i część z nich z powrotem przebudowano na samoloty szkolno-bojowe, nadając im oznaczenie SBLim-2M. Modernizacja polegała na ponownym zabudowaniu drążka i dźwigni sterowania silnikiem w drugiej kabinie oraz demontażu wyposażenia fotograficznego. SBLim-1 oraz SBLim-2 wykorzystywane były do szkolenia pilotów oraz podtrzymywania nawyków pilotowania w różnych warunkach meteorologicznych. Dzięki uzbrojeniu samoloty umożliwiały naukę atakowania celów powietrznych i naziemnych oraz kontrolę wyników celowania i strzelania. SBLim-1 wycofano z eksploatacji w 1975 r., natomiast SBLim-2, SBLim-2A oraz SBLim-2M pełniły służbę do połowy 1993 r., najdłużej w historii samolotów grupy Lim i MiG-15/17. Ostatnią jednostką, która bojowo używała tych maszyn był 7 Pułk Lotnictwa Specjalnego MW w Siemirowicach (do wiosny 1991 r.) i Eskadra Doświadczalna w Modlinie, w której SBLim-2M wykonał ostatni lot 18.05.1993 r.
Po wycofaniu z eksploatacji wiele z tych samolotów zostało sprzedanych miłośnikom lotnictwa na Zachodzie (USA, Wilka Brytania) i w Australii, gdzie latają nadal w celach turystyczno-reklamowych. W 1989 r. trafiło do Australii pierwszych osiem dwumiejscowych UTIMiG-15 i SBLim-2. Na początku 1993 r. cztery z nich ponownie znalazły się w powietrzu. W 2006 r. w kolekcji Fundacji ”Polskie Orły” znajdowały się samoloty Lim-2 i SBLim-2. Celem Fundacji jest przywrócenie obu maszyn do stanu lotnego i ich prezentacja w powietrzu na pokazach.
WSK SB Lim-2
Konstrukcja
Dwumiejscowy średniopłat o konstrukcji metalowej. Skrzydło jednodźwigarowe z dźwigarem pomocniczym, ze skosem 35° i wzniosem ujemnym 2°. Skrzydło wyposażone w klapy i lotki. Na górnej powierzchni skrzydła znajdują się grzebienie aerodynamiczne (deflektory) ustawione po dwa na każdej połówce- równolegle do osi podłużnej samolotu. Zastosowanie grzebieni ma na celu zapobieżenie skośnemu spływowi strug wzdłuż skrzydła i poprawienie skuteczności lotek.
Kadłub o przekroju okrągłym ma kształt bryły obrotowej. Układ konstrukcyjny przejmujący siły stanowią wręgi, podłużnice i pokrycie pracujące, przynitowane do wręg i podłużnie. Szczelna kabina pilota ciśnieniowa-klimatyzowana z fotelem wystrzeliwanym awaryjnie za pomocą naboju prochowego.
Uzbrojenie
Wyposażenie
Silnik- odrzutowy
Dane techniczne SBLim-1
Rozpiętość- 10,08 m, długość- 10,1 m, wysokość- 3,7 m, powierzchnia nośna- 20,6 m2. Masa własna- 3500 kg, masa użyteczna normalna- 1350 kg, masa całkowita- 4850 kg. Dane techniczne SBLim-2
Rozpiętość- 10,08 m, długość- 10,1 m, wysokość- 3,7 m, powierzchnia nośna- 20,6 m2. Masa własna- 3763 kg, masa całkowita- 4876 kg, masa całkowita max- 5446 kg. Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Bibliografia