533 mm Torpeda Parogazowa obr./wz.53-38
Gdynia, Muzeum Marynarki Wojennej
Obr./wz. 53-38 to ciężka torpeda z czasów II Wojny Światowej pochodzenia radzieckiego. Jest niemal bezpośrednią kopią brytyjskiej konstrukcji, która okazała się bardziej niezawodna niż radzieckie konstrukcje międzywojenne. Będąc główną radziecką rodziną torped w II Wojnie Światowej, obr./wz. 53-38 był produkowany w bardzo dużych ilościach.
Była to podstawowa radziecka torpeda używana podczas II Wojny Światowej. Ich konstrukcja bazowała na brytyjskich torpedach 21-calowych Whitehead, które zostały zakupione do prób w 1932 roku. Torpedy parogazowe obr./wz. 53-38 weszły na wyposażenie radzieckiej Marynarki Wojennej w 1938 roku i stanowiły uzbrojenie okrętów nawodnych klasy kutrów torpedowych, niszczycieli oraz okrętów podwodnych. W zależności od stosowanej platformy/wyrzutni – były wystrzeliwane za pomocą sprężonego powierza lub niewielkiego ładunku prochowego.
Prosty system żyroskopowy, utrzymujący ruch torpedy w wyznaczonym kierunku
Torpeda produkcji radzieckiej, wywodząca się z linii konstrukcji z lat 1937-1939. Torpeda parogazowa obr./wz. 53-38 składa się z głowicy bojowej lub ćwiczebnej, zbiornika sprężonego powietrza, niezbędnego do napędu silnika i mechanizmów pomocniczych, przedziału napędowego mieszczącego zbiorniki płynów, przedział silnika i podgrzewacz, mechanizmy kierunkowe i głębokościowe, rufy nadające torpedzie stateczność i pływalność, ogona służącego do ustabilizowania położenia torpedy podczas biegów wodzie oraz kierowania torpedą za pomocą sterów poziomych i kierunkowych. Do obracania dwóch śrub napędowych torpedy służył dwucylindrowy silnik, w którym pracę wykonywała mieszanina pary i gazów spalinowych. Zastosowanie przeciwstawnego skoku śrub napędowych, co stabilizowało torpedę i ułatwiało utrzymanie wyznaczonego kursu.
Obr./wz. 53-38 to torpeda o prostym kursie. System żyroskopowy utrzymuje kurs. Nie ma systemu naprowadzania ani naprowadzania przewodowego. Torpeda obr./wz. 53-38 jest przeznaczona do użycia przeciwko statkom nawodnym i porusza się blisko powierzchni wody.
Przekrój torpedy
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Skarżysko-Kamienna, Muzeum im. Orła Białego
Obr./wz. 53-38 ma głowicę bojową TNT o masie 300 kg z zapalnikiem uderzeniowym. Ulepszony obr./wz. 53-38U ma większą głowicę bojową o masie 400 kg, która na późniejszym etapie II Wojny Światowej została wyposażona w zapalnik magnetyczny. Maksymalna prędkość wynosi 44,5 węzła, co daje zasięg 4000 m. Maksymalny zasięg 10 000 m osiągany jest przy najniższym ustawieniu prędkości 30,5 węzła.
Radzieckie torpedy parogazowe obr./wz. 53-38 dysponowały dużą głowicą bojową i siłą rażenia. Jednak głównym mankamentem tego typu torped był wyraźne widoczny na wodzie ślad torowy, powstały z resztek gazów napędowych. Ślad ten dla sprawnego obserwatora był ostrzeżeniem dla atakowanych jednostek nawodnych, a także mogły zdradzić pozycję zanurzonego pod wodą okrętu podwodnego.
Śruby napędowe
Obr./wz. 53-38 to torpeda o prostym kursie. System żyroskopowy utrzymuje kurs. Nie ma systemu naprowadzania ani naprowadzania przewodowego. 53-38 jest przeznaczona do użycia przeciwko statkom nawodnym i porusza się blisko powierzchni wody.
Obr./wz. 53-38 jest wystrzeliwany przez okręty podwodne, motorowe łodzie torpedowe i duże okręty nawodne. Obr./wz. 53-38 okazał się użyteczny i niezawodny, gdy był wystrzeliwany z większych jednostek, takich jak niszczyciele i krążowniki, podczas gdy wcześniejsze radzieckie projekty nie były.
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Gdynia, Muzeum Marynarki Wojennej
Podstawowe dane taktyczno-techniczne
-
Kaliber – 533,4 mm
-
Długość – 7740 mm
-
Masa własna torpedy – 1615 kg
-
Masa materiału wybuchowego – 300 kg (według innych danych do 400 kg)
-
Prędkość torpedy – maksymalna 44,5 węzła (82,5 km/h)
-
Zasięg torpedy – przy prędkości maksymalnej do 4000 m, do 8000 m przy prędkości 34,5 węzła
Bibliografia
-
Jan Marczak, Torpeda parogazowa kalibru 533 mm, Typy broni i uzbrojenia Nr. 33, Wydawnictwo Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 1975
-
