Tarasnice T21 – ciężki granatnik produkcji czechosłowackiej, kalibru 82mm.

Historia konstrukcji

Tuż po zakończeniu II Wojny Światowej to Czechosłowacja okazała się jedynym państwem, które mogło zaopatrywać swoją armię i swoich sąsiadów, w tym Polskę w broń przeciwpancerną. Wśród nich znalazł się ciężki granatnik Tarasnice T-21.

Konstruktorzy Czechosłowaccy potrafili w dobry sposób połączyć wyobraźnię z wiedzą techniczną i praktykę, dzięki czemu po zakończeniu wojny w stosunkowo krótkim czasie zbudowali „coś”, co było niemal hybrydą niemieckiego Panzerschrecka z radzieckim moździerzem batalionowym kalibru 82 mm, a następnie zdołali szybko rozpocząć jego produkcję seryjną. Armia Czechosłowacka, a od 1954 roku Czechosłowacka Armia Ludowa używały granatnika T-21 do początku lat 70. XX wieku. Już od lat 50. była to broń, której używały takie państwa jak NRD, Bułgaria, Albania i Polska. Nieco później pojawiły się na wielu polach walki, m.in.: na Bliskim Wschodzie i w Indochinach. Była to broń o prostej konstrukcji i użyciu, a zarazem o stosunkowo wysokiej niezawodności. Obecnie broń tego typu jest lepiej znana na świecie niż inny lżejszy granatnik P-27 i niewątpliwie broń ta stanowiła jedną z wizytówek przemysłu obronnego ówczesnej Czechosłowacji.

Niebagatelny wpływ na sukces ciężkiego granatnika T-21 i w ogóle na bardzo wysoki poziom techniczny Armii Czechosłowackiej (zwłaszcza w porównaniu z swoimi sąsiadami) miały decyzje organizacyjne podjęte przez rząd Republiki Czechosłowackiej, a od 1960 roku Czechosłowackiej Republiki Socjalnej. Otóż w 1948 roku utworzono tam Wojskowy Instytut Badawczy – Vojensky Vyzkumny Ustav – -który podporządkowano szefowi Głównego Zarządu Zabezpieczenia Materiałowego MNO (był jednym z zastępców ministra obrony). Instytut posiadał szereg wydziałów, w tym: uzbrojenia piechoty, inżynieryjny, samochodowo – pancerny, radiotechniczny i chemiczny. Ponadto miał on do swojej dyspozycji stosunkowo duży poligon artyleryjski. Wedle etatu na początku lat 50. XX wieku zatrudniał on łącznie 1200 pracowników, w tym aż 650 inżynierów. Do końca 1952 roku pod ich kierunkiem opracowano np. pistolety maszynowe Sa 23 i 25, automatyczne armaty przeciwlotnicze kalibru 57 mm i 100 mm, działo samobieżne kalibru 100 mm, ciągnik artyleryjski, ognioodporną narzutkę przeciwchemiczną i oczywiście granatniki: lekki P-27 i ciężki T-21. Instytut zajmował się niemal wszystkim, włącznie ze sprawami intendentury, a więc projektowania: manierki, hełmu, a nawet guzików, znaki dystynkcji. Oczywiście bardzo dużo pomógł fakt, że wiele zakładów na terenie przedwojennej Czechosłowacji (zwłaszcza Chech i Moraw) nie została podczas II Wojny Światowej zniszczona lub zniszczona w tak dużym stopniu jak na terytorium przed wojennej Polski. Wojskowy porządek, precyzyjny dobór wysoko wykwalifikowanych kadr, spójna atmosfera twórcza, dobre zarządzanie i system motywacyjny i sprawne powiązanie z przemysłem obronnym, powodowało, że prace instytutu szybko zamieniały się w „fizyczne narzędzia”.

Dane taktyczno-techniczne i eksploatacyjne

Kaluber lufy – 82 mm

Długość lufy – 1470 mm

Masa granatnika na podstawie kołowej – 19,3 kg

Masa granatnika bez podstawy kołowej – 16,8 kg

Rodzaj i masa naboju przeciwpancernego – 3,5 kg

Masa pocisku przeciwpancernego – 1,95 kg

Długość naboju – 628 mm

Prędkość wylotowa pocisku – 240 m/s

Przebijalność pancerza – do 180 mm (przy kącie uderzenia 60^o)

Szybkostrzelność granatnika – do 6 strz/min

Maksymalna donośność – 2330 m

Zasięg strzału skutecznego; do celów ruchomych – 300 m, do celów nieruchomych – do 600 m

Obsługa – trzech żołnierzy – strzelec, ładowniczy i amunicyjny (gdy amunicja jest zgromadzona przy granatniku może go obsługiwać jeden żołnierz)

Strefa niebezpieczna – przestrzeń od wylotu lufy do pięciu metrów, w których człowiek może odnieść śmiertelne obrażenia

Wyposażenie dodatkowe:

Zestaw nr 1 – przybory i części zapasowe do dwóch granatników T-21 w torbie brezentowej

Zestaw nr 2 – części zapasowe i materiały eksploatacyjne do czterech granatników w drewnianej skrzyni

W podstawowym zakresie do każdego granatnika T-21 znajdowały się: pokrowce brezentowe na wylot lufy i komorę zamkową oraz cztery noszaki na naboje. Jeden noszak składał się z dwóch blaszanych pojemników rurowych na amunicję i skórzanej uprzęży z rączką.

Typy amunicji:

1. Nabój bojowy, kumulacyjny Nb-T21 – pocisk pomalowany na kolor khaki, oprócz części cylindrycznej. Na czepcu balistycznym, poniżej gniazda zapalnika czerwony pasek, a na skorupie poniżej części cylindrycznej czerwoną farbą oznaczenie typu „T-21” i opis marki ładunku kruszącego. Łuska niemalowana.
2. Nabój szkolno-bojowy Nb-Nh-T21 – jest przeznaczony do nauki strzelania i wielokrotnego użytku. Pocisk wykonany z grubej blachy i pomalowany farbą koloru khaki
3. Nabój ćwiczebny Nb-Sk-T21 – jet przeznaczony do nauki ładowania i rozładowywania. Wykonany z wybrakowanych części. Pocisk malowany farbą koloru khaki

Charakterystyka broni:

Broń bezodrzutowa wielokrotnego użycia, przeznaczona do niszczenia wszelkich typów pojazdów opancerzonych. Pociski przeciwpancerne mogły dodatkowo służyć do niszczenia polowych fortyfikacji, schronów bojowych i nieprzyjacielskich umocnień w budynkach.

Detale

Fot. Dawid Kalka

Drukuj

Udostępnij: