
T-33 – radziecki pływający czołg lekki z okresu sprzed II wojny światowej, pierwszy czołg pływający w ZSRR.
Pod koniec 1931 roku, gdy wciąż trwało zainteresowanie brytyjskim ciągnikiem Carden-Lloyd Mk.VI, na którym oparto radziecki T-27, Związek Radziecki uzyskał informacje o nowym lekkim czołgu amfibijnym produkcji firmy Vickers.

Pojazd ten bazował na podwoziu ciągnika wojskowego Vickers-Carden-Loyd (VCL), który był produkowany w niewielkich ilościach. Radzieccy inżynierowie, dysponując jedynie ogólną specyfikacją i kilkoma fotografiami, postanowili opracować jego własną wersję. Prototyp czołgu, który otrzymał kryptonim Sielezien (pol. „Kaczor”), był gotowy pod koniec marca 1931 roku. Otrzymał wtedy oznaczenie T-33.
Konstrukcja T-33 opierała się na rozwiązaniach brytyjskiego Vickersa, zwłaszcza w kwestii kadłuba, pływaków bocznych i układu bojowego. Podwozie zostało zapożyczone niemal bez zmian z ciągnika VCL – miało cztery koła jezdne w dwóch wózkach, przednie koło napędowe i tylne koło prowadzące. Kadłub wykonano z nitowanych płyt pancernych o grubości 4-9 mm, nadając mu kanciaste kształty przypominające brytyjski czołg A11E1 z 1932 roku. Ze względu na niewielką wyporność zastosowano drewniane skrzyniowe pływaki z wypełnieniem korkowym, co umożliwiało utrzymanie czołgu na wodzie.
Napęd stanowił silnik AMO-3 o mocy 63 KM, umieszczony wzdłuż prawej burty. W przedniej części znajdowała się skrzynia biegów i układ kierowania, a po lewej stronie – przedział załogi dla dwóch osób: mechanika-kierowcy z przodu i dowódcy czołgu za nim. Dowódca obsługiwał karabin maszynowy DT kal. 7,62 mm zamontowany w ręcznie obracanej wieży. Czołg poruszał się w wodzie dzięki trójłopatowej śrubie i sterowi zamontowanemu z tyłu kadłuba.
Prototyp T-33 ukończono w marcu 1932 roku w zakładach Bolszewik w Leningradzie pod nadzorem M. Siegela. Podczas prób osiągał prędkość 42 km/h na lądzie i 4 km/h w wodzie. Czołg został zaprezentowany dowództwu Armii Czerwonej, w tym Michaiłowi Tuchaczewskiemu, który był pod wrażeniem możliwości amfibijnych pojazdu. Mimo pozytywnych wyników testów nie zdecydowano się na produkcję seryjną T-33. Przyczyną była potrzeba bardziej zaawansowanego pojazdu rozpoznawczego oraz ograniczenia konstrukcyjne T-33, takie jak ciasny przedział bojowy i brak możliwości uzbrojenia w dodatkowe karabiny maszynowe czy lekką armatę.
Decyzję o zakończeniu projektu T-33 przypieczętowały testy brytyjskich czołgów Vickers-Carden-Loyd Amphibian, które dostarczono do ZSRR w 1932 roku. W efekcie czołgi T-33 nie trafiły do produkcji, a zakupione brytyjskie Vickersy wykorzystywano do celów szkoleniowych aż do początku II wojny światowej.
Państwo | ZSRR |
---|---|
Typ pojazdu | pływający czołg lekki |
Trakcja | gąsienicowa |
Załoga | 2 |
Historia | |
Prototypy | 1931 |
Egzemplarze | 1 |
Dane techniczne | |
Silnik | gaźnikowy, 6-cylindrowy T-26 o mocy 97 KM przy 2000 obr./min. |
Transmisja | mechaniczna |
Pancerz | płyty z nieutwardzonej stali, nitowane, grubość: 4 – 9 mm |
Długość | 3,802 m |
Szerokość | 2,105 m |
Wysokość | 1,845 m |
Prześwit | 0,28 m |
Masa | 3,05 t |
Osiągi | |
Prędkość | 27 km/h (na drodze) 7-8 km/h |
Zasięg pojazdu | 172 km (na drodze) |
Pokonywanie przeszkód | |
Brody (głęb.) | 0,78 m |
Rowy (szer.) | 2 m |
Ściany (wys.) | 0,7 m |
Kąt podjazdu | 30 |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
1 x karabin maszynowy DT kal. 7,62 mm (zapas amunicji – 2520 szt.) |