Terenowy samochód ciężarowy Studebaker US-6

Czechy, Muzeum sprzętu wojskowego na linii demarkacyjnej w Rokycanach

Studebaker US-6 – samochód ciężarowo-terenowy, konstrukcji amerykańskiej, z okresu II Wojny Światowej. Studebaker US6 (G630) był serią samochodów ciężarowych ładunku 2500 kg, o napędzie 6×6 oraz o masie ładunku 5000 kg i napędzie 6×4 produkowane przez zakłady Studebaker Corporationi REO Motor Car Company podczas trwania II Wojny Światowej. Podstawowa wersja cargo została zaprojektowana do transportu do 2500kg ładunku na każdym rodzaju terenu i w każdej pogodzie. Większość z nich została wyeksportowana do Związku Radzieckiego w ramach Traktatu Lend-Lease przez Stany Zjednoczone podczas II Wojny Światowej, ponieważ konkurencyjny projekt GMC 6×6 CCKW okazał się bardziej odpowiedni do warunków, panujących na froncie zachodnim.

Model Studebaker US-6 U2/U4

Historia konstrukcji

Firma Studebaker powstała w 1736 roku w miejscowości South Bend w stanie Indiana. Od 1902 roku produkowała samochody. Była jedną z największych amerykańskich firm produkujących samochody osobowe.

Studebaker US-6 U3

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Czechy, Muzeum sprzętu wojskowego na linii demarkacyjnej w Rokycanach

Pod koniec lat 30.-tych XX w. zaczęła odnosić również sukcesy w produkcji samochodów ciężarowych. Były one budowane na zamówienie armii amerykańskiej. Kontrakty na dostawy podpisały także: Francja, Belgia, Holandia oraz Chiny.

Samochód ciężarowy Studebaker US-6 został skonstruowany w 1941 roku w oparciu o założenia armii amerykańskiej. Podobne samochody powstały wtedy także w zakładach GMC i International. US-6 wyróżniał się jednak niezwykle trwałym oraz mocniejszym silnikiem Herkules JXD. Po podpisaniu ustawy Lend-Lease Act, model ten stał się podstawowym samochodem ciężarowym oferowanym sojusznikom. Z prawie 200 000 wyprodukowanych egzemplarzy ponad 100 000 trafiło do Związku Radzieckiego. Pośrednio, od Armii Czerwonej, dużą ich liczbę tych ciężarówek otrzymały jednostki Ludowego Wojska Polskiego.

Ciężarówki Studebaker US6 były również używane przez armię amerykańską przy budowie drogi Ledo w Birmie i autostrady Alcan w Ameryce Północnej podczas II Wojny Światowej.

Studebaker US-6 był produkowany w 13 odmianach (od U1 do U13) z dwoma rozstawami osi i napędem na 2 lub 3 osie. Część samochodów była wyposażona w wyciągarkę. Egzemplarze produkowane od grudnia 1942 do marca 1943, posiadały otwartą kabinę kierowcy typu African. W większości trafiły one do Związku Radzieckiego.

Gdzieś w korytarzu perskim. Konwój ciężarówek armii Stanów Zjednoczonych wiozący zaopatrzenie dla Rosji. Pokryte śniegiem ciężarówki zaczynają przedzierać się przez górskie przełęcze Iranu. 1943 rok.

Obok podstawowej wersji ciężarowej, wyprodukowano również niewielką liczbę cystern, wywrotek oraz ciągników siodłowych.

Pomimo zewnętrznego podobieństwa do samochodu GMC CCKW, różniły się od swego konkurenta praktycznie wszystkim. Produkcja samochodów Studebaker US-6, została zakończona wiosną 1945 roku.

Wersje produkcyjne samochodów ciężarowych Studebaker

U1 – pojazdy o rozstawie osi 3760 mm, z napędem typu 6×6, bez wyciągarki. Produkcja w 1941 roku. Wyprodukowano 425 egzemplarzy.
U2 – pojazdy konstrukcji jak wyżej, ale z wyciągarką. Produkcja w 1941 roku. Wyprodukowano 779 egzemplarzy.
U3 – pojazdy o rozstawie osi 4120 mm, z napędem typu 6×6, bez wyciągarki. Produkcja trwała w latach 1941-1945. wyprodukowano 103 739 egzemplarzy.

Studebaker US-6 U3

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Drzonów, Lubuskie Muzeum Wojskowe

U4 – pojazdy jak podano wyżej, ale z wyciągarką. Produkcja trwała w latach 1941-1945. Wyprodukowano 18 779 egzemplarzy.
U5 – cysterna o pojemności 2840 litrów o rozstawie osi 4120 mm, z napędem typu 6×6, bez wciągarki. Produkcja trwała w latach 1941–1942 i w 1945 roku. Wyprodukowano 500 egzemplarzy (lata 1941-1942) oraz 1425 egzemplarzy w 1945 roku.
U6 – ciągnik siodłowy o rozstawie osi 3760 mm z napędem typu 6×4, bez wciągarki. Produkcja trwała w latach 1942-1945. Wyprodukowano 8640 egzemplarzy.
U7 – pojazdy o rozstawie osi 4120 mm, z napędem typu 6×4, bez wciągarki. Produkcja modelu trwała w latach 1942-1945. Wyprodukowano 66 998 egzemplarzy.

Dźwig zrzuca ładunek amunicji z ciężarówki Studebaker na ziemię, na składowisku amunicji we Francji. Zostanie on posortowany i wysłany do różnych części składowiska wzdłuż taśmy transportowej (po prawej) przez czekających żołnierzy. Z tego składowiska amunicja jest przekazywana do różnych jednostek na frontach walk. Plaża Omaha, Francja

U8 – pojazdy o rozstawie osi 4120 mm, z napędem typu 6×4, z wciągarką. Produkcja modelu trwała w latach 1942-1945. Wyprodukowano 12 104 egzemplarzy.
U9 – specjalne podwozie z rozstawem osi 4120 mm, z napędem typu 6×6, bez wciągarki. Produkcja trwała w latach 1942-1943 i 1945 roku. Wyprodukowano 1699 egzemplarzy w(w latach 1942-1943) oraz 375 egzemplarzy w 1945 roku.
U10 – U13 – wywrotki z rozstawem osi 3760 mm, z napędem typu 6×6, z wciągarką lub bez. Produkcja trwała w 1943 roku. Wyprodukowano łącznie 400 egzemplarzy wszystkich wersji.

Konstrukcja wozu

132 mm samobieżna wyrzutnia rakietowa BM-13 na podwoziu samochodu ciężarowego Studebakera US-6.

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Poznań, Park Cytadela – Muzeum Uzbrojenia – oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości

Studebaker US-6 był wojskowym samochodem ciężarowo-terenowym o ładowności do 2500 kg tony (podwyższonej później do 4000 kg), z napędem typu 6×6 lub 6×4.

Kabina kierowcy: 3-osobowa, dwudrzwiowa, metalowa, całkowicie zamknięta. Szyba przednia dzielona, podnoszona do góry w kierunku jazdy, wyposażona w dwie wycieraczki. W tylnej ścianie kabiny umieszczono małe owalne okienko.
Skrzynia transportowa: metalowa o wymiarach wewnętrznych: 3660 mm x2040 mm x 350 mm z przykryciem brezentowym i otwieraną tylną ścianką. Wewnątrz znajdują się podnoszone, drewniane ławki pozwalające na przewożenie 16 żołnierzy z pełnym wyposażeniem.
Silnik: Herkules JXD, 6-cylindrowy, rzędowy, z zapłonem iskrowym, benzynowy, zasilany gaźnikiem dolnossącym Carter BBR-1-429S, czterosuwowy, dolnozaworowy, chłodzony cieczą, o pojemności 5240 cm³, moc 70 kW (95 KM) przy 2500 obr./min. Stopień sprężania 5,82:1
Napęd: sprzęgło jednotarczowe, suche. Skrzynia przekładniowa z trzema przesuwkami, pięciobiegowa. Skrzynka rozdzielcza służące do przenoszenia ruchu obrotowego na mosty: przedni i tylny – umieszczona za skrzynią przekładniową. Przekładnie główne stożkowe z zębami spiralnymi. Półosie mostów typu odciążonego. Każdy most napędzany oddzielnym otwartym wałem Cardana z przegubami na łożyskach igłowych.

Irańskie kobiety obserwują aliancki konwój zaopatrzeniowy zatrzymany gdzieś na Korytarzu Perskim w Iranie, 1943 rok

Zawieszenie: most przedni zawieszony na ramie za pomocą resorów półeliptycznych. Dodatkowo zastosowane hydrauliczne amortyzatory dwustronnego działania. Tylne mosty zawieszone ruchomo z podłużnymi odwróconymi resorami półeliptycznymi i drążkami reakcyjnymi w gumowych tulejach. Koła przednie – tarczowe, pojedyncze. Koła tylne – tarczowe podwójne. Ogumienie o wym. 7,70-8,25×20.
Hamulce: główne – bębnowe, na wszystkich kołach, ze wspomaganiem podciśnieniowym. Hamulec postojowy – taśmowy centralny na wale Cardana przy skrzynce rozdzielczej, uruchamiany mechanicznie.
Instalacja elektryczna: prądnica dwubiegunowa z samoczynnym regulatorem napięcia, oryginalnie o napięciu znamionowym 6V. Aparat zapłonowy z odśrodkowym przyspieszaczem zapłonu.

Niektóre ciężarówki Studebaker US6, które zostały wysłane do Związku Radzieckiego podczas II Wojny Światowej, zostały wykorzystane przez GAZ do zbadania i zbudowania na ich podstawie własnego nowego powojennego modelu ciężarówki GAZ-51 , który miał wykorzystywać kabinę i przednią część modelu Studebaker, choć w nieznacznie zmodyfikowanej formie. Ciężarówka ta ostatecznie weszła do masowej produkcji w 1946 roku. Konstrukcja ciężarówki Studebaker US6 miała również duży wpływ na konstrukcję powojennej ciężarówki ZIS-151 , która następnie przekształciła się w ciężarówkę ZIL-157 i była produkowana nawet do 1994 roku.

Studebaker US-6 U3

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Kołobrzeg, Muzeum Oręża Polskiego

Ciężarówka Studebaker US6 stała się legendarnym pojazdem wśród ówczesnych radzieckich operatorów i była nazywana przez żołnierzy „Królem Dróg”, a to ze względu na swoją niezawodność i solidność i nadal jest popularna w rosyjskich kręgach kolekcjonerów pojazdów i klubach. W Stanach Zjednoczonych ciężarówki te są postrzegane jako symbol programu Lend-Lease dla Związku Radzieckiego.