Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Muzeum Lotnictwa Polskiego, Kraków

Opracowanie pocisku rozpoczęto pod koniec lat 60-tych w biurze konstrukcyjnym NPO „Mołnia”, obecnie jest to GosMBK „Wympieł”. Pierwszą wersję oznaczoną R-60T (AA-8 Aphid-A) wprowadzono do uzbrojenia w 1974 roku. Następnie do użytku wprowadzono kolejno zmodyfikowane wersje R-60M i R-60MK.

R-60 jest jednym z najmniejszych pocisków klasy powietrze-powietrze na świecie. Całkowita masa wynosi 44 kg z czego 3,7 kg to głowica bojowa z radarowym zapalnikiem zbliżeniowym. Pocisk został opracowany wedle koncepcji uzupełniania się uzbrojenia na samolocie – tzn. gdy cel wychodzi z zasięgu działek pokładowych, jest już w strefie skutecznego zwalczania przez R-60 zaś w następnej kolejności cel mogą przejąć pociski R-73 a na jeszcze większej odległości rakiety R-27. W ten sposób pokryta jest cała strefa zagrożenia/ataku. Skuteczny zasięg R-60 zawiera się pomiędzy 300m a 8km, zaś zasięg maksymalny to około 10km przy atakowaniu celów na dużych wysokościach. Przed wprowadzeniem R-60 do użycia, w systemie uzbrojenia lotniczego Układu Warszawskiego była swoista „dziura”, gdy cel oddalając się nie był już w zasięgu działek a był jeszcze zbyt blisko, aby mógł być skutecznie przechwycony przez lotnicze pociski rakietowe. W państwach NATO taka swoista „martwa strefa” w uzbrojeniu istniała przez wiele lat i została zniwelowana w niewielkim stopniu dopiero przez opracowanie wersji pocisku „Sidewinder”, oznaczonej AIM-9 L/M, co stało się faktem niecałe 10 lat po wprowadzeniu do uzbrojenia R-60. Jednak najnowsza wersja „Sidewindera” nie była początkowo dostępna dla europejskich państw NATO, które nadal używały starszych AIM-9 E/J (te wersje „Sidewindera” to odpowiednik radzieckiej rakiety R-13M).

Detektor podczerwieni pocisku jest chłodzony ciekłym azotem aby zwiększyć czułość głowicy i jej skuteczność. Cel dla R-60 może być wskazany przez celownik HUD lub poprzez celownik nahełmowy pilota (używany od 1989 roku także przez polskich pilotów MiG-29).

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

• Państwo: Związek Radziecki/Rosja

• Rodzaj pocisku rakietowego: typu powietrze-powietrze

• Przeznaczenie: przeciwlotnicza krótkiego zasięgu

• Data powstania konstrukcji: lata 60. XX wieku

• Rozpoczęcie produkcji: od 1974 roku

• Operacyjność: od 1974 roku

• Długość pocisku: 2090 mm

• Średnica kadłuba: 120 mm

• Rozpiętość skrzydełek: 390 mm

• Masa konstrukcji: 43,5 kg

• Prędkość maksymalna: 2,7 Ma (3304 km/h)

• Zasięg: 10 km

• Naprowadzanie: termiczne (IR)

• Masa głowicy: 3,5 kg

• Typ głowicy bojowej: odłamkowo-burząca

Bibliografia

1. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
2. Lubuskie Muzeum Wojskowe, Drzonów
3. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie