NR-23

23 mm działko lotnicze NR-23

Historia konstrukcja

Radzieckie automatyczne działko lotnicze kalibru 23 mm, szeroko używane jako uzbrojenie strzeleckie samolotów radzieckich i państw Układu Warszawskiego. Działko skonstruowane przez A. E. Nudelmana i A.A. Richtera zostało wprowadzone do uzbrojenia w 1949 roku, zastępując konstruowane podczas II wojny światowej działka NS-23 i Wja. NR-23 było jednolufowym działkiem kalibru 23 mm przeładowywanym energią krótkiego odrzutu lufy. Mechanicznie konstrukcja ta była podobna do wcześniejszego NS-23, ale wprowadzone usprawnienia umożliwiły zwiększenie jego szybkostrzelności o 50%. Teoretycznie szybkostrzelność działka NR-23 wynosiła 850 strzałów na minutę, ale testy przechwyconej przez amerykańskie Siły Powietrzne egzemplarzy broni wykazały, że osiąga ona wartość tylko 650 strzałów na minutę.

Skonstruowano także cięższe działko kalibru 23 mm oznaczone jako AM-23 (Afanasjew-Makarow 23), przeznaczone do instalowania w wieżyczkach strzeleckich bombowców. Wprowadzone do uzbrojenia w 1954 r. stanowiło uzbrojenie m.in. samolotu bombowego Tu-16. Działa na zasadzie odprowadzenia gazów prochowych z przewodu lufy. W konstrukcji działka zastosowano dodatkowo ręczny popychacz, wypychający nabój z ogniwa taśmy do komory nabojowej, oraz po raz pierwszy zderzak gazowy uruchamiany gazami prochowymi. Nowe działko miało masę 43 kg i zwiększona do 1200-1300 strzałów na minutę szybkostrzelność.

Stanowisko strzeleckie samolotu rozpoznawczego IŁ-28R

W Chińskiej Republice Ludowej produkowano kopie obu wersji działek oznaczonych jako Typ 23-1 (NR-23) i Typ 23-2 (AM-23).

Działko NR-23 stanowiło uzbrojenie myśliwców MiG-15, Ła-15, MiG-17 i niektórych egzemplarzy MiG-19. Cięższa wersja AM-23 była używana w wieżyczkach strzeleckich samolotów An-12, Ił-28, M-4, Tu-14, Tu-16, Tu-22, Tu-95/Tu-142 i prototypowego Tu-98.

Biorąc pod uwagę skalę zastosowania działka NR-23 można stwierdzić, że było ono najszerzej stosowanym ówcześnie typem działka lotniczego. W połowie lat 60.-tych siły zbrojne Związku Radzieckiego zastąpiły je nowym dwulufowym działkiem Działko GSz-23. Poprzez powiększenie mechanizmu działka NR-23 skonstruowano potężniejsze działko NR-30, które stało się podstawowym uzbrojeniem strzeleckim myśliwców MiG-19 i niektórych egzemplarzy MiG-21.

Planowano również instalowanie działek tego typu na bojowych stacjach kosmicznych Ałmaz.

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Drzonów, Lubuskie Muzeum Wojskowe

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

  • Państwo: Związek Radziecki

  • Rodzaj: lotnicze działko automatyczne

  • Zasada działania: krótki odrzut lufy

  • Produkcja seryjna: lata 1949 – 1965

  • Kaliber: 23 mm

  • Wymiary konstrukcji:

  • Długość broni: 2018 mm

  • Wysokość: 136 mm

  • Długość lufy: 1450 mm

  • Masa broni NR-23: 39 kg, typ AM-23: 43 kg

  • Prędkość początkowa wystrzelonego pocisku: 690 m/s

  • Masa pocisku: 200 g

  • Szybkostrzelność teoretyczna: 850 strz./min.

  • Szybkostrzelność praktyczna: 600-650 strz./min.

Drzonów – Lubuskie Muzeum Wojskowe

Kraków – Muzeum Lotnictwa Polskiego