Ciężki czołg wielowieżowy Neubaufahrzeug

Neubaufahrzeug wykorzystywał unikalne zawieszenie sprężynowe. Choć proste, ten typ zawieszenia nie został przyjęty do użycia w późniejszych czołgach niemieckich

W drugiej połowie lat 20.-tych XX wieku niemiecka Reichswehra, pomimo zakazu posiadania na swoim wyposażeniu broni pancernej narzuconego przez Traktat Wersalski, zleciła rozpoczęcie tajnych prac nad skonstruowaniem nowych typów czołgów. Obok testów nad czołgami lekkimi prowadzono też badania nad prototypami czołgów ciężkich. Ich wysiłkiem było opracowanie takich konstrukcji jak Großtraktorów oraz w latach 1933-1936 czołgów ciężkich Neubaufahrzeuge. Choć oba typy czo0łgów ciężkich nie były produkowane seryjnie (stworzono dla nich tylko krótkie serie prototypowe), to doświadczenia zdobyte podczas ich testów oraz użycia bojowego czołgów ciężkich Neubaufahrzeuge w trakcie trwania Kampanii Norweskiej stanowiły tutaj cenną naukę dla dalszego rozwoju konstrukcji późniejszych czołgów ciężkich, które wykorzystywano w drugiej połowie lat trwania II Wojny Światowej.

Początek historii

Wielowieżowy Neubaufahrzeug

Piąta część Traktatu Wersalskiego obejmowała tutaj przepisy dotyczące wojsk lądowych, marynarki wojennej oraz bojowego lotnictwa. Jego główne postanowienia dotyczyły tutaj liczebności armii do 100 000 żołnierzy zawodowych. Zakazano posiadania artylerii ciężkiej, samolotów bojowych, importu oraz eksportu broni iraz amunicji. Co dotyczyło marynarki wojennej, to liczbę oficerów i marynarzy zredukowano do 15 000 żołnierzy. W służbie czynnej mogło służyć tylko sześć starszego typu pancerników, sześć lekkich krążowników oraz po 12 egzemplarzy torpedowców i kontrtorpedowców. Zabroniono posiadania okrętów podwodnych i lotnictwa w służbie marynarki wojennej. Natomiast, jeżeli chodziło o posiadanie broni pancernej, to mówiła o tym druga część artykułu numer 171. Traktatu Wersalskiego, która brzmiała następująco: „Wzbroniona jest również fabrykacja i wywóz do Niemiec wozów pancernych, czołgów i wszelkich temu podobnych machin mogących służyć celom wojennym”.

Prototyp Rheinmetall-Borsig w budowie

Pod koniec 1932 roku niemiecka armia – Reichswehra wysłała do zakładów Kruppa wytyczne do stworzenia nowego konstrukcyjnie czołgu ciężkiego. Przyjęte dyrektywy mówiły, że óz ten ma posiadać pancerz o grubości od 8 mm do 20 mm. Czołg ten miał napędzać silnik benzynowy typu NAG o mocy 250 KM (184 kW), zaś docelowo w maszynach zostały zamontowane silniki lotnicze typu BMW Va (ten sam, który był zamontowany w czołgach ciężkich Großtraktor, produkcji zakładów Rheinmetall oraz Kruppa). W lutym 1933 roku projekt nowego niemieckiego czołgu ciężkiego wraz z produkcją dwóch modeli prototypowych kadłubów oraz zawieszenia i jednego modelu wieży głównej zlecono zakładów Rheinmetall. Ponadto projekt drugiej wieży zlecono opracowanie zakładom Kruppa. Pancerz modeli prototypowych miał być wykonany z ze stali nieutwardzonej. Początkowo tak nowo projektowane czołgi ciężkie nazywano jako „Großtraktor Neubau”, „Hauptraktor”. W późniejszych opracowaniach powstałych po zakończeniu Ii Wojny Światowej można było spotkać takie określenia: „Pz. Kpfz. VI”, Pz. Kpfz. IV neu”, „Pz. Kpwf. Nbz V” czy „Pz. Kpwf. Nbz VI”. Jednak ich najwłaściwsza nazwa to oczywiście Neubaufahrzeuge. Po raz pierwszy, pojawiła się ona oficjalnie w dokumentach na początku października 193 roku. Przy jego konstrukcji wykorzystywano doświadczenia uzyskane w czasie wcześniej prowadzonych testów nad czołgami ciężkimi Großtraktor. Struktura czołgu nawiązywała do konstrukcji wielowieżowych maszyn ciężkich, produkowanych na początku lat 30.-tych XX wieku, między innymi w Wielkiej Brytanii (czołg krążowniczy „Independent” A1E1) czy w Związku Radzieckim (czołg średni T-28 oraz czołg ciężki T-35).

Pierwszy prototypowy model czołgu powstał w 1934 roku, zaś drugi został ukończony na początku 1935 roku. Pierwszy i jedyny – posiadał wieże, które zostały opracowane przez zakłady Rheinmetall. Czołgi te oznaczono numerami 1 oraz 2. W pierwszej połowie 1935 roku Wa Prüf 6 – skrót od niemieckiego Waffenprüfämter 6, czyli 6. Departament Badań nad bronią – Departament w Urzędzie Uzbrojenia Armii Niemieckiej, zajmujący się rozwojem pojazdów pancernych i zmotoryzowanych, zamówiła dalsze trzy egzemplarze czołgów ciężkich Neubaufahrzeuge, które oznaczono kolejnymi numerami: 3, 4 orz 5. Pojazdy te posiadały już pancerze wykonane ze stali pancernej (utwardzonej powierzchniowo), wieże konstrukcji zakładów Kruppa oraz zmodernizowane dodatkowe wieżyczki, zbrojone w karabiny maszynowe.

Opis taktyczno-techniczny czołgów ciężkich Neubaufahrzeuge

Prototyp Rheinmetall-Borsig został użyty jako podium dla generała Brauchtischduring podczas jego przemówienia przed pracownikami fabryki Rheinmetall 10 maja 1938 roku. Okazją była uroczystość z okazji powstania Deutsche Arbeitsfront lub DAF

Czołgi ciężki Neubaufahrzeuge, podobnie jak wcześniejsze Großtraktory, posiadał klasyczny układ przedziałów w kadłubie. Z przodu kadłuba znajdował się przedział kierowania, w środkowej części przedział bojowy oraz z tyłu kadłuba ulokowany był przedział napędowy (silnikowy). Pojazd posiadał masę bojową około 23 000 kg (według innych danych 23 410 kg), masa wozu na pusto miała sięgać 19 500 kg.. Długość wozu wynosiła 6650 mm, szerokość wozu 2890 mm (inne dane mówią 2190 mm), wysokość wozu sięgała 2900 mm. Opancerzenie wozu wynosiło w zakresie od 8 mm do 20 mm. Kadłub wozu posiadał opancerzenie od 13 mm do 20 mm z jego przodu, boki posiadały grubość 13 mm, no posiadało grubość 8 mm, strop kadłub oraz jego tył posiadały grubość 10 mm (inne dane mówią o grubości 13 mm – tak strop jak i tył kadłuba). Podwozie czołgu składało się z koła napinającego ulokowanego z przodu kadłuba, koła napędowego, składającego się z 14 zębów napędowych i średnicy 858 mm, ulokowanego z tyłu kadłuba. Zawieszenie kół jezdnych składało się z pięciu niezależnie zawieszonych wózków. Każdy z nich posiadało dwa koła jezdne, każde o średnicy 320 mm, które dodatkowo wyposażone było w bandaże gumowe. Górny bieg gąsienic był podtrzymywany przez cztery kółka (rolki). Dodatkowo podwozie czołgu posiadało kółko prowadzące pas gąsienicy o szerokości 380 mm, później zastąpione przez gąsienice o szerokości ogniw 350 mm. Każda taśma gąsienicy składała się z łącznie 118 ogniw.

Neubaufahrzeug z wieżą Kruppa

Czołgi ciężkie Neubaufahrzeuge zostały wyposażone w trzy wieże: główną, która została umieszczona centralnie wzdłuż osi kadłuba oraz dwie, identyczne mniejsze gabarytowo. Jedna była zamontowaną po prawej stronie z przodu kadłuba przy stanowisku kierowcy czołgu, druga zaś za główną wieżą, skierowaną do tyłu kadłuba po jego lewej stronie. Innowacją tutaj był montaż w głównej, dużej wieży dwóch dział (o różnym kalibrze). Uzbrojenie główne czołgu składało się z 75 mm krótkolufowego działa 7,5 cm KwK L/24 i mniejszego działka przeciwpancernego kalibru 37 mm typu 3,7 cm Tankkanone L/45. Czołgi te posiadały wieże konstrukcji dwóch zakładów: Rheinmetall oraz Kruppa. W wieży konstrukcji zakładów Rheinmetall armaty zostały umieszczone jedną nad drugą we wspólnym jarzmie. U góry została ulokowana armata kalibru 37 mm, zaś u dołu armata kalibru 75 mm. Dodatkowo wieża ta posiadała antenę poręczową zamontowaną dookoła wieży. Natomiast w wieży produkcji od zakładów Kruppa, armaty były zainstalowane poziomo przy sobie. Po lewej stronie zamontowana została armatka przeciwpancerna kalibru 37 mm, zaś po prawej stronie armata kalibru 75 mm. Zadaniem krótkolufowej armaty kalibru 75 mm było wystrzeliwanie pocisków burząco-odłamkowych niszczących stanowiska piechoty i punktów umocnionych, natomiast podstawowym zadaniem mniejszej 37 mm armatki przeciwpancernej było niszczenie pojazdów pancernych przeciwnika. Zapas przewożonych w czołgu nabojów kalibru 75 mm wynosił 75 mm, natomiast do działa przeciwpancernego kalibru 37 mm 37 sztuk (inne dane mówią o zapasie 80 sztuk nawojów kalibru 75 mm, natomiast 50 sztukach dla naboi kalibru 37 mm). W obu typach wież dodatkowe uzbrojenie stanowił tutaj lekki karabin maszynowy kalibru 7,92 mm typu Maschinengewehr 13. Główna wieża mogła się obracać o pełne 360 stopni w płaszczyźnie poziomej, natomiast kąty podniesienia uzbrojenia głównego wynosiły od -10 stopni do +22 stopni. Opancerzenie wieży wynosiło odpowiednio: 15 mm z przodu, boki posiadały grubość 13 mm, strop wieży posiadał grubość 10 mm (inne dane mówią o 13 mm),wył wieży 13 mm. Na stropie wieży znajdowała się dodatkowa niewielka wieżyczka obserwacyjna dla dowódcy czołgu, która została wyposażona w sześć szczelin obserwacyjnych oraz jeden peryskop. Wejścia znajdowały się po bokach wieży (były to jednoczęściowe włazy) oraz na stropie wieżyczki obserwacyjnej (właz dwuczęściowy).

Pozycja tylnego koła napędowego powodowała problemy, gąsienice często odpadały. Ten pojazd był jednym z głównych powodów, dla których Niemcy nigdy nie zastosowali tej konfiguracji w późniejszej serii Panzer

Dwie mniejsze wieże, które zostały umieszczone z przodu oraz tyłu wieży głównej posiadały prawie identyczną konstrukcję jak wieże jednoosobowe z czołgu lekkiego Panzerkampfwagen I Aus.f A. Każda z nich była uzbrojona w jeden lekki karabin maszynowy Maschinengewehr 13 kalibru 7,92 mm. Łączny zapas amunicji do wszystkich trzech karabinów maszynowych ( po jednym w wieży głównej i w wieżyczkach dodatkowych) wynosił łącznie 6000 sztuk. Wieżyczki te mogły się obracać w zakresie 230 stopni w płaszczyźnie poziomej, natomiast karabiny maszynowe poruszały się w kątach od -10 stopni do +20 stopni.

Czołgi ciężkie Neubaufahrzeuge posiadały zamontowany 6-cylindrowy, rzędowy gaźnikowy silnik lotniczy typu BMW Va o mocy 250 KM (184 kW). Pozwalał on na rozpędzenie czołgu do prędkości maksymalnej na utwardzonej drodze do 25 km/.h, choć inne dane mówią, że prędkość ta sięgała do 30 km/h. W pojazdach znajdowały się dwa zbiorniki metalowe na paliwo, o łącznej pojemności 457 litrów, co pozwalało na przejechanie po szosie około 250 kilometrów. Rury wydechowe spali zostały umieszczone na prawym błotniku czołgu. Czołgi te zostały wyposażone w mechaniczną skrzynię biegów (przekładniowa) typu ZF Aphon SFG 280. Posiadała ona sześć biegów jazdy do przodu i jeden bieg wsteczny (choć inne dostępne dane mówią o pięciu biegach jazdy do przodu). Zamontowano sprzęgła suche, dwutarczowe i sprzęgła boczne.

Dobry widok na przód pojazdu i część dość małej nadbudówki. Prawa wieża karabinu maszynowego musiała być lekko podniesiona, aby uzyskać lepszy kąt ostrzału. Naprzeciwko niej widać przedział kierowcy. Dzięki dwóm otworom obserwacyjnym kierowca miał stosunkowo dobry widok na przód i lewą stronę

Załogę pojazdu stanowiło tutaj sześciu żołnierzy: dowódca, ładowniczy armat, dwóch strzelców karabinów maszynowych. Dowódca czołgu wraz z celowniczym oraz ładowniczym zajmowali stanowiska w wieży głównej. Kierowca czołgu zajmował swoje stanowisko z przodu kadłuba po lewej stronie. Strzelcy karabinów maszynowych zajmowali swoje stanowiska w małych wieżyczkach.

Neubaufahrzeug numer 1 (typ A) był jedynym wyposażonym w oryginalną wieżę Rheinmetall-Borsig, pokazując wczesną dużą antenę radiową FuG w kształcie podkowy. Duży rozmiar czołgu był odpowiedni dla pojazdu dowódcy plutonu. Trójkolorowy kamuflaż był powszechny w latach 1937-38, widoczny tutaj, używany podczas manewrów w Panzertruppenschule Putlos

Czołgu ciężkie Neubaufahrzeuge o numerach 1 i 2 (wykonane ze stali miękkiej) zostały pokryte trójbarwnym kamuflażem obowiązującym w Reichswehrze od 1922 roku. Polegało to na pokryciu całego czołgu mocno nieregularnymi plamami kamuflażowymi w kolorach: ciemnoszarym, brązowym i jasnoszarym. Natomiast czołgi ciężkie Neubaufahrzeuge o numerach 3, 4 oraz 5 pomalowano już obowiązującym od 1935 roku kamuflażem składającym się z 2,3 farby ciemnoszarej, zwanej Panzer Grau, a w 1/3 z ziemistobrązowej, tzw. Reichswehr Braun. Również odnośnie czołgów o numerach 1 oraz 2 został ostatecznie zastosowany ten sam kamuflaż, najprawdopodobniej od początku 1937 roku. W 1940 roku czołgi ciężkie Neubaufahrzeuge o numerach 3, 4 i 5 pomalowane zostały jednolicie na kolor ciemnoszary Panzer Grau. Wnętrze pokryto farbą białą lub kremową.

Wieża Rheinmetall miała zaokrąglony kształt, który był nieco bardziej skomplikowany w budowie. Ponadto zwróć uwagę na pudełkowaty płaszcz działa i wystający uchwyt kulowy karabinu maszynowego

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

Oznaczenie – czołg ciężki wielowieżowy Neubaufahrzeug
Masa bojowa – około 23 000 kg
Wymiary konstrukcji:
Długość kadłuba – 6650 mm
Szerokość kadłuba – 2890 mm
Wysokosć wozu – 2900 mm
Prześwit kadłuba – 450 mm
Nazwa zastosowane silnika – BMW Va
Typ silnika – gaźnikowy, 6-cylindrowy, rzędowy, chłodzony cieczą
Pojemność skokowa silnika – 22 920 cm³
Moc zastosowanego silnika – 250 KM
Prędkość maksymalna czołgu – 25-30 km/h
Uzbrojenie artyleryjskie – 75 mm armata 7,5 cm KwK L/24, 37 mm armata 3,7 cm KwK L/45
Uzbrojenie dodatkowe – 3 sztuki lekkich karabinów maszynowych Maschinengewehr 13 kalibru 7,92 mm
Zapas amunicji artyleryjskiej – kalibru 75 mm 75 sztuk, kalibru 37 mm 37 sztuk
Zapas amunicji karabinowej – łącznie 6000 sztuk

Dwa pojazdy z miękkiej stali wykorzystywały zupełnie inne konstrukcje wieżyczek pomocniczych. Wykorzystywały cztery porty obserwacyjne i kątowy przedni płaszcz. Obie cechy zostały usunięte w późniejszych pojazdach

Eksploatacja i użycie bojowe

Widok z przodu pojazdu Rheinmetall daje dobry wgląd w położenie głównego uzbrojenia. W przeciwieństwie do projektu Kruppa, Rheinmetall pozostawił lufy dział odsłonięte. Główny karabin maszynowy umieszczony w wieży mógł atakować cele niezależnie od głównego uzbrojenia. Na koniec zwróć uwagę na kątową płytę pancerną przedniej wieży karabinu maszynowego

Od 1935 roku czołgi ciężkie Neubaufahrzeuge przechodziły swoje testy w szkole pancernej w Putlos. W sierpniu dwa czołgi o numerach 1 i 2 zostały przekazane do 1. Dywizji Pancernej. We wrześniu wzięły udział w manewrach poligonowych w Münster. Tam, wraz z czterema czołgami Großtraktor, weszły one w skład jednostki ćwiczebnej Schwere Panzer Kompanie. Później nie brały udziału w innych ćwiczeniach na poligonach niemieckich. Jedynie na wystawie samochodowej Internatiokale Automobil und Motorrad Ausstellung w Berlinie, zaprezentowano jeden model posiadający pancerz stalowy wykonany z blach pancernych, utwardzanych powierzchniowo. Podczas ataku na II Rzeczpospolitą, maszyny te nie zostały użyte bojowo. Czołgi te wzięły natomiast udział w operacji „Weserübung”. Pierwotnie Niemcy nie planowali użycia własnych czołgów przeciwko nie posiadającym żadnej broni pancernej Norwegów czy Duńczyków. Ostatecznie jednak w dniu 8 marca 1940 roku, utworzony został na poligonie w Putlos specjalny batalion pancerny – Panzer Abteilung zur besonderer Vervendung 40, w skrócie Pz. Abt. z.b.V. 40, który miał został użyty do bezpośredniego wsparcia własnych oddziałów piechoty. Wp-rost obawiano się, żę Wielka Brytania oraz Francja wyślą do Norwegii swoje jednostki, w tym pojazdy pancerne i zmotoryzowane, jako pomoc dla zaatakowanych państw. Batalion pancerny ten składał się z trzech lekkich kompanii, które ostały wydzielone z 3. Dywizji Pancernej, 4. Dywizji Pancerne oraz 5. Dywizji Pancernej oraz dowództwa batalionu. Ponadto każda z kompanii jeszcze dodatkowo dzieliła się na dowództwo kompanii i cztery plutony. Dowództwo batalionu posiadało trzy lekkie czołgi Panzerkampfwagen I i trzy egzemplarze czołgów dowodzenia Kleine Panzer Befehlswagen I. W skład dowództwa kompanii wchodził jeden czołg lekki Panzerkampfwagen I, jeden czołg dowodzenia Kleine Panzer Befehlswagen I oraz dwa czołgi lekkie Panzerkampfwagen II. Pierwszy, drugi oraz trzeci pluton z każdej kompanii posiadał po cztery czołgi lekkie Panzerkampfwagen I. Natomiast czwarte plutony po cztery maszyny Panzerkampfwagen II. Dowódcą batalionu został podpułkownik Volkheim. W dniu 9 kwietnia 1940 roku Pz. Abt. z.b.V. 40 posiadał na swoim stanie 69 egzemplarzy czołgów – etatowo miało się tam znajdować 70 czołgów, ale brakowało jednego czołgu lekkiego Panzerkampfwagen II: łącznie był to 42 egzemplarze czołgów lekkich Panzerkampfwagen I, 21 czołgów lekkich Panzerkampfwagen II, sześć lekkich czołgów dowodzenia Kleine Panzer Befehlswagen I. Jak więc widać, początkowo niemieckie wielowieżowe czołgi ciężkie typu Neubaufahrzeuge nie wchodziły w skład specjalnego batalionu pancernego, który miał zostać wysłany do Norwegii. Nastąpiło to dopiero w kwietniu 1940 roku, kiedy to angielski okręt podwodny zatopił statek transportowy „Antaris H”, na pokładzie którego znajdowały się wszystkie czołgi, które wchodziły w skład 3. Kompanii, które przeznaczono do ataku na Norwegię. W celu uzupełnienia poniesionych strat niemieckiej kompanii, postanowiono wysłać do Norwegii dwa dodatkowe plutony czołgów lekkich oraz trzy ciężkie czołgi wielowieżowe Neubaufahrzeuge ze standardowym opancerzeniem ze stali utwardzanej powierzchniowo. Dowódca plutonów czołgów „ciężkich” został porucznik Hans Hortsmann. Od nazwiska dowódcy tego plutonu, zaczął się on nazywać Panerzeug „Hortsmann” lub od miejsca jego pochodzenia Zug „Putlos”. Należy tutaj nadmienić, że początkowo 1. Kompania oraz 2. Kompania brały udział w ataku na Danię, a po jej zdobyciu zostały, także jak 3. Kompania przetransportowane do Norwegii. Wielowieżowe czołgi ciężkie Neubaufahrzeuge zostały przetransportowane drogą morską do Oslo w dniu 19 kwietnia 1940 roku. Dzień później wzięły one udział w defiladzie zwycięstwa, a następne dołączyły one do 196. Dywizji Piechoty w celu wsparcia jej podczas toczących się walk. Według doniesień z strony Simona Orcharda, 25 kwietnia 1940 roku grupa bojowa „Pellengahr”, złożona z elementów 196. Dywizji Piechoty wspieranej przez jeden lub dwa czołgu wielowieżowe Neubaufahrzeuge, nieopodal miejscowości Kvam, gdzie napotkano pozycje obronne 1. Batalionu Piechoty Lekkiej należącego do brytyjskiego pułku Kings Own Yorkshire. Pułk ten nie dysponował bronią ciężką poza dwoma egzemplarzami moździerzy 3-calowych (76,2 mm ) i pięcioma lekkimi francuskimi działkami przeciwpancernymi typu Hotchkiss kalibru 25 mm. Brytyjczycy otworzyli ogień z lekkich działek, uszkadzając jeden czołg Neubaufahrzeug. Niemcy zostali zmuszeni do okopania się i wezwania wsparcia sił Luftwaffe. Do wieczora 26 kwietnia pułk brytyjski wycofał się z zajmowanych pozycji obronnych. Na początku maja 1940 roku jeden z czołgów ciężkich Neubaufahrzeuge ugrzązł w błocie obok miejscowości Aldasens. Z powodu niemożności wydostania go z tej pułapki, został on wysadzony przez niemieckie oddziały. Jednak według raportu wojskowego z dnia 16 maja 1940 roku, 3. Kompania ponownie posiadała na swoim stanie trzy czołgi ciężkie Neubaufahrzeug. Prawdopodobnie jest to spowodowane faktem, że w celu uzupełnienia poniesionych strat do Norwegii został wysłany jeden z egzemplarzy posiadających pancerz z stali „miękkiej”. Po zakończeniu kampanii w Norwegii, wszystkie trzy czołgi wielowieżowe Neubaufahrzeug zostały wraz z dniem 29 czerwca 1940 roku zostały wysłane do Niemiec, choć przez wiele lat pokutować miał fakt, że wszystkie trzy czołgi pozostały na terytorium Norwegii do końca wojny jako skąłd sił okupacyjnych. Straty sprzętowe niemieckiego batalionu Pz. Abt. z.b.V. 40 w czasie trwania kampanii wyniosły łącznie 26 czołgów – 15 egzemplarzy czołgów poszło na dno, dwa czołgi lekkie Panzerkampfwagen Ii oraz osiem egzemplarzy czołgów lekkich Panzerkampfwagen I zostało utraconych podczas toczących się walk i jeden czołg wielowieżowy Neubaufahrzeug został wysadzony przez niemieckich żołnierzy. Można tutaj dodać, że niemiecki specjalny batalion pancerny pozostał na terytorium Norwegii do rozpoczęcia operacji Barbarossa jako jednostka okupacyjna. Następnie od lipca 1941 roku do końca 1943 roku batalion ten walczył przeciwko siłom radzieckim w północnej Finlandii. Później został on włączony w skład niemieckiej 25. Dywizji Pancernej. Niektóre informacje podają, że czołgi wielowieżowe Neubaufahrzeug, które znalazły się w składzie 1. Grupy Pancernej generała von Kleista. Podobno jeden z czołgów cięzkich Neubaufahrzeug miał zostać znsizcozny w dniu 29 czerwca 1941 roku w rejonie Dubna. Jednak wszystkie te informacje są po prostu nie sprawdzone i niestety choć nieprawdziwe, to jednak lubią się pojawiać i błędnie informować wielu młodych ludzi, mocno interesujących się rozwojem broni pancernej.

Trzy czołgi Neubaufahrzeuge przybywające do portu w Oslo, kwiecień 1940 r.

Po zakończeniu operacji „Weserübung” 17 lipca 1940 roku powstał wtedy specjalny raport opisujący sposób użycia czołgów ciężkich Neubaufahrzeuge na terytorium Norwegii. Informował on wprost, że użycie w terenie górzystym krótkolufowego działa kalibru 75 mm mogą być z powodzeniem stosowane jako bezpośrednie wsparcie ogniowe dla oddziałów łasnej piechoty, niszcząc ogniem lekkie pozycje obronne przeciwnika w zastępstwie artylerii, dla której transport w terenie górskim oraz znalezienie odpowiedniego stanowiska. Ponadto czołgi często używały amunicji smugowej, w celu lepszego oznaczania wykrytych stanowisk obronnych nieprzyjaciela w terenie górzystym. Opisano również, że w działaniach tych czołgi ciężkie miały się znajdować na szpicy dla lepszego wsparcia ogniowego, zaś na swoich skrzydłach miały wspierać je czołgi lekkie.

Neubaufahrzeug numer 5 w Norwegii, w kwietniu 1940 roku

Ocena niemieckiego wozu

Niemieckie wielowieżowe czołgi ciężkie Neubaufahrzeuge (oraz wcześniej pojektowane Großtraktory) były pierwszymi niemieckimi czołgami ciężkimi zbudowanymi po I Wojnie Światowej. Nie były to raczej konstrukcje udane (może z wyjątkiem egzemplarzy, które stworzono w zakładach Rheinmetall). Jednak przy procesie ich budowy, a następnie podczas tych testów poligonowych, gdzie ujawnił się szereg problemów konstrukcyjnych i usterek technicznych, konstruktorzy zdobywali niezbędną wiedzę, wykorzystywaną potem przy produkcji seryjnej pojazdów pancernych, użytkowanych prze niemieckie oddziały pancerne – Panzertruppe podczas II Wojny Światowej. Również przy użyciu czołgów ciężkich Neubaufahrzeuge w walkach, jakie toczyły się w Norwegii, co pozwoliło wypracować odpowiednią taktykę użycia czołgów ciężkich oraz czołgów średnich w terenie górskim.

Wóz w trakcie naprawy, po powrocie z Norwegii

Bibliografia

Michał Lewandowski, Niemieckie czołgi wielowieżowe, Czasopismo Militaria XX wieku Nr. 3/2013, KAGERO, Lublin
Janusz Ledwoch, Czołgi niemieckie 1933-1945, Wydawnictwo Militaria, Warszawa 1995
Janusz Ledwoch, Czołg Ciężki Neubaufahrzeuge, Wydawnictwo Militaria, Warszawa 1997 rok
David Porter, Niemiecka roń pancerna 1939-1945, Wydawnictwo Almapress, Warszawa 2019 rok
https://tank-afv.com/ww2/germany/neubaufahrzeug.php
https://tanks-encyclopedia.com/ww2/germany/neubaufahrzeug.php
https://en.wikipedia.org/wiki/Neubaufahrzeug
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Neubaufahrzeug