Samolot myśliwski MiG-23

Historia konstrukcji

Lata 50.-te były okresem nieustannego wzrostu pułapu i prędkości samolotów bojowych uzyskiwanego kosztem charakterystyk manewrowych i parametrów startu i lądowania. Doktryna, znajdująca oparcie techniczne w możliwościach napędu odrzutowego i rozwoju broni rakietowej, redukowała zadania samolotów myśliwskich do roli nosicieli nowych rodzajów uzbrojenia, dostarczających je w rejon celu. Otrzymały one radioelektroniczne systemy wykrywania i naprowadzania na cel oraz półautomatyczne systemy kierowania ogniem. Głównym uzbrojeniem stały się kierowane pociski rakietowe powietrze-powietrze o stosunkowo niewielkim zasięgu, odpalane w tylnej półsferze celu przy niewielkich przeciążeniach. Postępująca miniaturyzacja broni jądrowej zaowocowała opracowaniem koncepcji taktycznego samolotu myśliwskiego, który poza zdolnością przechwytywania celów powietrznych został dostosowany także do wykonywania uderzeń jądrowych z małych wysokości (Lockheed F-104G „Starfighter”, Dassault-Breguet „Mirage” IIIE, Mikojan MiG-21S). Konsekwencją wykonywania lotów na małych wysokościach stał się gwałtowny wzrost zużycia paliwa i zmniejszenie promienia działania. Wymusiło to konieczność przystosowania samolotów do działań z doraźnie przygotowanych lotnisk bliżej linii frontu. Wzrosły też wymagania w stosunku do wyposażenia radioelektronicznego, które powinno uniezależnić samolot od pomocy z ziemi. Niezbędne okazało się zastosowanie celowników radiolokacyjnych o wyższych parametrach i kierowanych pocisków rakietowych zdolnych do zwalczania celów powietrznych z większych odległości i różnych pozycji.

Osiągnięcia w dziedzinie aerodynamiki, napędów, materiałów i technologii umożliwiły w latach 60.-tych podjęcie prac nad samolotami bojowymi, które miałyby dobre charakterystyki w różnych fazach lotu. Samoloty takie miały cechować zarówno mała prędkość lądowania, jak i duża prędkość maksymalna, a jednocześnie dobre charakterystyki podczas lotów z małą i dużą prędkością na różnych wysokościach. Takie oczekiwania spełniał samolot o zmiennej geometrii skrzydeł, tzn. umożliwiającej zmiany kąta skosu krawędzi natarcia i związane z nim charakterystyki aerodynamiczne samolotu podczas lotu. Podczas lotów z prędkościami poddźwiękowymi skrzydła ustawiane są w skrajne położenie przednie (skrzydła prawie wyprostowane), które zapewnia skrócony start i lądowanie. Przy maksymalnym kącie skosu skrzydeł opór aerodynamiczny samolotu jest mały. Skrzydło o zmiennej geometrii umożliwia zwiększenie doskonałości aerodynamicznej samolotu w locie poddźwiękowym. Zasięg samolotu naddźwiękowego w czasie lotu z prędkością poddźwiękową jest większy przy skrzydłach o zmiennej geometrii. Ustawienie skrzydeł na najmniejszym kącie skosu prowadzi do wzrostu siły nośnej podczas startu i lądowania i zmniejszenia prędkości, a więc i skrócenia rozbiegu oraz dobiegu albo do zwiększenia masy ładunku użytecznego.

W 1961 roku w OKB A. Mikojana przystąpiło do prac nad myśliwcem nowego pokolenia, umownie nazwanym MiG-23, który w przyszłości miał zastąpić samolot Mikojan MiG-21. Prototyp Je-8/1 został oblatany 17. 04. 1962 roku Samolot miał przednie usterzenie poziome i podkadłubowy wlot powietrza do silnika. Zbudowano jeszcze drugi prototyp Je-8/2, jednak wkrótce program został anulowany.

Samolot myśliwski Mikojan MiG-23 lotnictwa radzieckiego w locie

OKB A. Mikojana przystąpiło do opracowania zupełnie nowego frontowego samolotu myśliwskiego. Przewidywano opracowanie samolotu z trójkątnym skrzydłem i specjalnie opracowanym dla niego silnikiem odrzutowym R-27F-300. Samolot miał osiągać prędkość maksymalną wynoszącą 2700 km/h, co wymagało zastosowania nowych materiałów konstrukcyjnych i technologii. Miał on być wyposażony w nową stację radiolokacyjną Sapfir-23 oraz 2-4 kierowane pociski rakietowe średniego zasięgu R-23. Jednak specjaliści wojskowi uważali, że duże lotniska z betonową nawierzchnią są łatwe do zniszczenia lub poważnego uszkodzenia przy użyciu nowoczesnych środków bojowych. Spowodowało to zaostrzenie wymagań dotyczących charakterystyk startowych i lądowania samolotów taktycznych, które mogłyby operować z lotnisk o skróconych pasach startowych. Aby spełnić te wymagania postanowiono opracować dwa warianty samolotu MiG-23: o zmiennej geometrii skrzydeł oraz z dodatkowymi silnikami nośnymi.

Do projektowania obu wariantów samolotu MiG-23 przystąpiono w 1964 roku Samolot wyposażony w dwa silniki nośne Kolesow RD-36-35 o ciągu 2 x 2305 daN otrzymał oznaczenie wyrób 23-01 (MiG-23PD lub MiG-23UWP). Samolotowi o zmiennej geometrii skrzydeł nadano oznaczenie 23-11 (lub MiG-23I). W dniu 03. 04. 1967 roku samolot 23-01 wykonał pierwszy lot. Wykonany w układzie średniopłata z trójkątnym skrzydłem i płytowym usterzeniem był napędzany silnikiem marszowym R-27-300 o ciągu startowym 5100 daN i 7650 daN z dopalaczem. Silniki nośne były zamontowane pionowo w kadłubie za kabiną pilota. Skrzydła samolotu wyposażono w system zdmuchiwania warstwy przyściennej SPS, który współdziałając z silnikami nośnymi miał zapewnić rozbieg 160-200 m i dobieg ze spadochronem hamującym zaledwie 250 m. Uzbrojenie składało się z dwulufowego działka GSz-23L i dwóch kierowanych pocisków rakietowych powietrze-powietrze średniego zasięgu R-23R lub K-23T podwieszanych pod skrzydłami. MiG-23PD przeszedł program prób fabrycznych. Samolot miał mniejszy zasięg i udźwig środków bojowych w porównaniu z samolotem o zmiennej geometrii skrzydeł, dlatego w lipcu 1967 roku dalsze prace zostały przerwane.

Samolot 23-11 (MiG-23I) powstał w zespole kierowanym przez Rostisława A. Bieliakowa. Projekt koncepcyjny samolotu opracowała w pierwszym kwartale 1966 roku grupa studyjna A. A. Andriejewa. Zastosowano układ obrotu skrzydeł, w którym ruchome są jedynie zewnętrzne części skrzydeł, a stosunkowo duży stały centropłat zapewnia poprawną stateczność samolotu mimo zmian kąta skosu. W pierwszym kwartale 1966 roku powstał projekt wstępny samolotu MiG-23, do napędu którego opracowano silnik turbinowy R-27. Pierwszy prototyp 23-11/1 został oblatany 10. 06. 1967 roku Wkrótce rozpoczęły się próby następnych prototypów 23-11/2 i 23-11/3. W sumie w programie Prób Fabrycznych i Państwowych uczestniczyło 9 prototypów samolotu MiG-23.

W czasie produkcji i eksploatacji samolotu MiG-23 (oznaczenie NATO „Flogger”) systematycznie doskonalono go i modernizowano. Znacznie podwyższono jego stateczność, sterowność i manewrowość oraz maksymalny współczynnik przeciążenia eksploatacyjnego. MiG-23 wyposażono w urządzenia do podświetlania celu przed odpaleniem pocisków rakietowych (z samonaprowadzaniem lub naprowadzaniem radiolokacyjnym), w skład uzbrojenia wprowadzono nowe pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze do prowadzenia walki na krótkich odległościach. Szybki rozwój elektroniki i optroniki umożliwił radykalne zmodernizowanie środków technicznych obserwacji przestrzeni powietrznej, wykrywanie oraz ustalanie przynależności państwowej statków powietrznych i określanie współrzędnych obiektów latających i naziemnych. Znacząco zwiększono moc i możliwości stacji radiolokacyjnej.

Polski Mig-23UB

Wersje rozwojowe samolotu Mikojan MiG-23

• MiG-23S; jednomiejscowy samolot myśliwski. Produkcję uruchomiono w Moskiewskiej Wytwórni Samolotów (MMZ) Znamia Truda. Pierwszy egzemplarz został oblatany w dniu 21. 05. 1969 roku Samoloty wyposażano w zastępczą stację radiolokacyjną RP-22, ponieważ właściwa stacja RP-23 Sapfir była jeszcze niedopracowana, automatyczny celownik kolimatorowy oraz zautomatyzowany system sterowania SAU-23A współpracujący z systemem rejestracji parametrów lotu. Ze względu na brak docelowej stacji radiolokacyjnej uzbrojenie rakietowe samolotu składało się tylko z czterech kierowanych pocisków rakietowych małego zasięgu R-3R, R-3S lub R-13M. Do zwalczania celów naziemnych samolot uzbrajano w dwa pociski Ch-66 kierowane radiolokacyjnie lub Ch-23 z kierowaniem radiokomendowym, bomby o masie 50-500 kg, zasobniki-wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych S-5 lub S-24. Stałe uzbrojenie samolotu stanowiło dwulufowe działko GSz-23L. W latach 1969-1970 wyprodukowano 50 egzemplarzy MiG-23S napędzanych silnikiem R-27F2-300 o ciągu startowym 6769 daN i z dopalaniem 10 000 daN. W 1971 roku ciąg silnika z dopalaniem podwyższono do 12 262 daN. W 1971 roku wyprodukowano niedużą partię samolotów MiG-23 bez dodatkowych oznaczeń, które wyposażono w skrzydła z nową ruchomą częścią skrzydła o zwiększonej cięciwie.

• MiG-23B; jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy. Projekt powstał w 1970 roku Usunięto stację radiolokacyjną i przeprojektowano przednią część kadłuba. Samolot wyposażono w specjalny celownik bombardierski przeznaczony do zrzutu bomby jądrowej w czasie lotu wznoszącego. Zastosowano nowy silnik turbinowy Lulka AL-21F-300 o ciągu startowym max 7840 daN i 11 270 daN z dopalaniem. W skład wyposażenia wchodziły m.in. system celowniczo-nawigacyjny PrNK Sokoł-23S, zestaw nawigacyjny KN-23, system ręcznego i automatycznego sterowania SAU-23B, radiowysokościomierz RW-5P, zestaw celowniczy zawierał celownik PBK-3-23S, głowicę optyczną S-17WG celownika ASP-17 z pulpitem sterowania oraz dalmierz laserowy. W celu samoobrony samolot wyposażono w system zakłóceń radiolokacyjnych i flary. Prototyp oblatany został 20. 08. 1970 roku W 1971 roku zakończono próby państwowe samolotu MiG-23B i rozpoczęto produkcję seryjną. Przerwano ją po wyprodukowaniu 24 egzemplarzy, ponieważ samolot nie spełnił pokładanych w nim nadziej.

• MiG-23BN; jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy. Był napędzany silnikiem R-29B-300 o ciągu z dopalaniem 11 270 daN i wyposażony w zestaw celowniczo-nawigacyjny PrNK Sokoł-23N. W skład uzbrojenia samolotu wchodził praktycznie cały arsenał ówczesnych lotniczych środków rażenia celów naziemnych: działko lotnicze GSz-23L, niekierowane i kierowane pociski klasy powietrze-ziemia, w tym kierowane pociski rakietowe Ch-25, bomby klasyczne i jądrowe. Masa podwieszanego uzbrojenia wynosiła 3000 kg. MiG-23 był uzupełniającym nosicielem bomb jądrowych dla radzieckiego lotnictwa myśliwsko-bombowego. Zasadniczo samolot przeznaczono do przenoszenia bomb jądrowych RN-40 o masie 370 kg i mocy 30 kT oraz podobnych. Produkcję MiG-23BN uruchomiono w 1973 roku i trwała do 1985 roku Wyprodukowano 624 egzemplarzy, w większości przeznaczone na eksport. Dla państw Układu Warszawskiego przeznaczone były samoloty w tzw. wariancie A, praktycznie nie różniące się od maszyn lotnictwa radzieckiego. Innym odbiorcom dostarczano samoloty w wariancie B z uproszczonym uzbrojeniem i wyposażeniem.

• MiG-23BM (izd.32-25); wariant samolotu MiG-23BN, od którego różnił się skomputeryzowanym systemem nawigacji i ataku.

• MiG 23BK (izd. 32-26); wariant samolotu MiG-23BN, posiadał także inne wyposażenie, m.in. celownik bombowy umożliwiający zrzut bomby jądrowej w locie wznoszącym. W wyniku dalszego rozwoju wersji samolotu myśliwsko-bombowego MiG-23 powstał gruntownie przebudowany samolot Mikojan MiG-27.

• MiG-23M (23-11M); jednomiejscowy samolot myśliwski. Prototyp został oblatany w lipcu 1972 roku Samolot otrzymał nowe skrzydła i dopracowaną stację radiolokacyjną Sapfir-23D oraz silnik R-29-300 o ciągu startowym 8300 daN i 11 500 daN z dopalaniem. Po raz pierwszy myśliwiec radziecki został wyposażony w stację radiolokacyjną, która mogła wykrywać samoloty przeciwnika na tle ziemi. Zasięg wykrywania wynosił 55 km. Pod kadłubem rozmieszczono termonamiernik TP-23. Samolot wyposażono także w ulepszony zautomatyzowany system sterowania SAU-23A i system nawigacyjny Polot-11-23. Uzbrojenie składało się z wbudowanego działka GSz-23Ł kalibru 23 mm, 2 kierowanych pocisków rakietowych średniego zasięgu R-23R lub R-23T, 2-4 pocisków małego zasięgu R-3S, R-3R albo K-13M względnie 6 pocisków R-60. Do zwalczania celów naziemnych stosowano kierowane pociski rakietowe Ch-66 i Ch-23, niekierowane pociski rakietowe S-5, S-8 i S-24 oraz w bomby, kasety bombowe, a także zbiorniki z napalmem.

• MiG-23UB (izd. 23-51); dwumiejscowy samolot szkolno-bojowy. Prace rozpoczęto w 1967 roku, prototyp został oblatany w maju 1969 roku Samolot wyposażono w system nawigacyjny Polot-11-23, stację radiolokacyjną RP-21, celownik strzelecki ASP-PFD-21, rozmównicę pokładową oraz silnik R-27F2M-300. Uzbrojenie stanowiły kierowane pociski rakietowe powietrze-powietrze R-3S i powietrze-ziemia Ch-23roku Samolot był produkowany w latach 1970-1978 w Irkucku.

• MiG-23UM; wariant samolotu MiG-23UB odpowiadający późniejszej wersji jednomiejscowej MiG-23ML.

• MiG-23MS; samolot myśliwski. Wersja eksportowa, opracowana w 1973 roku, z uproszczoną elektroniką (zamiast stacji radiolokacyjnej Sapfir-23 zamontowano stację Sapfir-21) i uzbrojeniem składającym się z kierowanych pocisków rakietowych bliskiego zasięgu R-3S, R-3R oraz R-13M.

• MiG-23MF; samolot myśliwski. Wersja eksportowa, opracowana w 1977 roku na bazie samolotu MiG-23M, przeznaczony głównie dla państw Układu Warszawskiego. Różnił się on od MiG-23M nieco uproszczonym wyposażeniem. Otrzymał on eksportową wersję systemu naprowadzania komendowego Łazur-SMA, celownik radiolokacyjny Sapfir-23E, termonamiernik TP-23-1 o nieco gorszych charakterystykach. Część MiG-23MF powstała z przebudowanych MiG-23M.

• MiG-23ML; samolot myśliwski. Masę tej maszyny zmniejszono o 1250 kg w porównaniu do MiG-23M. Do napędu zastosowano silnik R-35-300 o ciągu 8380 daN i 12 450-12 740 daN z dopalaniem. Zainstalowano także zmodyfikowany system automatycznego sterowania SAU-23AM (nowy układ pilotażu i nawigacji Poljot 2I-23, system celowniczy RP-23ML z radiolokatorem Szafir-23ML), detektorem TP-23M, celownikiem optycznym ASP-23ML i systemem komendowego naprowadzania Lazur-SML. Liczba belek podkadłubowych wzrosła do czterech. Samolot w tej wersji był produkowany dla lotnictwa radzieckiego w latach 1976-1981, a do 1985 roku na eksport.

• MiG-23P (23-14); wersja samolotu MiG-23ML opracowana w 1977 roku, zoptymalizowana dla potrzeb lotnictwa obrony przeciwlotniczej, która miała inne niż WWS systemy naprowadzania. Samolot wyposażono w celownik strzelecki ASP-23P, nową radiostację R-862, system sterowania SAU-23PM, stację radiolokacyjną Sapfir-23P oraz cyfrową aparaturę automatycznego naprowadzania na cel, które odbywało się z naziemnego punktu dowodzenia lub z samolotu wskazującego cele, wyposażonego w stację radiolokacyjną dużej mocy. MiG-23P zaczęto wprowadzać na uzbrojenie Wojsk Obrony Przeciwlotniczej w latach 1978-1979 i wkrótce zastąpiły one samoloty Suchoj Su-9 i Suchoj Su-11,

• MiG-23MLA (23-12); samolot otrzymał zmodernizowany system celowniczo-nawigacyjny Sapfir-23MLA, przystosowany do naprowadzania nowych kierowanych pocisków rakietowych R-24R i R-24T, nowy celownik automatyczny ASP-17 i nowy termonamiernik TP-26. Uzbrojenie uzupełniono o nowy pocisk kierowany R-73 z układem kierowania na podczerwień przeznaczony do walki manewrowej. Samolot zabierał do 6 pocisków kierowanych. W latach 1978-1983 zbudowano 1100 samolotów tej wersji.

• MiG-23MLD (23-18); samoloty tej wersji mogły bezpiecznie latać na kątach natarcia wynoszących 24-26°. Z chwilą pojawienia się amerykańskich samolotów czwartego pokolenia General Dynamics F-16A ”Fighting Falcon” i McDonnell Douglas F-15C ”Eagle”, okazało się, że MiG-23 wyraźnie im ustępuje. W celu zapewnienia lepszej stateczności na dużych kątach natarcia zmieniono kształt stałej części skrzydeł. Na dużych kątach natarcia MiG-23 w tej wersji miał charakterystyki stateczności i sterowności porównywalne w tamtym czasie z F-16A. Samolot wyposażono w nową aparaturę uprzedzającą o opromieniowaniu SPO-15L, w stację aktywnych zakłóceń SPS-141, unowocześnioną aparaturę rozpoznawania przynależności statków powietrznych Parol oraz wyrzutnie BWP-50-60 zawierające po 60 flar (pułapek cieplnych) kalibru 50 mm. Masę uzbrojenia zwiększono w wariancie przeciążonym do 4500 kg, przy tym masa startowa samolotu wzrosła do 20 100 kg. W latach 1984-1985 w MMZ Znamia Truda zbudowano tylko 66 egzemplarzy MiG-23MLD. Znaczną ilość samolotów wcześniejszych wersji przebudowano (ok. 560 egzemplarzy dla WWS) do tego standardu w wojskowych lotniczych zakładach remontowych ARZ-121 w Kubince pod Moskwą.

• MiG-23MLS; odmiana samolotu MiG-23MLD, przeznaczona na eksport. Otrzymała cyfrową centralę danych aerodynamicznych.

Wersja MiG-23 BN – Vojenské Historické Múzeum, Piešťany, Słowacja

Producentem wszystkich wersji samolotów jednomiejscowych MiG-23 była wytwórnia lotnicza, która w tamtym czasie miała nazwę Moskiewskiej Wytwórni Samolotów (MMZ) Znamia Truda. Wytwórnia w Moskwie wyprodukowała 4278 samolotów MiG-23 różnych wersji. MiG-23UB był produkowany przez wiele lat w wytwórni w Irkucku. Wytwórnię tę opuściło 769 maszyn dwumiejscowych. Pewne dane mówią, że samoloty MiG-23 były produkowane również w zakładach w Ułan-Ude.

Na początku lat 90.-tych, zespół Mikojana przedstawił ofertę modernizacji samolotów MiG-23 do standardu MiG-23I. Myśliwce MiG-23 miały otrzymać system uzbrojenia od Mikojan MiG-29M. Jednakże oferta nie spotkała się z zainteresowaniem. W 1998 roku Mikojan wystąpił z kolejną, bardziej elastyczną propozycją zmodernizowania MiG-23 do standardu MiG-23-98. Tzw. pierwszy pakiet modernizacji MiG-23-98-1 przewidywał wymianę awioniki na wzór MiG-29SMT. W drugim pakiecie MiG-23-98-2 zawarte są przedsięwzięcia dla wydłużenia resursu. Trzeci pakiet modernizacji MiG-23-98-3 to nowe środki walki elektronicznej, radiostacje, aparatura nawigacyjna itp. Wreszcie pakiet czwarty zawierał unowocześnienie obsługi naziemnej oraz przygotowania do lotu i planowania zadania bojowego. W ramach pierwszego pakietu przewidziane jest także unowocześnienie radaru i uzbrojenia. W ofercie MiG-23-98-1 radar ma być wymieniony na zupełnie nowy, np. Żemczug, Kopjo lub Moskit co umożliwiłoby użycie całej gamy nowego uzbrojenia powietrze-powietrze i powietrze-ziemia. W tańszym wariancie MiG-23-98-2 obecny radar Saphir-23 pozostaje, ale otrzymuje dodatkowy kanał radiokorekcji i wylicznik dla rakiety R-77.

Oferta modernizacji przygotowana została również dla samolotów myśliwsko-bombowych MiG-23BN oraz szkolno-bojowych MiG-23UB. Zmodernizowany MiG-23BN, nazwany MiG-23B-98 miałby otrzymać radar Moskit w podkadłubowym kontenerze, nową kabinę i system nawigacyjny. Nowe uzbrojenie ma zawierać rakiety Ch-31A i Ch-31P, rakiety i bomby kierowane laserowo (z dodatkowym zasobnikiem naprowadzania) oraz telewizyjnie. Dla samoobrony można założyć celownik nahełmowy i rakiety R-73. Zmodernizowany samolot szkolny otrzymał nazwę MiG-23UB-99.

Samolot myśliwski Mikojan MiG-23MLD w barwach lotnictwa wojskowego Ukrainy

Użytkownicy samolotów MiG-23

Ogółem wyprodukowano 4278 samolotów MiG-23 wersji jednomiejscowych i 769 maszyn dwumiejscowych. Ponad 20% z ogólnie wyprodukowanej liczby samolotów MiG-23 wyeksportowano. Podanie dokładnych danych dotyczących liczby i wersji użytkowanych w poszczególnych krajach jest utrudnione ze względu na dużą ilość wyprodukowanych samolotów, niewielkie różnice pomiędzy niektórymi odmianami i duże zmiany w czasie spowodowane wycofywaniem zużytych samolotów, stosunkowo dużą liczbą wypadków i strat w konfliktach zbrojnych. Samoloty MiG-23 stanowiły przedmiot handlu na rynku wtórnym, przy czym operacje tego typu- w wielu wypadkach nielegalne- były ściśle tajne. MiG-23 były eksploatowane w ponad 20 krajach świata:

• Algieria; zakupiła łącznie 66 MiG-23MS/MF/BM i UB. Pierwsze samoloty dostarczono w połowie lat 70.-tych. Na początku lat 1990-tych posiadała 52 samoloty w wersjach jednomiejscowych i 8 dwumiejscowych.

• Angola; posiadała pułk wyposażony w 45 samolotów MiG-23MF i MiG-23UB. Samoloty te obsługiwane były w większości przez techników i pilotów kubańskich. Brali oni udział w walkach z samolotami południowoafrykańskimi wspierającymi antyrządowe oddziały UNITA oraz atakowali cele naziemne. Warto zauważyć, że walki z południowoafrykańskimi samolotami „Mirage” są jednym z nielicznych znanych przykładów zwycięstw odnoszonych przez samoloty MiG-23. Dopiero pod wpływem zachodzących zmian politycznych, w 1989 roku miejsce kubańczyków zaczęli zajmować szkoleni przez nich piloci angolscy. Na początku lat 90.-tych Angola posiadała ok. połowy początkowej ilości samolotów MiG-23. W 2005 roku Angola zamówiła modernizację 18 egzemplarzy MiG-23ML, która ma umożliwić uzbrojenie tych samolotów w pociski R-77.

• Bułgaria; w 1978 roku zakupiła samoloty MiG-23MF, wyposażając w nie pułk myśliwski. Później kraj ten otrzymał jeszcze ok. 20 samolotów wersji MiG-23MLD. Bułgaria zakupiła także kilkanaście MiG-23BN.

• ChRLD (Chińska Republika Ludowo-Demokratyczna); zakupiła nieoficjalnie w Egipcie kilka egzemplarzy samolotów MiG-23. Stały się one przedmiotem dokładnych studiów.

• Czechosłowacja; dysponowała największą liczbą samolotów MiG-23 spośród krajów Układu Warszawskiego: 50 egzemplarzy MiG-23MF, 45 egzemplarzy MiG-23ML i 40 egzemplarzy MiG-23BN. Pierwsze dostawy rozpoczęły się w 1978 roku, w latach 1981-1983 trwały dostawy samolotów w wersji ML. W samoloty MiG-23BN wyposażono jeden pułk myśliwsko-bombowy.

• Egipt; otrzymał samoloty MiG-23MS i MiG-23BN ok. 1974 roku wyposażając w nie pułk posiadający zgodnie z etatem 45 samolotów. Reorientacja polityczna, która nastąpiła w kilka lat po pierwszych dostawach, spowodowała rezygnację z dalszych zakupów na rzecz sprzętu zachodniego. Egipskie MiG-23 zostały w krótkim czasie sprzedane, w tym do USA.

• Etiopia; posiadała ok. 45 samolotów MiG-23.

Hamulec aerodynamiczny

• Indie; były jedynym krajem, który produkował samoloty MiG-23 na licencji w zakładach Hindustan Aeronautics Ltd. Montowane były tam samoloty MiG-23BN, które osiągnęły gotowość bojową w 1985 roku W krótkim czasie ich miejsce zaczęły zajmować samoloty MiG-27, również produkowane w zakładach HAL. Plany przewidywały zmontowanie łącznie 165 samolotów tego typu. Obok licencji Indie zakupiły jeszcze przeszło 30 MiG-23MF oraz kilkanaście MiG-23UM.

• Irak; w 1974 roku zakupił pierwsze 15 egzemplarzy MiG-23MS, później dalsze 30 egzemplarzy MiG-23ML i MiG-23MLD. Następnie zakupił ok. 80 egzemplarzy MiG-23BN. Obok innych samolotów wykorzystywane były początkowo w długotrwałym konflikcie z Iranem. W wyniku poniesionych strat w dniu wybuchu wojny z Kuwejtem Irak dysponował 30 egzemplarzy MiG-23MS/ML/MLD i 50 egzemplarzy MiG-23BN oraz 8 (z 10 zakupionych) w wersjach dwumiejscowych. W czasie operacji Desert Storm samoloty MiG-23 podzieliły los innego sprzętu lotniczego. Te, które próbowały podejmować walkę były szybko zestrzeliwane, a pozostałe próbowały ucieczki na teren niedawnego wroga- Iranu, gdzie zostały internowane wśród 150 innych samolotów i przejęte na poczet reparacji wojennych.

• Izrael; w 1989 roku na MiG-23MLD uciekł do tego kraju jeden z pilotów syryjskich. Uzyskany w ten sposób samolot stał się przedmiotem wszechstronnych testów, a później umieszczono go w Muzeum IAF.

• Jemen Południowy; użytkował ok. 25 samolotów MiG-23, – KRL-D- była jedynym krajem spoza Układu Warszawskiego, która zakupiła samoloty MiG-23MF Pierwsze 8 przybyło do Korei we wrześniu 1984 roku, później ich stan uzupełniono o 60 egzemplarzy.

• Kuba; zakupiła samoloty MiG-23MS, 20 egzemplarzy MiG-23BN i kilka samolotów dwumiejscowych. Piloci i technicy kubańscy obsługiwali również samoloty MiG-23 lotnictwa wojskowego Angoli i brali udział w walkach z samolotami południowoafrykańskimi wspierającymi antyrządowe oddziały UNITA.

• Liban; niektóre źródła jako użytkownika kilkunastu samolotów MiG-23 podają także Liban.

• Libia; posiadała ok. 220 samolotów MiG-23. Wykorzystywane były w konfliktach z Czadem i Egiptem. W czasie tego ostatniego miało miejsce wiele przypadków ich utraty w rejonie Morza Śródziemnego, m.in. w 1988 roku jeden z nich lądował awaryjnie na Krecie, a inny rozbił się podczas przymusowego lądowania we Włoszech. 04. 01. 1989 roku ok. 100 km od wybrzeża libijskiego dwa amerykańskie Grumman F-14 „Tomcat” z lotniskowca USS John F. Kennedy odbywające lot patrolowy uznały zachowanie zbliżających się MiG-23MS za niebezpieczne i zestrzeliły je przy pomocy pocisków rakietowych AIM-7 „Sparrow” i Raytheon AIM-9 „Sidewinder”. Obu pilotom zniszczonych samolotów udało się uratować dzięki fotelom katapultowym.

• NRD (Niemiecka Republika Ludowa); nabyła 45 MiG-23MF i MiG-23UB wyposażając w nie jeden pułk myśliwski. W 1985 roku rozpoczęto ich częściową wymianę na wersję MiG-23ML. W 1981 roku w 30 MiG-23BN wyposażono jeden pułk myśliwsko-bombowy. Po zjednoczeniu Niemiec enerdowskie MiG-23 zostały przejęte przez Bundesluftwaffe. Zostały uznane za samoloty zupełnie przestarzałe i przeznaczono je do wycofania. Jedynie kilka z nich zostało włączonych do specjalnej jednostki: Wehrtechnische Dienstelle 61 w Manching, która zajmowała się oceną ich poziomu technicznego.

• Rumunia; zakupiła 48 samolotów MiG-23MF, które weszły na uzbrojenie dwóch pułków myśliwskich (w obu jednostkach obok innych samolotów, m.in. Mikojan MiG-21, MiG-29). Na początku lat 90.-tych Rumunia posiadała 24 samoloty MiG-23, w tym 4 w wersji dwumiejscowej.

• Syria; zakupiła ok. 170 MiG-23 różnych wersji. Dostawy rozpoczęły się ok. 1974 roku Chrzest bojowy przeszły w 1982 roku w Dolinie Bekaa w czasie inwazji Izraela na Liban. Niestety, 36 z nich podzieliło los przeszło 80 zniszczonych samolotów syryjskich. Israel Air Force straciły przy tym tylko 2 własne samoloty. Do klęski Syryjczyków przyczyniła się przede wszystkim różnica generacji użytego sprzętu: Izrael używał m.in. samolotów General Dynamics F-16 „Fighting Falcon”, ale także czynnik zaskoczenia wykorzystywany przez pilotów izraelskich, lepsza taktyka walki oraz lepsze uzbrojenie. Dużą rolę w czasie walk odegrały izraelskie systemy elektroniczne: dowodzenia, z samolotami Grumman E-2C „Hawkeye”, rozpoznania i zakłócania systemów przeciwnika.

• USA; cztery samoloty MiG-23 zostały zakupione w Egipcie. Znalazły się na wyposażeniu specjalnej jednostki: Red Flag, specjalizującej się m.in. w ocenie zdobycznego sprzętu i pełnieniu roli przeciwnika w różnego rodzaju ćwiczeniach.

• Węgry; były ostatnim krajem Układu Warszawskiego, który otrzymał samoloty MiG-23MF, było ich 12 egzemplarzy oraz dodatkowo 3 samoloty dwumiejscowe. Cztery węgierskie MiG-23MF uległy zniszczeniu w wypadkach.

• Wietnam; otrzymał ok. 30 samolotów MiG-23.

• ZSRR (Związek Radziecki); użytkował najbardziej nowoczesne wersje samolotów MiG-23. Ocenia się, że w szczytowym okresie lotnictwo obrony powietrznej i lotnictwo frontowe używały odpowiednio ok. 1200 i 500 samolotów MiG-23 różnych wersji jednomiejscowych i ok. 200 odmian dwumiejscowych, odpowiednio proporcjonalnie. Pierwszą szerzej stosowaną wersją był MiG-23M, który wszedł do służby w jednostkach operacyjnych na terenie Związku Radzieckiego w 1972 roku zastępując samoloty Mikojan MiG-21. W 1973 roku samoloty te znalazły się w jednostkach Grupy Wojsk Radzieckich w stacjonujących na terenie NRD. Lotnictwo frontowe ZSRR używało niewielkiej ilości ex-egipskich samolotów MiG-23MS. Na początku lat 1980-tych zaczęto wprowadzać na uzbrojenie samoloty MiG-23ML, a później MiG-23MLD. Samoloty MiG-23M, po wykonaniu niezbędnych remontów i modernizacji, były używane jako treningowe i rezerwowe oraz eksportowane. W 1984 roku eskadra 14 samolotów MiG-23MLD została użyta w Can Ranh Bay w Wietnamie do osłony samolotów bombowych Tu-16 i Tu-95 oraz bazy morskiej, w której stacjonowały okręty Związku Radzieckiego. W 1986 roku pułk samolotów MiG-23ML został skierowany do Afganistanu gdzie używany był do atakowania celów naziemnych. Pułk był bardzo intensywnie wykorzystywany, ponosząc dość znaczne straty. Na samolotach MiG-23MLD latał w ostatnim okresie pobytu w Polsce 871. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego ZSRR stacjonujący w Brzegu. Do historii przeszedł z powodu wypadku spowodowanego przez jednego z pilotów, ppłk M. Skuridina, który katapultował się nad polskim wybrzeżem po wyłączeniu się w trakcie startu dopalacza. Samolot, skierowany nad morze, zamiast się rozbić, poleciał dalej nad RFN-em i Holandią rozbijając się ostatecznie z powodu braku paliwa w Belgii. Zniszczył przy tym doszczętnie budynek mieszkalny zabijając jednego z jego mieszkańców. Na początku lat 90.-tych liczba aby ominąć ograniczenia wynikające z układów międzynarodowych pewną liczbę MiG-23 przeniesiono także do pułków lotnictwa morskiego.

Na wyposażeniu lotnictwa Wojska Polskiego

W połowie lat 70.-tych zaczęto poszukiwać następcy myśliwca Mikojan MiG-21, który stanowił podstawową broń Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. Nowy naddźwiękowy myśliwiec musiał spełniać kilka podstawowych kryteriów jak duży pułap, duża prędkość oraz musiał posiadać zdolność działania i zwalczania celów powietrznych w każdych warunkach pogodowych. Warunki te znacznie zawęziły obszar poszukiwania, a skromny wachlarz możliwości nie pozwalał na wybór innej propozycji, jak ta złożona przez Związek Radziecki, dotycząca samolotu MiG-23. Na początku lat 1980-tych oferowana była dostawa samolotów w wersji MiG-23BN. Z oferty jednak zrezygnowano, kupując ostatecznie samoloty Suchoj Su-22M4.

Pierwszy kontakt polskich pilotów i inżynierów z tym samolotem nastąpił w kraju w czerwcu 1978 roku Wyznaczona grupa pilotów i techników z 28 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego zapoznała się z MiG-23M z okazji wizyty w radzieckim 871. PLM stacjonującym w Bagiczu koło Kołobrzegu. 29. 01. 1979 roku grupa pilotów oraz zespół personelu technicznego udała się na trzymiesięczne szkolenie do Ługawoje w Związku Radzieckim. Piloci przeszli szkolenie teoretyczne a następnie rozpoczęli loty na rosyjskich MiG-23MS, MiG-23MF i MiG-23UB.

W dniu 04. 06. 1979 roku zostały dostarczone pierwsze maszyny: 9 samolotów w wersji myśliwskiej MiG-23MF oraz 2 szkolno-bojowe MiG-23UB. Ostatnie samoloty dotarły do Polski 21.09.1982 roku Łącznie dostarczono 36 egzemplarzy MiG-23MF i 6 egzemplarzy MiG-23UB. MiG-23 były na wyposażeniu tylko jednej jednostki lotniczej, a mianowicie 28. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Początkowo na lotnisku Mińsk Mazowiecki, a następnie w 1980 roku zostały przebazowane na lotnisko Słupsk (po zakończeniu jego remontu), które stało się ich macierzystym lotniskiem do końca służby. Pomimo dużo większego zapotrzebowania na MiG-23, władze polskie nie zdecydowały się jednak wyposażyć kolejnych dwóch, z trzech planowanych pułków myśliwskich, w ten typ samolotu i słupska jednostka stała się jedyną użytkującą maszyny tego typu w Polsce. Następstwem takiej decyzji było wprowadzenie do służby starszych Mikojan MiG-21bis.

Pierwsze loty polskich MiG-23 na zastosowanie bojowe odbyły się podczas dwuetapowych ćwiczeń Argon-80. Piloci na morskim poligonie koło Ustki za pomocą pocisków R-3S zwalczali cele imitowane przez bomby świetlne zrzucane z wyższego pułapu przez inne samoloty. Druga część manewrów miała miejsce na radzieckim poligonie w Astrachaniu, gdzie piloci wykonali po kilka wylotów, odpalając pociski rakietowe powietrze-powietrze do latających celów Ławoczkin Ła-17. Podobne ćwiczenia na radzieckim poligonie z bojowym wykorzystaniem maszyn MiG-23 zorganizowano następnie w latach 1982, 1984 oraz 1985.

Od chwili wprowadzenia samolotów MiG-23 brały one udział w większości ćwiczeń organizowanych na terenie kraju oraz za granicą. Manewry tego typu potwierdzały zarówno wysokie walory samolotu jak i nieprzeciętne wyszkolenie pilotów. Samoloty często działały w skrajnych warunkach pogodowych, na dużych i małych wysokościach, a włączone w system dyżurów bojowych kraju startowały kilkanaście razy na przechwycenie samolotów, które naruszyły granicę państwa. W 1981 roku MiGi-23 wzięły udział w wielkich manewrach Układu Warszawskiego Sojuz-81. Piloci 28 PLM kilkakrotnie brali udział w ćwiczeniach atakując cele nawodne stałe oraz ruchome na poligonie morskim w okolicach Wicka Morskiego, a także prowadzili działania poligonowe z użyciem działka GSz-23Ł, bomb oraz zasobników z niekierowanymi pociskami rakietowymi. Podczas ćwiczeń piloci ze Słupska operowali z Drogowych Odcinków Lotniskowych (DOL), latając w skrajnych warunkach pogodowych i na granicy możliwości bojowych maszyny tego typu. Zakupione przez Polskę MiG-23MF także były nosicielami bomb jądrowych. W 1989 roku po decyzji radzieckiego rządu o zmniejszeniu sił jądrowych, na MiG-23 została zdemontowana instalacja uzbrojenia specjalnego. Podobną operacje przeprowadzono także na polskich MiG-23MF.

Wersja MiG-23 UB – Vojenské Historické Múzeum, Piešťany, Słowacja

W końcu lat 80.-tych rozpoczęto remonty główne polskich myśliwców MiG-23. Pierwszy dostarczono do zakładów w Dreźnie w październiku 1987 roku, powrócił z Niemieckiej Republiki Demokratycznej 04. 11. 1988 roku Od tego czasu wiele maszyn było remontowanych także w zakładach w Płowdiw w Bułgarii i w zakładach w Czugujewie w Związku Radzieckim. Z czasem jednak oferty tych zakładów stały się zbyt drogie, a po zjednoczeniu Niemiec zakłady w Dreźnie zakończyły swoją działalność. W takich okolicznościach przyjęto ofertę Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 3 w Dęblinie, dokąd 08. 04. 1992 roku wysłano pierwsze samoloty. Pierwszy wyremontowany w WZL-3 samolot MiG-23UB został oblatany 15. 01. 1993 roku.

Mistrzowskie opanowanie samolotu i jego możliwości piloci niejednokrotnie prezentowali podczas ćwiczeń operacyjnych jak: Bizmut-81, Sojuz-81, Granit-82, Sojuz-83, operując z innymi państwami ówczesnego Układu Warszawskiego i działając w kraju podczas ćwiczeń Karat-94, Karat-95 czy Szerszeń-96. W marcu 1993 roku miał miejsce pierwszy pokaz sprawności bojowej słupskich pilotów przed delegacją lotników NATO, którzy nad Powidzem mogli podziwiać pozorowaną walkę powietrzną MiG-23 z MiG-29 z 1 PLM. We wrześniu 1994 roku w Słupsku w ramach programu Partnerstwo dla pokoju gościł 493 Dywizjon Myśliwski USAF i miały miejsce wspólne loty polskich MiG-23 i amerykańskich F-15. Samoloty MiG-23 operowały także z lotnisk zachodnich biorąc udział w manewrach I oraz własnych baz podczas ćwiczeń Orli Szpon-97, Ocelot-99. Niestety intensywne szkolenie oraz eksploatacja samolotów pociągnęły za sobą utratę sprzętu, a także latających na nim ludzi. Rozbiciu uległy cztery samoloty MiG-23MF, zginęło dwóch pilotów.

Od 1993 roku liczba samolotów MiG-23 w Polsce zaczęła ulegać systematycznemu zmniejszeniu. Pod koniec 1993 roku wycofano z lotów pierwsze samoloty. W latach 1996-98 pomimo dużych resursów godzinowych wycofano aż 21 MiGów-23, za względu na kończący się resurs kalendarzowy. Pozostałe w służbie (8 egzemplarzy MiG-23MF i 2 egzemplarzy MiG-23UB) z tego samego powodu zostały uziemione rok później. Ostatnie loty szkolne odbyły się 2.09.1999 roku Ostatni raz MiG-23UB wzbił się w powietrze w barwach polskiego lotnictwa wojskowego 30.11.1999 roku Poszczególne egzemplarze mogły służyć jeszcze co najmniej 5 lat, a przy trafnie w czasie podjętych decyzjach na pewno więcej. Jednak samolot uznano za nieperspektywiczny i postanowiono zrezygnować z dalszej jego eksploatacji. Ostatnie MiG-23 zostały przetransportowane na poligon w Nadarzynach i służyły jako cele dla lotnictwa myśliwsko-bombowego. Inne egzemplarze sprzedano do USA, gdzie po przywróceniu sprawności technicznej miały zarabiać na siebie lotami turystycznymi i występami na pokazach lotniczych. Na terenie Polski pozostało kilkanaście egzemplarzy na pomnikach, w skansenach i jako prywatne eksponaty.

Samolot myśliwski Mikojan MiG-23MLD lotnictwa radzieckiego

Konstrukcja samolotu myśliwskiego MiG-23MF

Jednomiejscowy (w wersji MiG-23UB- dwumiejscowy) górnopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej, wyposażony w skrzydła o zmiennej geometrii skrzydeł.

Skrzydła: składają się z przykadłubowych części nieruchomych o skosie krawędzi natarcia 70° i zewnętrznych części ruchomych, których kąt skosu krawędzi natarcia może się zmieniać w zależności od potrzeby od 18° 40′ do 74° 40′. Centropłat jest podstawowym elementem nośnym skrzydła, do którego przymocowana jest ruchoma część skrzydła. Ruchoma część skrzydła ma konstrukcję dwudźwigarową. Technologicznie dzieli się ona na sekcję nosową, środkową (zbiorniki paliwa), tylną i owiewkę. Sterowanie ustawieniem skrzydeł w celu uzyskania odpowiedniego skosu odbywało się za pomocą dźwigni ustawionej obok dźwigni gazu przy użyciu specjalnego systemu obrotu skrzydeł SPK-1A, w którego skład wchodził silnik hydrauliczny GPK-1A i mechanizmy śrubowe WP-23. System ten ustawiał skrzydła w trzech pozycjach: 16, 45 i 72°. Mechanizacja ruchomej części składa się z czterosekcyjnego ruchomego noska o kącie wychylenia 20° (zsynchronizowanego z wychyleniem klapy), dwusekcyjnego interceptora i trzysekcyjnej klapy na krawędzi spływu o kącie wychylenia 25° podczas startu i 50° przy lądowaniu.

Goleń chowanego podwozia samolotu MiG-23 – Drzonów, Lubuskie Muzeum Wojskowe

Kadłub: konstrukcji półskorupowej dzieli się na część przednią i tylną. W części przedniej nosowej znajduje się ciśnieniowy przedział ze stacją radiolokacyjną i wyposażeniem elektronicznym, dalej rozmieszczona jest kabina pilota i wnęką podwozia przedniego pod nią. Za kabiną znajduje się przedział wyposażenia i przedział z działkiem pod nim, regulowane wloty powietrza po bokach kadłuba, zbiornik paliwa nr 2, zbiornik nr 3 oraz przedział silnikowy. W tylnej części kadłuba rozmieszczony jest dopalacz silnika, a na zewnątrz cztery sekcje hamulców aerodynamicznych oraz węzły mocowania usterzenia i odchylany statecznik pod kadłubem. Kabina zakryta, ciśnieniowa i klimatyzowana. Wyposażona w fotel wyrzucany KM-1M, który umożliwia opuszczenie samolotu w awaryjnych sytuacjach przy prędkości od 130 km/h w całym zakresie wysokości (do 20 000 m).

Usterzenie pionowe: składa się ze statecznika o kącie skosu krawędzi natarcia 72°20′, steru kierunku oraz dodatkowego statecznika podkadłubowego składanego w prawo o kąt 95° patrząc w kierunku lotu przy wypuszczonym podwoziu. Ster kierunku konstrukcji przekładkowej z wypełniaczem ulowym. Przednią część statecznika podkadłubowego z anteną naprowadzania komendowego wykonano z kompozytów, środkowa jest konstrukcją przekładkową, a tylna duralowa nitowana. Usterzenie poziome płytowe o kącie skosu krawędzi natarcia równym 55°40’ma konstrukcję mieszaną nitowaną w przedniej części i klejoną z duralowym wypełniaczem w tylnej.

Podwozie: trójpodporowe z kołem przednim, chowane w locie.

Uzbrojenie

Dwulufowe działko Nudelman-Richter GSz-23Ł kalibru 23 mm na ruchomej lawecie. Uzbrojenie podwieszone składa się z bomb oraz niekierowanych i kierowanych pocisków rakietowych. Możliwe jest przenoszenie bomb o wagomiorze do 500 kg (m.in. 16 OFAB-100, 6 FAB-250, 4 FAB-500, 2 zbiorniki zapalające ZB-500). Niekierowane pociski rakietowe to S-5M1, -K1, -MO, -KO, -P, -S, -O, -I i -KPM po 32 w 4 zasobnikach UB-32A lub po 16 w 4 zasobnikach UB-16, a także pociski S-24B na wyrzutniach APU-68E. Kierowane pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze R-3S, R-3R, R-13M, R-55 (po 2 sztuki) na wyrzutniach APU-13MT, R-60M, R-60MK (4-6 sztuk) na wyrzutniach APU-60-IM, lub podwójnych APU-60-IM-HM, R-23R i R-23T (4-6 sztuk) na wyrzutniach APU-23M. Kierowane pociski rakietowe klasy powietrze-ziemia Ch-65 (2 sztuki) na wyrzutniach APU-13MT lub Ch-23M (2 sztuki) na wyrzutniach APU-68E.

Wersja samolot MiG-23 MF – Kraków, Muzeum Lotnictwa Polskiego

Uzbrojenie innych wersji: patrz historia rozwoju konstrukcji.

Wyposażenie elektroniczne samolotu

System łączności (radiostacja R-832M zapewniająca łączność z ziemią i innymi samolotami w zakresie UKF i UHF, radiostacja awaryjna R-8S5UM oraz system SMU-7 do łączności pilota z technikami), system nawigacji i lądowania przyrządowego (radiotechniczny systemu bliskiej nawigacji RSBN-6S, radiowy wysokościomierz małych wysokości RW-4, automatyczny kompas ARK-15M używany w dobrych warunkach atmosferycznych i odbiornik znaczników MRP-56M), system rozpoznawania i ostrzegania (układ zapytania i odpowiedzi SRZO-2 i stacja ostrzegania o opromieniowaniu SPO-10 oraz układ aktywnej odpowiedzi SO-69), system sterowania uzbrojeniem (pokładowy celownik radiolokacyjny Szafir S-23 z wylicznikiem analogowym AWM-23, celownik optyczny ASP-23D i termonamiernik TP-23-1, bieżąca sytuacja obrazowana jest na wyświetlaczu SEI).

Instalacje samolotu: elektryczna, hydrauliczna, pneumatyczna.

Wyposażenie innych wersji: patrz historia rozwoju konstrukcji.

Silnik: turboodrzutowy R-29-300 (izdielie 55) o ciągu max 8140 daN i ok.12000 daN z dopalaniem. Napęd innych wersji: patrz historia rozwoju konstrukcji.

Dane techniczne MiG-23MF

• Rozpiętość minimalna skrzydeł: 7 779 mm

• Rozpiętość maksymalna skrzydeł: 13 965 mm

• Długość całkowita samolotu: 17 180 mm

• Długość bez wysięgnika OCP: 15 880 mm

• Wysokość samolotu: 4 820 mm

• Powierzchnia nośna minimalna: 34,16 m²

• Powierzchnia nośna maksymalna: 37,27 m²

• Masa własna:10 845 kg

• Masa startowa normalna: 16 750 kg

• Masa startowa maksymalna: 18 270 kg

• Masa maksymalna do lądowania: 12 000 kg

• Prędkość maksymalna na wysokości 12 500 m: 2445 km/h (2,35 Ma)

• Prędkość maksymalna na wysokości 0 m: 1350 km/h

• Prędkość startowa: 290 km/h

• Prędkość lądowania: 255 km/h

• Czas wznoszenia na wysokość 15 000 m: 7 min

• Pułap praktyczny: do 17 500 m

• Zasięg maksymalny: do 2500 km

Bibliografia

1. http://www.samolotypolskie.pl/samoloty/1860/126/Mikojan-MiG-23
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/MiG-23
3. https://gdziewojsko.wordpress.com/listy/mig-23/
4. https://www.muzeumlotnictwa.pl/zbiory_sz.php?ido=65&w=p

28 stycznia 2022

Ostatnia aktualizacja 1 miesiąc

Drukuj

Udostępnij:

Powiązane wpisy:

MiG-23 MiG-29 MiG-19 PM