Maszyna inżynieryjno-drogowa MID
Pojazd w wersji MID używanych w Siłach Zbrojnych RP
Maszyna Inżynieryjno-Drogowa, oznaczona skrótem MID – gąsienicowy pojazd saperski produkcji polskiej, będący maszyną inżynieryjno-drogową, opartą na podwoziu zabezpieczenia technicznego WZT-3, która jest zunifikowana z podwoziem gąsienicowym pochodzącym z czołgu średniego T-72M. Pojazdy typu MID są przeznaczone do realizacji zadań związanych z zabezpieczeniem działań bojowych, głównie wojsk inżynieryjnych, polegających na zabezpieczenia ruchu wojsk, praz ziemnych, przedsięwzięć ratunkowo-ewakuacyjnych, wykonywania zapór ziemnych oraz wyciągania i holowania niesprawnych pojazdów bojowych.
Historia konstrukcji
W latach 70.-tych XX wieku rozpoczęto prace nad nowym polskim czołgiem saperskim, który miał stanowić podstawowe wyposażenie pododdziałów Inżynieryjnych w Wojsku Polskim. Ostatecznie projekt został zarzucony, tak samo jak wykorzystanie podwozia gąsienicowego z ciągnika MTS jako podstawy dla projektu czołgu saperskiego. Ostatecznie w latach 80.-tych XX wieku projekt został zarzucony. Finalnie zdecydowano się na wykorzystanie wozu zabezpieczenia technicznego WZT-3, powstałego na bazie czołgu średniego T-72. Kierowano się słuszną zasadą zunifikowania posiadanej floty czołgów, które były używane w Wojskach Lądowych z flotą maszyn inżynieryjnych.
Wstępne wymagania taktyczno-techniczne dla nowo opracowanego pojazdu powstały w połowie lat 80.-tych XX wieku w Wojskowym Instytucie Techniki Pancernej i Samochodowej, zaś w 1988 roku rozpoczęto prace projektowe nad polskim czołgiem saperskim o kryptonimie Bizon-S, opracowanym w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Urządzeń Mechanicznych – OBRUM.
W 1991 roku został zbudowany prototyp pojazdu, zaś w następnych latach przeprowadzono próby zakładowe i wojskowe. W 1994 roku wykonano egzemplarz partii próbnej. Produkcję całkowicie nowych czołgów pod oznaczeniem Maszyna Inżynieryjno-Drogowa (w skrócie MID – oba oznaczenie stosowaną są zamiennie) rozpoczęto w 1997 roku w spółce OBRUM Gliwice. Pierwszy egzemplarz trafił do służby w Wojskach Lądowych dopiero w 2000 roku. Spowodowane było to głównie bardzo wysokimi kosztami nisko-seryjnej produkcji maszyn. W latach 2000-2005 do Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej, gdzie trafiło łącznie tylko osiem egzemplarzy czołgów saperskich typu MID.
Na mocy podpisanego kontraktu z 2003 roku do Sił Zbrojnych Malezji, prócz zamówionych czołgów podstawowych PT-91M trafiły wozy zabezpieczenia technicznego WZT-4, mosty towarzyszące PMC-90, ale także trzy Maszyny Inżynieryjno-Drogowe w wersji MID-M. Malezyjską wersję wozu MID oparto o konstrukcję wozy zabezpieczenia technicznego WZT-4.
Praca wysięgnikiem, ramię hydraulicznym
Na mocy umowy z 2019 roku modernizacji zostało poddanych pięć wozów MID, eksploatowanych przez oddziały saperskie Wojska Polskiego, doprowadzając je do standardu MID-M. W kwietniu poinformowano o przekazaniu armii pierwszego zmodernizowanego w ten sposób pojazdu.
Konstrukcja wozu
Maszyna Inżynieryjno-Drogowa (MID) zbudowana została na podwoziu wozu zabezpieczenia technicznego WZT-3, dziedzicząc tym samym analogiczny układ podwozia i nadwozia pierwowzoru. Pojazd jest przystosowany do wykonywania swoich prac saperskich w warunkach bojowych, w trudnym terenie i trudnych warunkach klimatycznych, na obszarach skażonych w wyniku użycia broni masowego rażenia (atomowej, biologicznej i chemicznej). Wyposażenie specjalistyczne wozu umożliwia prowadzenie prac takich jak: zabezpieczenie ruchu wojsk, prace ziemne, np.: wykonywanie przepraw, zasypywanie lejów, przygotowywanie ukryć dla sprzętu i pojazdów, prace ratunkowo-ewakuacyjne uszkodzonych pojazdów, wykonywanie zapór „niewybuchowych”, prace przeładunkowe, wyciąganie i holowanie niesprawnych pojazdów bojowych. Jednocześnie pojazd nie stracił cech pojazdu zabezpieczenia technicznego dla czołgów podstawowych.
Kadłub pojazdu jest wykonany ze spawanych płyt walcowanych. Zastosowane w wozie opancerzenie chroni jego załogę i wnętrze wozu przed amunicją z broni strzeleckiej oraz odłamkami pocisków artyleryjskich kalibru 155 mm. Konstrukcja kadłuba wozu MID oparta o podwozie gąsienicowe, składające się z dwóch par po 6 kół nośnych, które zostały zawieszone na wałkach skrętnych. Wozy posiadają klasyczny układ przedziałów: z przodu przedział załogi i kierowania, pośrodku ładunkowy i specjalistyczny, zaś z tyłu kadłuba został ulokowany przedział napędowy. Z przodu kadłuba został zainstalowany lemiesz, natomiast po prawej stronie kadłuba znajduje się specjalistyczny wysięgnik-manipulator. Każdy z wozów został wyposażony w niezależny od silnika zespół napędowy APU, który pozwala na pełne wykorzystanie wozu podczas postoju, przy wyłączonym silniku.
Napęd wozu stanowi wysokoprężny silnik czołgowy typu W-46-6, 12-cylindrowy o mocy 780 KM, który został dodatkowo wyposażony jest w termiczny agregat dymotwórczy. Zapas przewożonego paliwa wynosił łącznie 520 litrów.
Autor – Dawid Kalka
Wrocław, REKON 2019 – Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych i Chemicznych im. gen. Jakuba Jasińskiego
Podstawowym uzbrojeniem pojazdów typu MID stanowi wielkokalibrowy karabin maszynowy WKM-B kalibru 12,7 mm z zainstalowanym ceownikiem kolimatorowym typu K-10T. Broń służy do bliskiej obrony przed piechotą lub pojazdami nieopancerzonymi oraz do bliskiej obrony przeciwlotniczej. Z przodu kadłuba, po jego bokach zostało zamontowanych 12 wyrzutni granatów dymnych typu 90-2A. Dodatkowo wóz posiada zainstalowany przyrząd rozpoznawania skażeń typu GO-27 lub nowszy Tafios.
Na system łączności wozu składa się radiostacja nadawcza typu R-173 z odbiornikiem typu R-173P i wewnętrzny telefon typu R-174 (choć pojawiają się informacje o starszym modelu typu R-124). Wozy po modernizacji zostały wyposażone w radiostację typu RRC oraz cyfrowy system łączności wewnętrznej typu Fonet, produkowane przez przedsiębiorstwo WB Electronics. Wyposażenie do obserwacji otoczenia zunifikowane jest z czołgami T-72M1 oraz PT-91. Składa się ono z peryskopów obserwacji za dnia typu TNPO-160, typu TNPO-168W dla kierowcy oraz typu TNP-165A i TNPA-65. W nocy stosowane są pasywne urządzenia noktowizyjne POD-72 Liswarta dla dowódcy oraz PNK-72 Radomka dla kierowcy wozu. Dawniej stosowano aktywne urządzenia noktowizyjne TKN-3 i TWNE-4B, potrzebny był niewielki reflektor światła podczerwonego, wzmacniający obraz noktowizyjny.
Na specjalistyczne wyposażenie pojazdów składają się m.in.: specjalistyczny wysięgnik-manipulator o maksymalnej wysokości ramienia 7750 mm, długości maksymalnej 7940 mm oraz długości minimalnej 5940 mm. Wysięgnik posiada wymienny osprzęt : w postaci łyżki koparkowej o pojemności 0,96 m3 i szerokości 920 mm, chwytaka szczękowego o maksymalnym rozwarciu 1000 mm i udźwigu do 3000 kg, bądź też zrywaka o długości 450 mm. Dodatkowo wozy posiadają z przodu kadłuba lemiesz o szerokości 4200 mm i wysokości wynoszącej 900 mm oraz zawiesie linowe o udźwigu 7000 kg, dwie wciągarki: główna o uciągu 900 kN oraz pomocniczą o uciągu 20 kN, które posiadają liny stalowe o długości odpowiednio: główna – 200 metrów, pomocnicza – 400 metrów oraz inne dodatkowe wyposażenie specjalistyczne i saperskie. Urządzenie spawalnicze i przetwornica napięciowa – przeznaczone do prac naprawczych.
MID-M
MID-M
Nowocześniejsza wersja, która została oznaczona jako MID-M, została wyeksportowana w liczbie trzech egzemplarzy do Malezji.
Wozy wyeksportowane do Malezji, jak i pięć egzemplarzy, które są eksploatowane przez Wojsko Polskie, zmodernizowane do tego wariantu, posiadają oznaczenie MID-M (jest jednak kilka różnic między obydwoma modelami MID-M). Polskie wozy MID-M posiadają zmodyfikowany układ napędowy na wariant zastosowany w czołgu podstawowym PT-91 „Twardy” na S-12U „Wola” o mocy 850 KM (wariant malezyjski posiada układ napędowy o mocy 1000 KM, taki jaki został zastosowany w czołgu podstawowym PT-91M czy w wozie zabezpieczenia technicznego WZT-4). Zmodernizowany także układ jezdny poprzez wprowadzenie nowych amortyzatorów wraz z układem pneumatycznym z trzystopniową regulacją sztywności zawieszenia. Wozy typu MID/MID-M, które są eksploatowane w Wojskach Lądowych oraz wariant MID-M, które używane są w siłach lądowych armii Malezji różnią się zestawem wyposażenia oraz konstrukcją podwozia – polskie pojazdy zbudowane na bazie wozów WZT-3, zaś malezyjskie na bazie WZT-4.
Używane w Wojsku Polskim zmodernizowane do standardu MID-M mają wymienioną instalację elektryczną oraz nowe wewnętrzne i zewnętrzne oświetlenie, wykonane w technologii LED. Korowca wozu otrzymał nową tablicę rozdzielczą ze wskaźnikam9 cyfrowymi. Dodatkowo pojazdy zyskały kilka nowych elementów wyposażenia, m.in. wiertnicę umożliwiającą wykonanie otworów o średnicy 200 mm i głębokości 2500 mm w twardych podłożach, układ pozycjonowania lemiesza, pomocniczy agregat prądotwórczy o mocy 5 kW, nową kamerę telewizyjną, zainstalowaną na wysięgniku, dzienno-nocną kamerę cofania i system łączności wewnętrzne Fonet wraz z nową radiostacją systemu PR-4G.
Użytkownicy wozu
-
Rzeczypospolita Polska – jednostki inżynieryjne Wojsk Lądowych używają obecnie ośmiu egzemplarzy wozów (plus jeden wóz prototypowy) w wersji MID. W 2019 roku podpisano umowę na przeprowadzenie modernizacji pięciu wozów do standardu MID-M, pierwszy wóz tej serii został przekazany na służbę w kwietniu 2019 roku.
-
Malezja – trzy wozy w wersji MID-M, zostały zbudowane na bazie wozów zabezpieczenia technicznego WZT-4. Pojazdy zakupiono na mocy kontrataku z 2003 roku, w ramach którego tamtejsze siły zbrojne zakupiły 48 egzemplarzy czołgów podstawowy PT-91M, 6 sztuk wozów zabezpieczenia technicznego WZT-4, 5 egzemplarzy mostów towarzyszących typu PMC-Leguan oraz inne wyposażenie towarzyszące.
Podstawowe dane taktyczno-techniczne wariantu MID
-
Państwo – Rzeczpospolita Polska
-
Producent wozu – OBRUM Gliwice
-
Typ pojazdu – maszyna inżynieryjno-drogowa
-
Trakcja wozu – gąsienicowa
-
Załoga wozu – pięciu żołnierzy
-
Rozwój konstrukcji i prototypy – 1991-1993
-
Produkcja seryjna – lata 1997-2010
-
Łączna ilość powstałych egzemplarzy – 12 sztuk (pojazdy seryjne MID i MID-M oraz prototyp/demonstrator)
-
Zastosowany napęd – silnik wysokoprężny W-46-6 o mocy 780 KM
-
Transmisja – mechaniczna
-
Pojemność zbiorników paliwa – 520 litrów
-
Wymiary konstrukcji:
-
Długość wozu – 8300 mm
-
Szerokość wozu – kadłuba 360 mm (z lemieszem 4200 mm)
-
Wysokość wozu – 2700 mm
-
Prześwit wozu – 430 mm
-
Masa bojowa wozu – 46 000 kg (inne dane 48 000 kg)
-
Osiągi wozu:
-
Prędkość maksymalna – do 60 km/h
-
Zasięg maksymalny – do 650 km
-
Pokonywanie przeszkód terenowych:
-
Brody o głębokości – do 1200 mm bez przygotowania (możliwość pokonywania przeszkód wodnych na głębokości do 5000 mm, na długości do 1000 metrów)
-
Rowy o szerokości – do 2800 mm
-
Ścianki pionowe o wysokości do – 700 mm
-
Kąt podjazdu – do 30 stopni
-
Dane operacyjne:
-
Uzbrojenie – jeden wielkokalibrowy karabin maszynowy WKM-B kalibru 12,7 mm
-
Dodatkowe wyposażenie – 12 wyrzutni granatów dymnych 90-2A
Bibliografia
https://web.archive.org/web/20210305172332/http://www.obrum.gliwice.pl/mid/mid-m
17 listopada 2022
Ostatnia aktualizacja 2 lata