Samobieżne działo przeciwlotnicze M53/59 Praga “Jesterka”

Opis konstrukcji

M53/59 Praga, czyli tzw „Jesterka” (Jaszczurka) jest wynalazkiem Czechosłowackich inżynierów lat 50. XX wieku. To samobieżne działo przeciwlotnicze opracowane pod koniec 1950 roku, to nic innego jak mocno zmieniony pojazd opancerzony Praga V3S, posiadający napęd na 6 kół i potężny silnik diesla. Produkowana była w dwóch wariantach: z podwójnym działkiem przeciwlotniczym 30 mm montowanym na tylnej części pojazdu (+ 800 sztuk amunicji), lub w wersji transportowej – W Czechosłowacji znana jako Praga PLDvK vz. 53/59 – „Ještěrka” – pojazd opancerzony do transportu piechoty i materiałów, które przewożone były w tylnej części wozu (w miejscu zdemontowanego działa, które wciąż można było zainstalować w razie potrzeby). PLDvK to skrót od „Protiletadlový dvojkanón”, czyli po prostu działo przeciwlotnicze.

Samobieżne podwójne działo przeciwlotnicze vz. 53/59 produkowano w latach 1959 – 1978 w zakładach Praga Letňany (podwozie), w Zakładach Rewolucji Październikowej Vsetín (broń) oraz w Zakładach KJ Vorošilova Dubnica (montaż). Podwójne działo umieszczone jest na pancernym podwoziu (6 × 6) samochodu Praga V3S, konstrukcyjnie opartym na holowanym podwójnym działku przeciwlotniczym vz. 53.

Pojazd ten, mimo przestarzałej konstrukcji i sporej konkurencji w swoim segmencie, wciąż rozpatrywany jest jako skuteczna broń przeciwlotnicza, czego najlepszym przykładem była wielka „reaktywacja” Jesterki podczas konfliktu w Jugosławi. PLDvK pozostaje w ciągłej służbie armii Czech, Egiptu, Libii, Słowacji i byłej Jugosławii. Gdy Czechosłowacja próbowała importować z ZSRR podobny pojazd produkcji radzieckiej ZSU-57-2, po przeanalizowaniu jego konstrukcji i możliwości, odmówiła dalszych zamówień, ponieważ osiągi i parametry obu wozów były bardzo porównywalne. W całym okresie produkcji powstało około 330 egzemplarzy „Jesterki”.

Szybkostrzelne działo było zamontowane na opancerzonym podwoziu samochodu terenowego Praga V3S 6 x 6, działo wzór 53/59 było zmodernizowaną wersją podwójnego działka szybkostrzelnego wzór 53, będącego z kolei rozwinięciem konstrukcji działek przeciwlotniczych zamawianych przez niemiecki Wermacht w czasach II Wojny Światowej. Oprócz armii czechosłowackiej działo było użytkowane przez armie Jugosławii, Iraku i Libii.

W latach 1991 – 1995 “Jaszczurki” brały czynny udział w wojnie na Bałkanach. W latach 2003 – 2005 armia czeska wycofała je całkowicie ze służby.

Samobieżne działo przeciwlotnicze M53/59 Praga “Jesterka”

Poligon Winów – Opole, zlot pojazdów militarnych TARCZA 2019

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

Państwo: Czechosłowacja
Obsługa: pięciu żołnierzy (dowódcza, celowniczy, kierowca, 2 ładowniczych)
Podwozie: Praga V3S (6×6)
Masa bojowa: 10,3 t
Waga działka: 1750 kg
Typ działka: zmodernizowane wzór 53
Długość: 6 920 mm
Szerokość: 2 345 mm
Wysokość: 2 950 mm
Prześwit: 400 mm
Moc silnika: 81 kW
Przelicznik mocy: 7,8 kW/t
Maksymalna szybkość: 60 km/h
Maksymalna szybkość w terenie: 20 km/h
Maksymalny zasięg: 500 km
Zdolność pokonania progu: 0,7 m
Zdolność brodzenia: 0,8 m
Przednia wysokość: 0,46 m
Maksymalny kąt wejścia: 60 %
Maksymalny kąt boczny: 30 %
Uzbrojenie: 2 × działo 30 mm
Ilość amunicji: 800 pocisków (400 podajnik + 400, zapas w 10 pojemnikach po 40 pocisków)
Szybkostrzelność maksymalna: praktyczna 400-500 pocisków/min
Szybkostrzelność praktyczna: 150 pocisków/min
Prędkość początkowa pocisku: 1 000 m/s

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Śląska Fundacja Pasjonatów Techniki Militarnej “Garnizon Górnośląski”
II Tarnogórski Piknik Militarny 2021
Park Wodny, Tarnowskie Góry