7,62 mm karabinek-granatnik wz. 1960/70

Zdjęcia – Dawid Kalka
Muzeum Techniki Wojskowej GRYF
ul. ppłk. Ryszarda Lubowiedzkiego 2
84-242 Dąbrówka

Opis konstrukcji

7,62 mm karabinek-granatnik wz. 1960 (w skrócie kbk-g wz. 1960), to zmodyfikowany 7,62 mm karabinek AK, został przystosowany przez polskich konstruktorów do wystrzeliwania granatków nasadkowych. Został on opracowany w końcu lat pięćdziesiątych XX wieku, a dana modyfikacja broni palnej polegała na zmianie konstrukcji komory gazowej – poprzez dodanie zaworu gazowego, wyposażeniu prowadnicy mechanizmu powrotnego w zatrzask oraz uzupełnieniu składu zestawu indywidualnego o akcesoria niezbędne do miotania granatów – nasadkę, która jest nakręcana na wylot lufy, krótki magazynek, który mieści 10 nabojów miotających, gumowy amortyzator odrzutu, który jest zakładany na stopkę kolby i dodatkowy celownik granatnikowy. Zespołem opracowującym broń, kierowali – Leon Chodkiewicz oraz Stanisław Dwojak

Granaty nasadkowe są wystrzeliwane z użyciem 7,62 mm uniwersalnych nabojów miotających UNM wz. 1943/60, które posiadają nieco mocniejszy ładunek miotający, niż naboje ślepe wz. 43. W latach siedemdziesiątych XX wieku wprowadzono nowy celownik wz. 70 (CN-70), który mocowany jest za pomocą specjalnych obejm sprężystych do podstawy muszki broni, następnie określony jako 7,62 mm karabinek-granatnik wz. 1960/70 (w skrócie kbk-g wz. 1960/70).

Ponadto na początku lat siedemdziesiątych XX wieku na bazie karabinka-granatnika wz. 1960/70, powstała wersja broni wz. 1960/72, była przeznaczona dla wojsk powietrzno-desantowych. Wprowadzono do niej szybkoodłączalną kolbę drewnianą, mocowaną do przekonstruowanej tylnej części komory zamkowej oraz dodano brezentowy pokrowiec do przenoszenia broni z odłączoną kolbą (np. przy desantowaniu).

Karabinek-granatnik wz. 1960/70, który jest bronią wsparcia drużyny piechoty, był nieco pionierską konstrukcją wśród rodziny karabinków systemu AK, który posiadał możliwość miotania granatków nasadkowych. Po nim pojawiły się konstrukcje: węgierska i jugosłowiańska, posiadały również podobną możliwość. Karabinki-granatniki wz. 1960/70 zostały następnie zastąpione w uzbrojeniu Wojska Polskiego nowszymi , ale są nadal aktywnie wykorzystywane w procesie szkolenia żołnierzy Wojska Polskiego – Rakietowych oraz Artylerii.

Kbk-g wz. 1960 był także używany przez oddziały Wietkongu oraz członków palestyńskich formacji paramilitarnych.

Opis konstrukcji

Działanie karabinu podczas strzelania typową amunicją 7,62 x 39 mm wz. 43 (regulator gazowy w pozycji „O”), identycznie jak w karabinkach serii AK. Przy strzelaniu granatami nasadkowymi używa się nabojów typu UNM wz. 1943/60 (regulator gazowy w pozycji „Z”). Przy tej pozycji regulatora gazowego mniejsza jest ilość gazów prochowych – działających na tłok gazowy.

Ogólna charakterystyka broni

• Przeznaczenie: do zwalczania siły żywej i pojazdów nieopancerzonych/lekko opancerzonych

• Typ broni: wyspecjalizowana broń strzelecka

• Zasada działania broni: odprowadzanie części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie

• Ryglowanie: poprzez obrót zamka

• Mechanizm spustowy: z przełącznikiem rodzaju ognia do prowadzenia ognia pojedynczego i ciągłego

• Mechanizm zabezpieczający: dźwigniowy bezpiecznik nastawny oraz spust samoczynny

• Zasilanie: magazynek łukowy, wymienny

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Wrocław, Arsenał – Muzeum Militariów

 Podstawowe dane taktyczno-techniczne broni

• Kaliber: 7,62 mm

• Długość broni; 1075 mm

• Długość 415 mm

• Liczba/skok bruzd: 4/420 mm

• Długość linii celowniczej: 660 mm

• Masa broni bez magazynka: 4,3 kg

• Masa magazynka: długiego – 0,35 kg, krótkiego – 0,24 kg

• Masa broni załadowanej z magazynkiem: krótkim (naboje UNM) – 4,54 kg, z magazynkiem długim – 4,65 kg

• Pojemność magazynka: długiego – 30 nabojowego, krótkiego – 10 nabojowego

• Odległość nastaw celownika: 100 – 1000 metrów

• Odległość strzelania podczas strzelania granatów nasadkowych: do 240 metrów

• Prędkość początkowa wystrzelonego pocisku: 715 m/s

• Prędkość początkowa wystrzelonego granatu nasadkowego: PGN-60 – 60 m/s, KGN – 65 m/s, CGN – 90,5 m/s

• Energia początkowa pocisku: 2020 J

• Szybkostrzelność teoretyczna 500 strz./min

• Szybkostrzelność praktyczna: ogniem ciągłym – 100 strz./min., ogniem pojedynczym – 40 strz./min.

• Szybkostrzelność praktyczna: podczas strzelania granatami nasadkowymi 2 strz./min.

Amunicja

• Tym naboju: 7,62 x 39 mm wz. 43

• Rodzaje stosowanych nabojów: pocisk UNM wz. 1943/60, z pociskiem zwykłym z rdzeniem stalowym PS, z pociskiem smugowym T-45, z pociskiem przeciwpancerno-zapalającym BZ oraz ślepy

• Rodzaje stosowanych granatów nasadkowych: F-1N-60, PGN-60, KGN, DGN, CGN

• Masa naboju: 9,65 – 16,40 gram

• Masa pocisku: 7,5 – 7,9 gram

• Masa granatu nasadkowego: 260 – 630 gram

Standardowe wyposażenie broni: paś nośny, wycior, przybornik, torba na magazynki, olejarka, bagnet nożowy typu 6H4, trzy zapasowe magazynki, magazynek krótki, celownik nasadkowy wz. 1970, amortyzator, torba na granaty nasadkowe i wyposażenie

Dodatkowe wyposażenie broni: odrzutnik do strzelania amunicją ślepą

Wersje: kbk-g wz. 1960/72 – wyposażony w odłączaną kolbę oraz pokrowiec, przeznaczony dla wojsk powietrzno-desantowych

Tytuł i sygnatura instrukcji: 7,62 mm karabinki AKM (AKMŁ), AKMS (AKMSN), AK, kbk-g wz. 1960 i kbk-g wz. 1960/72, Uzbr. 2447/86

Producent: Zakłady Metalowe „Łucznik” w Radomiu

Bibliografia

• Zbigniew Gwóźdź. Pallad. „Komandos”. 1997. nr 5(59). s. str. 65-67. ISSN 0867-8669
• Najnowsze uzbrojenie Wojska Polskiego Siły lądowe, Ministerstwo Obrony Narodowej, wydawnictwo Bellona 2018
• Ministerstwo Obrony Narodowej