12,7 mm Wielkokalibrowy Karabin Wyborowy Tor
Broń – 18 Bielski Batalion Powietrznodesantowy, Bielsko-Biała (6. Brygada Powietrznodesantowa)
Pod koniec 1999 roku podjęto decyzję o wprowadzeniu do uzbrojenia Wojska Polskiego wielkokalibrowego karabinu wyborowego. Nowa broń miała powstać w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie. W lutym 2000 roku zatwierdzono założenia taktyczno-techniczne nowego karabinu. Pracami prowadzonymi w OBRSM Tarnów kierował Aleksander Leżucha. Po analizie rozwiązań zastosowanych w istniejących na świecie jednostkach broni tej klasy uznano, że wymagania polskiej armii najlepiej spełni powtarzalny karabin w układzie bullpup. Projektowany karabin otrzymał też roboczą nazwę Wielkokalibrowy Karabin Wyborowy Wilk (WKW Wilk).
Konstrukcja broni
Jeden z dwóch modeli 12,7-mm wkbw WKW (kryptonim Wilk)
Polski wielkokalibrowy karabin wyborowy Tor, kalibru 12,7 mm został opracowany przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie, a konstruktorem prowadzącym był Aleksander Leżucha. Opracowanie pionierskiej Polsce konstrukcji (nigdy wcześniej w kraju nie projektowano i nie budowano broni wyborowej, a broń, która była w Wojsku Polskim eksploatowana pochodziła z „importu”, takie jak SWD). Nowa broń miała być dostosowana do standardowej dla NATO wielkokalibrowej amunicji Browninga 12,7 mm x 99 mm, rozpoczęto w 1999 roku. Ze względu na poważne ograniczenia gabarytów broni, został przyjęty bezkolbowy układ konstrukcyjny, czyli tzw. bull-pup oraz ręczne przeładowanie broni (braku automatyki). Ze względu na silny odrzut spowodowany użytą amunicją, został zastosowany trójkomorowy hamulec wylotowy o dużej sprawności oraz gumową stopkę „kolby”. Znaczna masa broni wymusiła zastosowanie dwójnogu, ale też regulowanej podpory tylnej.
Testowe badania modelu broni o roboczej nazwie WKW (Wielkokalibrowy Karabin Wyborowy) Wilk miały miejsce w 2002 roku, a dopracowanie i dalsze badania broni trwały aż do 2005 roku, kiedy to zostało zamówionych pierwszych testowych 10 egzemplarze karabinów, które zostały wyprodukowane przez Zakłady Mechaniczne „Tarnów”. Do chwili obecnej na stanie jednostek Wojska Polskiego znalazło się łącznie 200 egzemplarzy 12,7 mm wielkokalibrowych karabinów wyborowych Tor, z których część została wyeksportowana do Arabii Saudyjskiej oraz Wietnamu. Ostatnia partia, licząca 30 egzemplarzy została dostarczona pod koniec 2008 roku. W trakcie trwania produkcji broni, poddano ją nieznacznym zmianom, wprowadzając w konstrukcji m.in.: dodatkową szynę montażową, która została umieszczona w przedniej części łoża, która służy do montażu przystawki noktowizyjnej (do strzelania w warunkach nocnych oraz fatalnych warunków atmosferycznych).
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Gostyń, Podrzecze – “Strefa Militarna” 2015 rok
Na bazie wielkokalibrowego karabinu wyborowego Tor obecnie (2018 rok) powstaje jego eksportowy wariant, oznaczony jako Tor-2, który w swojej konstrukcji ma być około 3 kg lżejszy od konstrukcja bazowej.
ZM Tarnów – wyprodukowane karabiny, 2016 rok
W grudniu 2019 wietnamska telewizja wojskowa QPVN ujawniła film przedstawiający użycie wielkokalibrowych karabinów Tor. Tym samym państwo to stało się pierwszym użytkownikiem eksportowym polskiej broni. Pod kątem dalekowschodniego klienta w 2017 roku w ZM Tarnów został opracowany zmodyfikowany model broni określany roboczo Tor Eksport lub Tor 2. Broń charakteryzuje się skróconą lufą i o 3 kg mniejszą masą (standardowy Tor ma masę 17,1 kg). Z kolei 13 czerwca 2022 pojawiło się nagranie wideo z Ukrainy, przedstawiające użycie tych karabinów przez siły zbrojny tego państwa.
Użytkownicy karabinów Tor
Producent broni
-
Zakłady Mechaniczne „Tarnów” S.A.
Tytuł i sygnatura instrukcji
-
Instrukcja zakładowa; 12,7 mm Wielkokalibrowy Karabin Wyborowy. Opis i użytkowanie.
Ogólna charakterystyka broni
Broń – 18 Bielski Batalion Powietrznodesantowy, Bielsko-Biała (6. Brygada Powietrznodesantowa)
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Wyry-Gostyń, “Bitwa Wyrska” 2023 rok
-
Przeznaczenie: do zwalczania sprzętu technicznego na odległościach do 2000 metrów oraz siły żywej na odległościach do 1200 metrów (informacje według instrukcji).
-
Typ broni: indywidualna, wyspecjalizowana broń strzelecka.
-
Zasada działania broni: broń nieautomatyczna, powtarzalna.
-
Ryglowanie: poprzez obrót zamka.
-
Mechanizm Spustowy: dwuoporowy, o regulowanej sile oporu.
-
Mechanizm zabezpieczający: bezpiecznik nastawny dźwigniowy.
-
Zasilanie broni: magazynek pudełkowy, wymienny.
Standardowe wyposażenie broni
-
Celownik optyczny Leipold Mark IV Long Range Tactical 4,5-14 x 50 ER/T M5 Mil. Dot. lub Smith & Bender 5-25 x 56 PMIL LP P4LF MTC, montaż do celownika optycznego, zapasowy magazynek, szelki nośne, podkładki regulacyjne „kolby”, zestaw do czyszczenia, zestaw narzędzi, futerał.
Zastosowana amunicja
-
Typ zastosowanego naboju: 12,7 x 99 mm
-
Rodzaje stosowanych nabojów: z pociskiem „snajperskim” wielofunkcyjnym MP NM 140
-
Masa naboju: 117 g
-
Masa pocisku: 43 g
Podstawowe dane taktyczno-techniczne broni
-
Kaliber broni: 12,7 mm
-
Długość broni: 1350 mm
-
Długość lufy: 880 mm
-
Liczba bruzd: 8
-
Skok bruzd: 381 mm
-
Długość linii celowniczej: brak stałych, mechanicznych przyrządów celowniczych
-
Masa broni niezaładowanej: 17,1 kg
-
Masa broni załadowanej: 17,4 kg
-
Pojemność magazynka pudełkowego: 7 nabojów
-
Prędkość początkowa wystrzelonego pocisku: 890-900 m/s
-
Energia początkowa wystrzelonego pocisku: 17 515 J
-
Szybkostrzelność praktyczna: 7 do 10 strz./min.
Bibliografia
-
Najnowsze uzbrojenie Wojska Polskiego Siły lądowe, Ministerstwo Obrony Narodowej, wydawnictwo Bellona 2018
-
Ministerstwo Obrony Narodowej
-
https://pl.wikipedia.org/wiki/Karabin_Tor
-
https://www.zmt.tarnow.pl/wordpress/item/127-mm-wielkokalibrowy-karabin-wyborowy-tor/