Kołowy wóz dowodzenia szczebla taktycznego BRDM-2 R-5
Warszawa, Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej
Wóz dowodzenia BRDM-2 R-5 zamontowany jest na kołowym podwoziu, opancerzonego samochodu rozpoznawczego BRDM-2. Jest przystosowany do normalnej pracy bojowej, a ponadto zawiera zespół środków łączności, pozwalający na utrzymanie ciągłej łączności radiowej w składzie elementu rozpoznawczego. Ma on możliwość podłączenia dwóch dalekosiężnych telefonicznych linii zewnętrznych lub dwóch punktów wynośnych do zdalnego sterowania środkami radiowymi.
Historia konstrukcji
Operacja Południe 2012
W połowie lat 70.-tych XX wieku, w Polsce dość szybko zdecydowano o potrzebie skonstruowania na bazie kołowego transportera opancerzonego BRDM-2 wozów dowodzenia szczebla taktycznego. Może to świadczyć o braku tak skonfigurowanych wozów w ofercie producenta. Od szczebla batalionu tę funkcję pełniły zdecydowanie większe, ośmiokołowe transportery opancerzone rodziny SKOT w różnych wersjach R. Ostatecznie uznano, że tak zmodyfikowane wozy BRDM-2 w pierwszej kolejności otrzymają dowódcy kompanii rozpoznawczych oraz baterii przeciwpancernych, które były uzbrojone w wyrzutnie samobieżne na wozach BRDM i BRDM-2. Najpierw został zaprojektowany uniwersalny wóz dowodzenia, oznaczony jako BRDM-2R-1, a następnie zostały stworzone dwie uniwersalne wersje, oznaczone jako: BRDM-2R-1A dla pododdziałów artylerii oraz wariant BRDM-2R-5, przeznaczony dla zwiadowców. Przebudowie do wersji dowodzenia poddano nowiutkie transporter, świeżo dostarczone wprost z Związku Radzieckiego. Prace te były realizowane w wyjątkowo szybkim tempie, ponieważ gotowe pojazdy były rejestrowane w służbie średnio po 4-5 miesiącach od ich wyprodukowania w zakładach w Gorkim. Co ciekawe, szybko też zmieniono ich pełną nazwę. Najpierw były oznaczone jako wozy dowódcze BRDM-R5, a już w 1980 roku nazywano je oficjalnie wozami dowódczo-sztabowymi R-5 (natomiast wozy rozpoznania skażeń BRDM-2RS nazywano oficjalnie samochodami opancerzonymi).
Wóz dowodzenia R-5 dysponował radiostacją pokładową R-130, współpracującą za pośrednictwem sprzęgacza antenowego SA-130-5 i filtra F-130 z ramową, quasimagnetyczną anteną, zamontowaną wzdłuż lewej burty. Oprócz tego w wozie znajdowała się typowa radiostacja pokładowa UKF R-123M, odbiornik radiowy R-323 z układem dopasowania UD-323-5 oraz (nie we wszystkich wozach) odbiornik częstotliwości lotniczych T-870M lub modelu R-871 z charakterystyczną mieczową anteną, zamontowaną na prawej burcie, na wysokości przedziału napędowego. Zasięg prowadzonej łączności krótkofalowej wynosił nawet 120 kilometrów, a typu UKF do 40 kilometrów. Dodatkowe wyposażenie stanowił tutaj magnetofon ZK-257 i telefon typu TA-57. Wozy dowódcze R-5 wykorzystywane były przez dowódców pułkowych kompanii zwiadu i dywizyjnych batalionów rozpoznawczych.
Natomiast wóz dowodzenia R-1A dysponował w swoim wyposażeniu: dwiema radiostacjami pokładowymi R-123Z i jedną R-107. Ta pierwsza zapewniała łączność na postoju wozu na odległość do 40 kilometrów z użyciem teleskopowego, pneumatycznego masztu i o połowę mniejszą podczas ruchu wozu, z wykorzystaniem anten prętowych o długości 4000 mm. Zasięg przenośnej radiostacji UKF typu R-107 wynosił maksymalnie 5000 metrów. Pojazdy tego typu były przeznaczone dla dowódców baterii i plutonów przeciwpancernych, które były uzbrojone w samobieżne wyrzutnie przeciwpancernych pocisków kierowanych typu 9M133 i 9M148 (wcześniej używali oni nieznacznie zmodernizowanych węgierskich kołowych transporterów FUG).
Wyposażenie
Autor – zdjęcia: Dawid Kalka
Warszawa, Czerniaków – Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej
-
Radiostacja pokładowa KF R–130 z anteną qasimagnetyczną, do utrzymania łączności z przełożonym
-
radiostacja UKF R–123M do utrzymania łączności z podwładnymi
-
Odbiornik radiowy UKF R–323 do nasłuchu w sieci radiowej współdziałania
-
Odbiornik radiowy UKF lotniczy R–870M do nasłuchu w sieci radiowej lotnictwa rozpoznawczego, dla odbioru poleceń i danych dodatkowych do rozpoznania
Bibliografia
-
Jerzy Kajetanowicz, Prace nad rozwojem sprzętu pancernego w Polsce – przegląd lat 1955-1990, Czasopismo Poligon Nr. 5/2010, Magnum-X
-
Tomasz Szulc, Kołowy opancerzony pojazd rozpoznawczy BRDM-2 część 1, Czasopismo Historia Wojsko i Technika Nr. 2/2024, ZBiAM, Warszawa
-
Tomasz Szulc, Kołowy opancerzony pojazd rozpoznawczy BRDM-2 część 2, Czasopismo Historia Wojsko i Technika Nr. 3/2024, ZBiAM, Warszawa
-
Janusz Magnuski, Wozy Bojowe LWP 1943-1983, Ministerstwo Obrony Narodowej Wydanie I, Warszawa 1984 rok
-
Tomasz Szczerbicki, Pojazdy Ludowego Wojska Polskiego, Wydawnictwo VESPER Wydanie 1, Poznań, 2014 rok
-
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%A0%D0%94%D0%9C-2
-
https://commons.wikimedia.org/wiki/BRDM-2
-
https://pl.wikipedia.org/wiki/BRDM-2
-
https://tanks-encyclopedia.com/coldwar/ussr
-
https://tank-afv.com/coldwar/ussr/BRDM-2.php
-
https://www.valka.cz/SOV-BRDM-2-pruzkumne-vozidlo-t84157