BPzV Svatava

Bojowy wóz rozpoznawczy BPvZ

Pojazd wprowadzony do uzbrojenia w połowie lat 80. XX wieku. Znajduje się także na uzbrojeniu Wojska Polskiego pod oznaczeniem BWR-1S.

Historia konstrukcji

Na początku lat 80. pododdziały rozpoznawcze Czechosłowackiej Armii Ludowej były wyposażone w węgierskie opancerzone samochody rozpoznawcze FUG. Miały one czechosłowackie oznaczenie OT-65. Były to pojazdy wyposażone wyłącznie w optyczne przyrządy obserwacyjne i nie były już w stanie skutecznie rozpoznawać terenu przed jednostkami pancernymi i zmechanizowanymi. Najprostszym rozwiązaniem byłoby przyjęcie do uzbrojenia radzieckiego bojowego wozu rozpoznawczego BRM-1. Jednak pojazd ten nie był dopuszczony do eksportu (pierwsze zgody wydano w drugiej połowie lat 80.). Dlatego w 1984 roku Sztab Generalny CzAL wydał polecenie rozpoczęcia projektowania czechosłowackiego bwr opartego na konstrukcji bojowy wóz piechoty BMP-1 produkowanego w Czechosłowacji od 1971 roku. Projekt nowego wozu bojowego powstał w instytucie naukowo-badawczym VU-010 Doksy i Konštrukta Trenczyn. Prace badawcze miały kryptonim Svatawa. W 1986 roku rozpoczęto testy prototypu. W 1987 po przejściu prób wojskowych nowy pojazd został przyjęty do uzbrojenia CzAL pod oznaczeniem BPzV (Bojové Průzkumné Vozidlo).

Seryjne BPzV weszły do uzbrojenia Czechosłowackiej Armii Ludowej pod koniec lat 80. Po podziale w 1992 roku Czechosłowacji na Czechy i Słowację wszystkie BPzV przypadły Armii Czeskiej. W tym samym roku zakończono produkcję tego wozu (według niektórych źródeł produkcję zakończono w 1993 roku). Czeskie wozy (120 lub 129 egzemplarzy) służą w batalionach rozpoznawczych brygad zmechanizowanych i brygady szybkiego reagowania. W latach 90. miały je zastąpić opracowane w ramach programu Vyšehrad BWR-y na podwoziu BMP-2, ale realizację tego programu przerwano po wybudowaniu w 1990 roku prototypu.

W 2017 roku zlecono remont połączony z kompleksową modernizacją wyposażenia 2 polskich BWR-1S, według wzoru opracowanego przez Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne wraz z Wojskowymi Zakładami Łączności Nr 2. Modernizacja doprowadza pojazdy do wymogów współczesnego pola walki i obejmuje m.in. wymianę stacji radiolokacyjnej na amerykańską Hawk (V)2E, wymianę dalmierza laserowego na głowicę optoelektroniczną ZIG-T-2R firmy Etronika, wyposażoną w termowizor, dwie kamery TV i dalmierz laserowy, a także wymianę radiostacji, telefonu wewnętrznego, systemu nawigacji, przyrządów obserwacyjnych i dodanie systemu samoosłony SSP-1N Obra-3.

Opis konstrukcji technicznej

BPzV jest pływającym opancerzonym, gąsienicowym wozem bojowym, wyposażonym w specjalistyczne środki przeznaczone do prowadzenia rozpoznania. Załogę BPzV tworzy dowódca, działonowy-operator, kierowca, zwiadowca-operator aparatury nawigacyjnej, zwiadowca-operator stacji radiolokacyjnej i zwiadowca-łącznościowiec. Kierowca i dowódca zajmują miejsce w przedziale kierowania (jeden za drugim), działonowy-operator w wieży, a zwiadowcy w tylnej części pojazdu. Kadłub BPzV tworzy sztywną skrzynię zespawaną ze stalowych blach o grubości 6-19 mm. Część przednią tworzą dwie pochylone płyty pancerne odporne na ostrzał pociskami kalibru 12,7 mm. Boczne płyty pancerza chronią przed ostrzałem pociskami kalibru 7,62 mm i odłamkami.

W przedniej części kadłuba znajdują się przedziały kierowania i napędowy z silnikiem UTD-20. W środkowej przedział bojowy z wieżą, a w tylnej przedział desantu. W przedziale napędowym umieszczony jest silnik i układ przeniesienia mocy. Napęd PBzV stanowi 6-cylindrowy, czterosuwowy, wysokoprężny, niedoładowany, chłodzony cieczą silnik UTD-20. Jest on zbudowany w układzie V i ma pojemność 15 800 cm³. Moc przy 2600 obr/min wynosi 300 KM. Moc z silnika na koła napędowe jest przenoszona przy pomocy sterowanego mechanicznie i hydraulicznie mechanicznego układu przeniesienia mocy. Mechanizm przenoszenia mocy umożliwia ruch wozu do tyłu, hamowanie oraz skręcanie. Skrzynia biegów pięciobiegowa (pięć biegów do przodu + wsteczny). Łączny zapas paliwa wynosi 645 dm³.

BPzV posiada zawieszenie niezależne na wałkach skrętnych. Każde z 12 kół jezdnych jest połączone za pomocą wahacza z wałkiem skrętnym. Wahacze pierwszej, drugiej i ostatniej pary kół nośnych są dodatkowo zamocowane do teleskopowych amortyzatorów hydraulicznych dwustronnego działania. Napęd z silnika jest przekazywany na znajdujące się w przedniej części pojazdu koła napędowe. Z tyłu pojazdu znajdują się koła napinające. Pojazd posiada dwie gąsienice, każda składa się z 84 ogniw. W przedziale kierowania stanowiska mają kierowca i dowódca. Kierowca obserwuje teren przed wozem za pomocą czterech peryskopów TNPO-170A umieszczonych wokół włazu i zapewniających obserwację w sektorze 197°. Środkowy peryskop może być zamieniony na peryskop podnoszony TNPO-350B zapewniający obserwację przy podniesionym falochronie, lub peryskop nocny TWNE-1PA (lub TWNO-2) o polu widzenia 35° zapewniający obserwację na odległość 60-100 m. Użycie peryskopu nocnego wymaga oświetlenia terenu przed BWR reflektorem podczerwieni PG-125.

Dowódca dysponuje typowym dla BMP-1 przyrządem obserwacyjnym TKN-3B oraz dwoma peryskopami TNPO-170A. Tor nocny przyrządu TKN-3B wymaga podświetlania obserwowanych obiektów reflektorem podczerwieni. BPzV posiada typowy reflektor OU-3GA2 uzupełniony o zamocowany po lewej stronie czechosłowacki dalmierz laserowy. Dalmierz jest połączony z TKN-3B cięgłem dzięki czemu osie optyczne wszystkich przyrządów są równoległe. Dalmierz umożliwia pomiar odległości do 5 000 m, z dokładnością do 10 m.

W środkowej części pojazdu znajduje się przedział bojowy z wieżą obrotową. Wieża pancerna ma kształt stożka ściętego. W wieży znajduje się zasadnicze uzbrojenie wozu: 73-mm armata 2A28 Grom i sprzężony z nią karabin maszynowy PKT. Nad lufą armaty znajduje się wyrzutnia 9S415 pocisków 9M14M Malutka. Uzbrojenie nie jest stabilizowane. Z tyłu wieży zamocowany jest blok sześciu wyrzutni granatów dymnych 902W Tucza.

Armata 2A28 jest ładowana przy pomocy automatu ładowania. Zapas amunicji to 76 naboi (40 w karuzeli automatu, pozostałe 36 w przedziale desantowym). Stosowane są naboje PG-15W (przeciwpancerne) i OG-15W (odłamkowe). Zapas amunicji go km PKT wynosi 3500 sztuk. Dodatkowo w wozie przewożone jest 7 ppk 9M14 Malutka. Wozy czeskie są poza tym uzbrojone w cztery jednorazowe granatniki przeciwpancerne RPG-75. Do celowania służy działonowemu dzienno-nocny celownik 1PN22M2, a obserwację poza polem widzenia celownika zapewniają peryskopy TNPO-170A.

Na zewnątrz wieży znajdują się uchwyty umożliwiające zamocowanie radiolokatora obserwacji pola walki PSNR-5K i pasywnego, nocnego przyrządu obserwacyjnego NNP-21. Radiolokacyjna stacja obserwacji pola walki PSNR-5K (1RL-133-I) umożliwia obserwację pojazdów o prędkości 2-110 km/h z odległości do 15 km i grup żołnierzy z odległości do 6 km. Nocny przyrząd obserwacyjny NNP-21 umożliwia obserwacje na odległość do 1000 m przy oświetleniu 3-5 x 10-3 luksów, a także pomiar współrzędnych kątowych, azymutu i szacunkowy pomiar odległości (na podstawie rozmiaru celu). W przedziale tylnym miejsca zajmują zwiadowca-operator aparatury nawigacyjnej, zwiadowca-operator stacji radiolokacyjnej i zwiadowca-łącznościowiec. Mogą oni obserwować teren z tyłu i boków wozu przy pomocy sześciu peryskopów TNPO-170A zamocowanych w stropie przedziału (dwa przy stanowisku każdego zwiadowcy). Ponadto po jednym peryskopie tego samego typu umieszczono w każdych drzwiach. W razie potrzeby mogą oni prowadzić ogień z broni osobistej przez otwory strzeleckie (po jednym w każdej burcie i w lewych drzwiach).

Zwiadowca-operator aparatury nawigacyjnej obsługuje aparaturę nawigacyjną TNA-3 systemu Kwadrat-1. Jego stanowisko w lewej przedniej części przedziału desantowego. Za nim swoje stanowisko ma operator radaru PSNR-5K. Po prawej stronie znajduje się stanowisko łącznościowca obsługującego radiostacje R-130MT (lub R-134) i R-123M (lub R-173) Radiostacja krótkofalowa R-130MT posiada zasięg maksymalny podczas ruchu pojazdu 50 km. W czasie postoju dzięki rozstawieniu teleskopowego masztu zasięg można zwiększyć do 350 km. R-123M jest standardowym środkiem łączności pomiędzy pojazdami pancernymi i ma zasięg 20-40 km. W skład wyposażenia rozpoznawczego wchodzą także urządzenia przenośne przewożone wewnątrz wozu. Są to między innymi radiotechniczne urządzenie rozpoznania środków radiolokacyjnych ERRS-1 lub czeskie MRP-4/4M, lornetka termowizyjna, wykrywacz min W4P, przyrząd rozpoznania skażeń chemicznych CHP-71 (lub nowy CH-90), przyrząd rozpoznania skażeń promieniotwórczych IT-65A (lub nowy DP-86).

Producent

  • Czechosłowacja, Słowacja – ZTS Dubnica

Ogólna charakterystyka

  • Przeznaczenie: prowadzenie rozpoznania na szczeblu związku taktycznego w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem.

  • Uzbrojenie wozu: 73 mm armata o gładkim przewodzie lufy typu 2A28 „Grom”, sprzężony z nim 7,62 mm karabin maszynowy w wersji czołgowej PKT, wyrzutnia przeciwpancernych pocisków kierowanych 9M14M „Malutka”, 6 wyrzutni granatów dymnych 902 W „Tucza”.

  • Zasilanie: armata – automatem ładowania, karabin maszynowy – taśmowe, metalowe z skrzynki amunicyjnej o pojemności 2000 naboi, wyrzutnia przeciwpancernych pocisków kierowanych – ręcznie.

  • Naprowadzanie uzbrojenia w płaszczyznach: poziomej i pionowej – elektrycznie, bez stabilizacji.

  • Zastosowane podwozie: gąsienicowe, złożone z 6 par pojedynczych kół nożnych, zawieszonych na wałkach skrętnych, przy pary rolek podtrzymujących górny bieg gąsienicy, koła napinające z tyłu kadłuba, koła napędowe z przodu kadłuba.

  • Układ napędowy: zastosowany silnik wysokoprężny UTD-20, sześciocylindrowy.

  • Układ przeniesienia mocy: sprzęgło suche, wielotarczowe, mechaniczna skrzynia biegów – 5 biegów jazdy do przodu, 1 bieg wsteczny, dwustopniowe planetarne mechanizmy skrętu, jednostopniowe planetarne przekładnie boczne.

  • Zastosowany celownik: dzienno-nocny 1PN22M1.

  • Wyposażenie specjalistyczne: stacja radiolokacyjna obserwacji pola walki PSNR-5K, pasywny nocny przyrząd obserwacyjny NNP-21, przyrząd rozpoznania radiotechnicznego ERRS-1, dalmierz laserowy, aparatura nawigacyjna typu TNA-3, przyrządy rozpoznania skażeń chemicznych i promieniotwórczych, urządzenia grzewczo-wentylacyjne, urządzenie filtrowentylacyjne, zastosowane radiostacje R-130MT oraz R-123M, zastosowana przenośna radiostacja R-148, zastosowano telefon wewnętrzny R-124, termiczna aparatura dymotwórcza.

Vojenské Historické Múzeum, Piešťany, Słowacja

Autor: Dawid Kalka

Zastosowana amunicja

  • Do działa – typ naboju: zespolony, z metalową łuską, nabój z głowica kumulacyjną typu PG-15W oraz nabój odłamkowo-burzący OG-15W.

  • Rodzaje stosowanych pocisków: pocisk z głowicą kumulacyjną z dodatkowym napędem rakietowym PG-9, pocisk odłamkowo-burzący OG-9.

  • Masa naboju: w zależności od wersji 3,5-4,6 kg

  • Masa pocisku z głowicą kumulacyjną: 2,6 kg

  • Zapas przewożonej amunicji do działa: 76 nabojów

  • Przeciwpancerne pociski kierowane: naprowadzane ręcznie

  • Zasięg przeciwpancernych pocisków kierowanych: 500 – 3000 m

  • Zapas przewożonych przeciwpancernych pocisków kierowanych: 7 sztuk

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

  • Wymiary konstrukcji:

  • Długość – 6735 mm

  • Szerokość – 3135 mm

  • Wysokość – 2068 mm

  • Masa bojowa: 13 800 kg

  • Kąty ostrzału: w płaszczyźnie pionowej – od -5 stopni do +30 stopni, w płaszczyźnie poziomej – 360 stopni

  • Prędkość początkowa (maksymalna) wystrzelonego pocisku kumulacyjnego: 400 m/s (665 m/s)

  • Prędkość początkowa wystrzelonego pocisku odłamkowo-burzącego: 290 m/s

  • Maksymalna donośność strzału pociskiem odłamkowo-burzącym: do 4 500 m

  • Odległość strzału bezwzględnego pociskiem kumulacyjnym: 765 m

  • Szybkostrzelność praktyczna działa: 8-10 strz./min.

  • Obsługa wozu: 6 żołnierzy

  • Moc zastosowanego silnika: 221 kW (300 KM)

  • Pojemność zbiorników paliwa: 645 dm3

  • Prędkosć maksymalna wozu: jazdy do 65 km/h, pływania do 7 km/h

  • Maksymalny zasięg jazdy: do 750 km

  • Zdolność pokonywania przeszkód terenowych:

  • Rowy o szerokości do – 2 500 mm

  • Ścianki o wysokości do – 700 mm

  • Brody o głębokości do – zdolność pływania

  • Wzniesienia o nachyleniu do – 35 stopni

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Bibliografia

  1. Juliusz S. Tym, Andrzej Kiński, Bojowe Wozy Rozpoznawcze BWR-1S/BPzV cz.II, Nowa Technika Wojskowa 2/01