100 mm Armata polowa vz.53

Historia konstrukcji

100 mm armata polowa vz.53 był uniwersalnym działem polowym i przeciwpancernym zaprojektowanym i wyprodukowanym dla armii czechosłowackiej w latach 50.-tych XX wieku.
Kiedy Czechosłowacja została utworzona wraz z rozpadem Austro-Węgier po I wojnie światowej, odziedziczyła duży i sprawny przemysł zbrojeniowy. Umożliwiło to nowemu państwu zarówno projektowanie, jak i produkcję własnej broni na użytek krajowy i na eksport. Po II wojnie światowej to doświadczenie projektowe i produkcyjne pozwoliło Czechosłowacji nie tylko na produkowanie radzieckich projektów na licencji, ale także na produkcję sprzętu na własny użytek i na eksport do sojuszników z Układu Warszawskiego. Konsekwencją jej członkostwa w Układzie Warszawskim było to, że produkowany przez nią sprzęt wojskowy wykorzystywał amunicję kalibru sowieckiego.

Nowa broń powinna znaleźć się w arsenale artylerii armii czechosłowackiej, aby zastąpić broń vz.18N. Problemy z m.in.: unifikacją amunicji doprowadziły w 1950 roku do wstrzymania przygotowań do uruchomienia produkcji seryjnej. Po przezwyciężeniu problemu produkcyjnego i ostatecznie sprzedano całość i pierwsze armaty trafiły do pułków i brygad przeciwpancernych od 1953 roku. Armaty vz.53 w Czechosłowacji były używane do początku lat dziewięćdziesiątych.

Bardzo podobna standaryzacja była prowadzona przez członków należących do NATO, ale z własnym kalibrem dział i standaryzacji stosowanej amunicji.

Vojenské Historické Múzeum, Piešťany, Słowacja

Projekt i rozwój vz.53 rozpoczęto w 1948 roku w zakładach Škoda w Pilźnie pod firmowym oznaczeniem A20. Problemy z konstrukcją amunicji doprowadziły do zaprzestania produkcji w 1950 roku. Dopiero w 1953 roku problemy zostały rozwiązane i wznowiono rozwój z oznaczeniem vz.53. Vz.53 został zaprojektowany do pełnienia tych samych funkcji co radzieckie działo polowe 100 mm M1944 (BS-3) i używał tej samej amunicji. Jego osiągi były podobne do osiągów M1944, ale ponieważ był to unikalny projekt, miał inne wymiary. Do walk nocnych mógł być wyposażony w celownik noktowizyjny na podczerwień.

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

• Typ broni: uniwersalna armata polowa/armata przeciwpancerna
• Kraj powstania: Czechosłowacka Republika Ludowa
• Zakład KJVorošilova, Dubnica nad Váhom
• W służbie: od 1956 roku
• Projektant: Škoda
• Użytkownicy: Czechosłowacja, po 1991 roku Łotwa
• Produkcja seryjna: lata 1956-1960
• Wyprodukowano: 600 egzemplarzy
• Masa działa w położeniu bojowym: 3 400 kg
• Długość działa: 8 500 mm (wraz z hamulcem wylotowym)
• Długość lufy: 6 400 mm (wraz z hamulcem wylotowym)
• Szerokość: 2 170 mm
• Wysokość: 1 600 mm (tarcza pancerna)
• Załoga działa: 7 żołnierzy + kierowca
• Amunicja scalona: 100 mm x 695 mm R
• Kaliber lufy: 100 mm
• Zamek działa: klinowy, pionowy – półautomatyczny
• Zakres elewacji w pionie: od -6 stopni do +42 stopni
• Zakres azymutu w poziomie: 60 stopni
• Szybkostrzelność praktyczna: do 10 strz./min.
• Prędkość wylotowa pocisku przeciwpancernego: do 1000 m/s, pocisku HE do 900 m/s
  Maksymalny zasięg strzelania amunicją HE: 20 500 m

Bibliografia

1. https://www.armedconflicts.com/topic/view/676/CZK-vz-53-100mm-protitankovy-kanon
2. https://en.wikipedia.org/wiki/100_mm_vz._53