AK-230 – podwójnie sprzężona automatyczna uniwersalna armata morska kalibru 30 mm, opracowana w ZSRR pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. Była to jedna z najpopularniejszych armat tej klasy na świecie.
Powstanie i rozwój
Była to pierwsza w pełni automatyczna armata okrętowa w ZSRR. Jej projektowanie, pod oznaczeniem KŁ-302, rozpoczęło się na podstawie postanowienia Rady Ministrów z 1956. Za rozwój podstawy i wieży odpowiadało biuro OKB-43, a części artyleryjskiej – OKB-16 (konstruktorzy A. Nudelman i W. Niemenow). Samo działko oznaczone było NN-30, od inicjałów konstruktorów (ozn. fabryczne 291P). Prototyp skonstruowano w 1957, a po dopracowaniu konstrukcji, armaty produkowano w zakładzie nr 535 w Tule od 1959 do 1984. Po próbach państwowych w latach 1960-1961 na kutrze rakietowym projektu 205 (Osa) nr „401”, armata KŁ-302 została oficjalnie przyjęta na uzbrojenie postanowieniem z 24 sierpnia 1962, jako kompleks AK-630-MR-104, ze stacją radiolokacyjną kierowania ogniem MR-104 Ryś.
Podstawowy sposób naprowadzania na cel opiera się na wykorzystaniu radaru artyleryjskiego. Armata zasilana jest z bębna z amunicją znajdującego się pod pokładem. Produkowana była w ZSRR (ok. 1450 sztuk) i Chinach (ok. 300 sztuk). Dzięki małym rozmiarom używana była na bardzo wielu typach małych okrętów bojowych i okrętów pomocniczych produkcji państw dawnego bloku socjalistycznego jako główne uzbrojenie, rzadziej na większych okrętach bojowych jako broń przeciwlotnicza (proj. 68bis, proj.57A). Jej następcą stała się armata AK-630.
Używana była na wielu polskich okrętach (do 110 sztuk armat: na kutrach rakietowych projektu 205, kutrach torpedowych proj. 664, okrętach desantowych proj. 770, 771, 776, okrętach patrolowych i ścigaczach okrętów podwodnych projektów 912 i 912M, okrętach szkolnych proj. 888), obecnie już tylko na ORP „Wodnik”.
Zestaw składa się z bezzałogowej, sterowanej zdalnie wieży z dwiema armatami przeciwlotniczymi NN-30. NN-30 jest chłodzonym płynem działkiem rewolwerowym z bębnem o czterech komorach nabojowych zasilanym z taśmy. Automatyka broni oparta jest na krótkim odrzucie lufy, a odpalanie jest elektryczne.
Dopuszczalne jest strzelanie seriami do 100 wystrzałów na lufę, po czym powinno nastąpić 15-20 minutowe chłodzenie. W warunkach bojowych dopuszcza się skrócenie przerw do 15-20 s, ale może to doprowadzić do rozkalibrowania lufy i konieczności remontu dział oraz pogarsza celność.
W skład jednostki ognia wchodzą naboje z pociskami odłamkowo-burząco-zapalającymi OF-83, burzącymi F-83 i przeciwpancerno-smugowymi Br-83. Stosowano zapalniki uderzeniowe z opóźnieniem MG-30 i MG-31 i denne bezwładnościowe MD-30. Pociski miały samolikwidator uruchamiający się po 11-20 s. Masa ładunku miotającego wynosi 0,19 kg.
Wersje
- AK-230 typu A – zasilanie 220 V DC
- AK-230 typu B – zasilanie 380 V AC
- AK-230M – wykonanie małomagnetyczne dla trałowców, przyjęta na uzbrojenie w 1963 (zasilanie 380 V).
- Type 69 – wersja chińska o masie całkowitej 3600 kg.
Dane
- kaliber: 30 mm
- liczba luf: 2
- długość lufy: 65 kalibrów (L/65)
- prędkość początkowa pocisku: 1050 m/s
- odrzut lufy: 92 mm
- kąt podniesienia luf: od -12° do +87°
- prędkość obrotu wieży: 70°/s
- prędkość podnoszenia luf: 55°/s
- masa wieży: 1905 kg
- obsługa: 2 osoby
- donośność maksymalna: 6500 m do celów nawodnych (bez samolikwidatora), 4000 m do powietrznych
- donośność praktyczna 4738 m
- szybkostrzelność:
- teoretyczna: 2×1050 strzałów/min
- praktyczna: 2×200–240 strzałów/min
- amunicja: naboje 30x210B typu BR-83 i OF-83D w taśmie o pojemności 2×500 szt.
- zasada działania automatyki działa: krótki odrzut lufy
- zasilanie: 220 V DC lub 380 V, 50 Hz, 26 V DC, 115 V, 400 Hz
- chłodzenie luf: cieczą
- systemy kierowania (poza wieżą): radar MR-104 Ryś albo MR-103 Bars, celownik optyczny Kołonka oraz dodatkowo konsola ręcznego sterowania.
Egzemplarz z Muzeum Wojska Polskiego. Fot. Dawid Kalka
AK-630 - radziecka morska armata systemu CIWS. W pełni zautomatyzowane sześciolufowe szybkostrzelne działko kalibru 30 mm zbudowane w oparciu o Czytaj dalej...
AK-726 - radziecka podwójnie sprzężona uniwersalna armata morska kalibru 76,2 mm, stosowana na licznych okrętach od lat 60. XX wieku, głównie radzieckich. Historia Prace nad nowym Czytaj dalej...
Armata morska Bofors wz. 36 kalibru 105 mm była podstawowym uzbrojeniem artyleryjskim okrętów podwodnych ORP "Sęp" i "Orzeł". Armata umieszczona była przed kioskiem w zamkniętej obudowie. Czytaj dalej...
Uniwersalna armata morska ZU-23-2M Wróbel ZU-23-2M Wróbel to podwójnie sprzężona uniwersalna armata morska kalibru 23 mm, opracowana w Polsce w Czytaj dalej...
