155 mm holowana haubica polowa Model 50

155 mm holowana haubica polowa Model 50

Czechy, Lesany – Muzeum Techniki Wojskowej

Haubica polowa, holowana typu 155 mm Model 50, zwana także pod oznaczeniem OB-155-50 BF, jest francuską haubicą holowaną kalibru 155 mm standardu NATO, która weszła do służby w Francuskiej Armii w 1952 roku. Jest to pierwszy projekt artylerii holowanej francuskiego projektu powstałej po zakończeniu II Wojny Światowej, produkowana seryjnie zarówno we Francji (980 egzemplarzy dla armii francuskiej i z przeznaczeniem na eksport), jak i około 170 egzemplarzy, które zbudowano na licencji w Szwecji dla jej armii. Model 50 został zastąpiony we Francji przez działa typu TR F1 z 1989 roku. 155 mm Haubice Model 50 były wyposażone przez artyleryjskie jednostki rezerwowe do połowy lat 90.-tych XX wieku.

Historia konstrukcji

Haubica polowa 155 mm Model 50z  6. Pułku Artylerii Morskiej w Dżibuti, 1979 rok

W marcu 1945 roku rozpoczęto pierwsze prace koncepcyjne nad nową, francuską haubicą holowaną kalibru 155 mm, która miała zastąpić amerykańskie haubice polowe typu M1 tego samego kalibru. Celem jest zwiększenie zasięgu oddania skutecznego strzału do 17 700 metrów zamiast maksymalnych 15 000 metrów amerykańskich polowej haubicy holowanej M1. Rozwój został przeprowadzony przez Arsenał w Bourges w stosunkowo krótkim czasie, a haubica została przyjęta do rozpoczęcia produkcji w 1950 roku. Zaś pierwsze haubice tego typu zostały przyjęte na uzbrojenie francuskich jednostek artyleryjskich w 1952 roku.

W 1950 roku Lorraine-Dietrich zrealizował projekt działa samobieżnego na bazie gąsienicowego podwozia z czołgu średniego Lorraine i modelu zmodyfikowanej haubicy polowej BF-50 kalibru 155 mm pod nazwą „Samobieżny Lorraine 155 mm”. Zostały zbudowane dwa egzemplarze prototypowe, to jego dalszy rozwój został wstrzymany w tym samym czasie, w którym porzucono także projekt nowego francuskiego czołgu średniego Lorraine.

Pomysł podchwycili Izraelczycy, instalując haubicę Model-50 na mocno zmodyfikowanym podwoziu czołgu średniego M4 Sherman (różnych wariantów, wraz z zawieszeniem), a tak oznaczony pojazd nosił oznaczenie M50.

Masową produkcję zapewniały zakłady Arsenał Bourges, w których od 1952 roku wyprodukował łącznie 980 egzemplarzy holowanych haubic Model 50.

W latach 1955-1958 wyprodukowano łącznie około 100 egzemplarzy (inne dane mówią o 125 działach) na zakupionej w Francji licencji w firmie Bofors w Szwecji.

Hajfa, Izrael – Święto Niepodległości, lata 60.-te XX wieku

Opis konstrukcji

155 mm holowana haubica polowa typu Model 50 jest zamontowany na podwójnym łożu strzałkowym z czterema kołami i wysuwaną podstawą artyleryjską za osiami. Haubica polowa posiada duży hamulec wylotowy z tzw. „skrzelami”. Pociski artyleryjskie i ładunki miotające ładuje się osobno, opracowano model pocisku napędowego zdolnego razić cel na odległości maksymalnej 23 000 metrów. W służbie francuskiej haubica była holowana przeważnie przez ciężarówki Berliet GBU o napędzie 6×6, ta sama ciężarówka przewoziła także 11 artylerzystów oraz amunicję kalibru 155 mm, układ hamulcowy haubicy, podłączony i sterowany z pojazdu holującego umożliwia osiąganie większych prędkości podczas transportu na utwardzonych drogach. Ciężarówka przewoziła łącznie 30 kompletów amunicji artyleryjskiej kalibru 155 mm, a średnia szybkostrzelność haubicy na jedną minutę wynosiły 3 strzały.

Szwedzkie siły zbrojne, początek lat 70.-tych XX wieku

Podstawowe dane taktyczno-techniczne

  • Typ uzbrojenia – polowa haubica holowana

  • Kraj pochodzenia – Francja

  • Pochodzenie projektu – Francja: Arsenał Bourges

  • Prototypy – lata 1945-1949

  • Produkcja uzbrojenia – Francja: Arsenał Bourges w latach 1950-1968 (wyprodukowano 980 egzemplarzy), Szwecja: Bofors w latach 1955-1958 (wyprodukowano 100 egzemplarzy)

  • Łączna ilość wyprodukowanych dział – 1080 egzemplarzy

  • Ogólna charakterystyka:

  • Masa działa w położeniu bojowym – 8155 kg

  • Długość działa (w położeniu transportowym) – 7800 mm

  • Długość lufy – 4650 mm

  • Wysokość działa (w położeniu transportowym) – 2500 mm

  • Szerokość działa (w położeniu transportowym) – 2700 mm

  • Kaliber lufy – 155 mm

  • Strzybkostrzelność praktyczna – 3 strz./min.

  • Prędkość początkowa pocisku – 650-670 m/s

  • Standardowy zasięg wystrzelonego pocisku – do 18 000 metrów

  • Maksymalny zasięg wystrzelonego pocisku z dodatkowym napędem – do 23 300 metrów

  • Obsługa uzbrojenia – 11 artylerzystów (wraz z dowódcą)

  • Ruchy lufy w płaszczyźnie pionowej – od -4 stopni do +69 stopni

  • Rufy lufy w płaszczyźnie poziomej – 80 stopni (po 40 stopnie na prawo i lewo od osi wzdłużnej działa)

Użytkowcy uzbrojenia

Obecni:

  • Libańskie Siły Zbrojne: 20 egzemplarzy haubic model BF-50, które dostarczono w 1965 roku i były one holowane przez ciągniki gąsienicowe MA5A1. W 2008 roku w służbie nadal znajdowało się 15 holowanych haubic BF-50.

  • Armia Południowego Libanu : 5 egzemplarzy haubic Model 50, zostało dostarczonych w 1987 roku przez Izrael w ramach pomocy wojskowej.

  • Armia Senegalu : 6 używanych haubic polowych Model 50, które zostały dostarczone w 1983 roku przez Francję.

Autor – zdjęcia: Dawid Kalka

Czechy, Lesany – Muzeum Techniki Wojskowej

Dawni:

  • Ekwadorskie Siły Zbrojne: zaobserwowano użycie haubic Model BF-50 w Ekwadorze, lecz ich pochodzenie nie jest znane.

  • Armia Francuska: Haubica Model BF-50, holowana przez ciężarówki Berliet GBU-15 9 , była standardowym działem francuskiej artylerii w latach 1952-1980. Pięć pułków czynnych i siedem pułków rezerwowych jest wyposażonych w około dwadzieścia haubic holowanych Model BF-50 kalibru 155 mm. Rezerwowe jednostki artylerii były w nią wyposażone do połowy lat 90.-tych XX wieku, natomiast od 1989 roku w jednostkach czynnych była ona stopniowo zastępowana przez nowe działo holowane typu Tr F1.

Lista pułków wyposażonych w haubicę holowaną kalibru 155 mm Model 50:

  • 2. Pułk Artylerii Morskiej

  • 11. Pułk Artylerii Morskiej

  • 13. Pułk Artylerii

  • 20. Pułku Artylerii

  • 22. Pułk Artylerii Morskiej

  • 25. Pułk Artylerii

  • 33. Pułk Artylerii

  • 41. Pułk Artylerii Morskiej

  • 43. Pułk Artylerii Morskiej

  • 47. Pułk Artylerii

  • 68. Pułk Artylerii

  • 93. Pułk Artylerii Górskiej

  • Izraelskie Siły Lądowe: 170 egzemplarzy haubic holowanych Model 50 dostarczono w latach 1959-1964 według SIPRI, w tym 120 sztuk zostało przeznaczonych do zainstalowania na zmodyfikowanym podwoziu gąsienicowym czołgu średnim M4 Sherman, aby stać się działem samobieżnym, oznaczonym w Izraelu jako M50. Według innych źródeł pierwsze 34 BF-50 dostarczono w 1956 roku. Pod koniec lat 80.-tych i na początku 90.-tych XX wieku ze służby wycofano haubice 155 mm i starzejące się działa samobieżne oparte na czołgu średnim M4, w tym M-50.

  • Maroko, Armia Królewska: Według danych ONZ w 1997 roku Francja dostarczyła 18 egzemplarzy używanych haubic holowanych Model BF-50, które wycofano z użycia po 2015 roku.

  • Armia tunezyjska: 30 egzemplarzy haubic holowanych Model 50 dostarczono w 1960 roku z Francji, na początku lat 90.-tych XX wieku zastąpiono je amerykańskimi haubicami holowanymi M198 kalibru 155 mm.

  • Armia szwedzka: 170 egzemplarzy haubic holowanych Model 50 dostarczono w latach 1955-1958, pod lokalnym oznaczeniem 15,5 cm Haubits F, z czego 100 wyprodukowano na licencji. Inne źródło podają łącznie 195 egzemplarzy haubic. Jest to pierwsze szwedzkie działo kalibru 155 mm, zastąpione w latach 90.-tych XX wieku przez działa typu FH-77B.

  • Armia szwajcarska: 20 egzemplarzy haubic Model 50 dostarczono w latach 1959 i 1960 przez Francję, użytkowanych do końca lat 80.-tych XX wieku.

Izrael, początek lat 70.-tych XX wieku

Użycie bojowe

Wojna algierska:

Wraz z zwiększeniem liczby żołnierzy francuskich w pierwszej połowie lat 50.-tych XX wieku, wraz z pierwszymi działaniami w Algierii, skierowanymi przeciwko lokalnym siłom wyzwoleńczym i niepodległościowym dla Algierii, znajdowały się francuskie pułki artyleryjskie wyposażone w holowane haubice polowe Model 50 kalibru 155 mm.

Samobieżna wersja M50, Izrael

Wojna sześciodniowa:

Izrael przed rozpoczęciem działań wojennych przeciwko siłom arabskim, używała w jednostkach artyleryjskich około 60 egzemplarzy francuskich haubic polowych kalibru 155 mm, zarówno w wersji holowanej (około 40 sztuk), pozostałe to wersje samobieżne.

M-50 w 1968 roku na Kanale Sueskim podczas wojny na wyczerpanie w konflikcie arabsko-izraelskim, zwrócić można uwagę na leżące na ziemi  łuski po ładunkach miotających naboi kalibru 155 mm

Wojna Jom Kippur:

Podczas kolejnego dużego starcia, podczas tzw. wojny Yom Kippur, holowane haubice Model 50 została użyta w boju po stronie Izraela w liczbie 120 egzemplarzy wersji samobieżnej i 24 sztuk w wersji holowanej. Utworzono z nich 10 batalionów wersji samobieżnej i 2 bataliony dział holowanych. Zdecydowana ich większość brała udział w walkach na Półwyspie Synaj w dywizjach Shfifon i Reshef. Część dział utracono w walce, a kilka egzemplarzy zostało zdobytych przez siły egipskie.

Bibliografia

  1. Muzeum Techniki Wojskowej w Lesanach, Czechy

  2. https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Model_50_155_mm_howitzer?uselang=fr

  3. https://fr.wikipedia.org/wiki/Obusier_de_155_mm_mod%C3%A8le_1950

image_pdfimage_printDrukuj
Udostępnij:
Pin Share
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments